Neyzen Emîn (Yazıcı) Efendi'nin Hamparsum nota sistemiyle yazdığı 15 adet taksîminin günümüz notasına çevirisi ve makâmsal olarak incelenmesi
Translation and exemination of Neyzen Emin Dede's 15 improvisation notes written by Hamparsum notation system
- Tez No: 869005
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET NURİ PARMAKSIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Neyzen Dede Emîn Efendi, Hamparsum Nota Yazım Sistemi, Taksîm, Makâm, Neyzen Dede Emîn Efendi, Hamparsum Notation System, Improvisation, Maqam
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mevlâna ve Mevlevilik Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Türk müziğinin eğitim-öğretimi, yüzyıllar boyunca adına“meşk”denilen bir sistem ile yapılmıştır. Birebir yürütülen, usta-çırak ilişkisine dayalı bu sistemde öğretici aktaracaklarını anlatır ve yaparak gösterir, öğrenici ise dikkatle dinler, izler ve taklit eder. Meşk, diğer birçok sanat dallarında da uygulanmıştır. Ancak müzik, doğrudan işitmeye bağlı yani diğer sanat dallarına göre çok daha soyut olduğundan önemi ve faydası daha fazladır. Türk müziği üstâdları notayı, büyük ölçüde nazariyât anlattıkları defterlerde, anlattıklarını yazıya dökmek ve örneklemek amacıyla kullanmışlardır. Eserlerin bugüne ulaşan notaları ise icrâ esnasında kullanılmak için değil, gerektiğinde müracaat etmek için bir nevi hatırlatıcı olarak yazılmıştır. Türk mûsikîsinin yakın târihte yaşamış büyük üstâdlarından Neyzenbaşı Dede Emîn Efendi'nin Hamparsum nota yazım sistemiyle yazdığı, çalışmamıza konu olan taksîm defteri de eğitim-öğretim amacıyla oluşturulmuş bir defterdir. Bu çalışmada; Dede Emîn Efendi'nin hayâtından, Türk mûsikîsindeki yerinden, Hamparsum nota yazım sisteminden bahsedilmiş, söz konusu defter tanıtılmış, içerisindeki taksîmlerin tablo hâlinde fihristi oluşturulmuştur. Daha sonra defterde bulunan ilk 15 taksîm günümüz nota sistemine çevrilmiş ve makâm yönünden incelenmiştir. Çalışmanın sonunda Dede Emîn Efendi'nin Hamparsum nota yazım sistemini nasıl kullandığı, kendi geliştirdiği bâzı işâretlemeler ve taksîmleri notaya alma tekniği ile ilgili bulgulara ulaşılmıştır. Yapılan incelemeler ile Dede Emîn Efendi'nin makâmları nasıl kurduğu, hangi makâmlarda hangi geçkileri nasıl yaptığı ilgililerin istifâdesine sunulmuş ve kendi geliştirdiği özel işâretlerle -özellikle neyzenler olmak üzere - sâzendeler için önemli sayılabilecek bilgiler verdiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The education of Classical Turkish music have been carried out through a system called as“meşk”over centuries. In this system, conducted one-on-one and based on a master-apprentice relationship, the instructor conveys knowledge by both explaining and demonstrating, while the learner attentively listens, observes, and imitates. Meşk has been applied in fields of art, but its significance and benefits are particularly pronounced in music education due to the abstract nature of music, which relies directly on auditory perception. Masters of Turkish music have historically utilized notation primarily in theoretical treatises to articulate musical concepts and provide examples. However, surviving notations of compositions were not intended for performance but rather served as mnemonic aids for reference when necessary. The Improvisation Manuscript, writed by Neyzen Emin Dede, one of the prominent figures in recent Turkish music history, using the Hamparsum Notation System, is the focus of this study. This manuscript was crafted with the purpose of education and instruction. In this research, aspects of Neyzen Emin Dede's life, his role in Turkish music, and the Hamparsum Notation System are discussed. The Improvisation Manuscript is introduced, and a catalog of its improvisational pieces is presented in tabular form. Subsequently, the first 15 improvisations from the manuscript are transcribed into the contemporary notation system and analyzed in terms of maqam. The study concludes by elucidating how Emin Dede utilized the Hamparsum Notation System, revealing significant findings regarding his self-developed markings and improvisational notation technique. The examination provides insights into how Emin Dede constructed maqam, executed melodic transitions, and introduces unique markings that are particularly valuable for Ney players and other instrumentalists. The information presented in this study offers readers valuable insights into Emin Dede's musical practices, enriching the understanding of Turkish music education and performance techniques.
Benzer Tezler
- Neyzen Emin(Dede) Efendi hayatı sanat eserleri ve musikimizdeki etkileri
Neyzen Emin(Dede) Efendi his life, art, works and influences in the music
BÜLEND ÇEVİKSEVER
- Neyzen Dede Emîn Efendi'nin Hamparsum notasıyla yazdığı âyîn defterindeki peşrev son peşrev ve son yürüklerin günümüz notasına çevirisi
Converting the liturgical music book of Neyzen Dede Emîn Efendi written with Hampartsoum notation system into modern note system
TEVFİK BİLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MüzikGazi ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMRAH HATİPOĞLU
- Neyzen Emin YAZICI ve Hat Sanatındaki Yeri
Neyzen Emin YAZICI and his place calligrapyh
EBUBEKİR ALTIOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI
- Hattat Hamid Aytaç hayatı ve eserleri
Başlık çevirisi yok
ÖMER MOHAMED ALİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ ÇEVİK
- Coğrafi yayılım, kültür-medeniyet etkileşimleri çerçevesinde: 'Ney'; tarih, teknik ve icrasına ilişkin karşılaştırmalı bir analiz
Ney, its geographic spread and a comparative analysis regarding its history, technique and execution within the scope of interaction between culture and civilisation
ALİ TÜFEKÇİ
Doktora
Türkçe
2011
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU