Geri Dön

İbâdî tefsir geleneğinde Usûl-i Hamse'nin yorumu -Teysîrü't-Tefsîr örneği-

Interpretation of Usûl al-Khamsa in the tradation of İbâdî tafsir -the example of Teysîrü't-Tefsîr-

  1. Tez No: 685450
  2. Yazar: MUSTAFA ERGİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 132

Özet

Mu'tezile inanç esasları, aynı isimle İbâdiyye inanç esasları arasında bulunmaktadır. İsmen olan bu benzerlik, söz konusu inanç esaslarına yüklenen anlamlar noktasında İbâdiyye ve Mu'tezile'nin görüşlerini ele almayı ve aralarındaki ilişkiyi ortaya koymayı gerektirmektedir. Bu çalışma, Mu'tezile ve İbâdiyye'nin isim benzerliği bulunan inanç esasları altında ele aldıkları kelâmî problemlere nasıl yaklaştıklarını ve hangi konularda hemfikir olduklarını İbâdî tefsir geleneği üzerinden okumayı amaçlamaktadır. Ayrıca Itfiyyiş'in Teysîru't-Tefsir eseri örnekleminde gerçekleşen bu çalışma, inanç esaslarındaki etkileşime yönelik takibin tefsir literatürü üzerinden de yapılabileceğini göstermeyi hedeflemektedir. Mu'tezile ve İbâdiyye'nin yanı sıra İslâm dünyasının kahir ekseriyetini teşkil eden Ehl-i sünnet'in söz konusu meselelere dair görüşleri de konumuz kapsamına girmektedir. İlk bölümde İbâdiyye, İbâdî tefsir geleneği, Itfiyyiş ve Teysîrü't-Tefsîr'e dair bilgi verildikten sonra ikinci bölümde Usûl-i hamse altında belirlenen kelâmî meselelere dair Mu'tezile, Ehl-i sünnet ve Itfiyyiş'in görüşlerine yer verilmiştir. Mu'tezile ve Ehl-i Sünnet'e ait görüşler verilirken her iki mezhebin klasik ve modern kelam literatüründen faydalanılmıştır. Meselelerin İbâdî yorumu ise Itfiyyiş'in Teysîrü't-Tefsîr'i üzerinden verilmiştir. Yapılan metin analizleri ve mukayeseler, Usûl-i hamse'yi ismen kapsayan İbâdiyye i'tikâdının Usûl-i hamse ile bire bir aynı olmadığını, benzeşen ve ayrışan yönlerinin bulunduğunu göstermiştir. Ayrıca İbâdiyye'nin İslâm düşünce geleneğinde önemli bir konumu haiz olduğu ve İbâdiyye'nin ilmî konumunu takdir etmede tefsir geleneklerinin önemli ve istifade edilmesi gereken bir kaynak olduğu görülmüştür. Bu anlamda İbâdîlik ve İbâdî tefsir geleneği üzerine yapılacak çalışmaların İslâm düşünce geleneği ve tefsir tarihine büyük katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

The basic Mu'tazila beliefs are among the basic beliefs of the Ibāḍiya with the same title. This similarity in name necessitates delving into the views of İbādiya and Mu'tazila in terms of the meanings attributed to the basic beliefs in question and revealing the relationship between them. This study aims to interpret, through the tradition of Ibāḍī tafsir, how Mu'tazila and İbādiya approached the theological problems they dealt with in the category of basic beliefs with similar titles and on which subjects they agreed. In addition, this study, which was carried out within the framework of Taysīr al-Tafsīr by Atafayish, aims to show that the follow-up of the interaction in the basic beliefs can also be realised through the tafsir literature. In addition to those of Mu'tazila and İbādiya, the views of Ahl al-Sunna on these issues, who constitute the overwhelming majority of the Islamic world, are also within the scope of our subject. After giving introducing İbādiya, İbādi tafsir tradition, Atafayish and Taysīr al-Tafsīr in the first chapter, the views of Mu'tazila, Ahl al-Sunna and Atafayish on theological issues determined under the chategory of usūl khamsa (the methods of five) are given in the second chapter. While serving out the opinions of Mu'tazila and Ahl al-Sunna, the classical and modern kalam literature of both sects was being used. The Ibāḍī interpretation of the issues is given through Atafayish's Taysīr al-Tafsīr. The text analyzes and comparisons have revealed that the Ibāḍiya creed has aspects either in accordance with or in contradiction to the usūl al-khamsa. In addition, it has been uncovered that Ibāḍiya has an important position in the tradition of Islamic thought and that the traditions of tafsir are important and should be benefited from in appreciating the scholarly position of Ibāḍiya. In this sense, it is thought that studies on Ibāḍism and Ibāḍī exegesis will contribute greatly to the tradition of Islamic thought and the history of tafsir.

Benzer Tezler

  1. El-eb'âdu't-tedâvuliyye fî tefsîri 'irşâdi'l-akli's-selîmilâ mezâye'l-kitâbi'l-kerîm' li ebi's-suud el-imâdî

    Başlık çevirisi yok

    MUSTAFA KADAD

    Doktora

    Arapça

    Arapça

    2023

    DinYalova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ALABALIK

  2. Abdülmelik b. Alî el-Bâbî'nin, 'Muhatasar mimmâ leyse fi'r-Ravza ve'l-Minhâc' adlı eserin edisyon kritiği (Kadâ ile Ümmehâtü'l-Evlâd arası)

    Critical edition of 'Abd al-Malik b. 'Alî al-Bâbî's 'Muhtasarmimmâ leyse fi'r-Rawza wa'l- Minhâj' (Between Qadâ and Ummehât al-Awlâd)

    IRFAN ABDULHAQ GBURI AL-IBADI

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2023

    DinÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Temel Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ALİ AYTEKİN

  3. Mezhebî saiklerin Kuran tefsirindeki rolü Ettafeyyiş örneği

    The madhhabi roles in the interpretation of Quran: An example of Al-Tafayyish

    ABDURRAHMAN YAPAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinHarran Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİKMET AKDEMİR

  4. Ettafeyyiş'in Himyânu'z-Zâd İlâ Dâri'l-me'âd adlı tefsiri ve hâricî yorumları

    Başlık çevirisi yok

    GÜVEN AĞIRKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinErciyes Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN PAZARBAŞI

  5. Tefsirde İbâdiyye–Mu'tezile etkileşimi

    The interaction between Ibadiyya and Mu'tazila in tafsir

    MUSTAFA AKDAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET SUAT MERTOĞLU

  6. İbâzî tefsirlerde Kur'an ilimleri

    Qur'anic sciences in Ibāzî's tafsīrs

    FATİH ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKHAN ATMACA