Geri Dön

Soğuk Savaş döneminde (1945-1991) Türk tarih yazımını etkileyen fikir akımları

Intellectual movements influencing Turkish historiography during the Cold War period (1945-1991)

  1. Tez No: 869619
  2. Yazar: BÜLENT ÇETİNKAYA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ABDULVAHAP KARA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 325

Özet

Cumhuriyet Dönemi tarih yazımı, Türkiye'nin kimlik oluşturma sürecinde ortaya çıkan fikirler tarafından şekillenmiştir. 1930-1940 arasında etkili olan Türk Tarih Tezi'nin ardından, Osmanlı son döneminde ortaya çıkan coğrafya ve vatan temeline dayanan Anadoluculuk fikri, 1940'larda milliyetçi, muhafazakâr ve hümanist akımlardan etkilenerek, tekrar gündeme gelmiştir. 1960'ların başlarından itibaren, özelikle Hümanist tarihçiliğe bir tepki olarak doğan, Türk-İslam Sentezi, zamanla komünizme ve Marksist tarihçiliğe karşı bir savunma hattına dönüşmüş. Soğuk Savaş döneminin etkilerinin yoğun hissedildiği bu süreçte, Türk-İslam Sentezi, milliyetçi ve maneviyatçı fikirler etrafında, komünizm karşıtlığının merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde, İbrahim Kafesoğlu ve Osman Turan gibi önemli isimlerin liderliğinde Türk tarihçiliği, Türk İslam bütünleşmesini merkeze alan, temel eserler üreterek tarih yazımına yön vermiştir. Diğer yandan, 1960 askeri darbesi sonrasında meydana gelen özgürlükçü ortamdan faydalanan Marksist ve Materyalist düşünürler, tarihçilik dışında farklı disiplinlerden gelmelerine rağmen tarihi bir nevi araçsallaştırarak Osmanlı-Türk devlet yönetimi ve toplum yapısı üzerine tez ve teoriler otaya koymuşlardır. Türk toplumunun kapitalizme geçemeyişinin sebeplerini incelenmiş ve feodalizm, ilkel sosyalizm, az gelişmişlik ve ATÜT fikri çerçevesinde düşüncelerini kalem almışlardır. Behice Boran, Doğan Avcıoğlu, Sencer Divitçioğlu, Niyazi Berkes ve Hikmet Kıvılcımlı'nın başını çektiği Marksist düşünürler, Soğuk Savaş dönemi tarih yazımında, sosyalist ve Marksist fikirlerin temsilcileri olmuştur.

Özet (Çeviri)

The historiography of the Republican Era was shaped by the ideas that emerged in Turkey's identity formation process. Following the Turkish History Thesis, which was effective between 1930-1940, the idea of Anatolianism, based on geography and homeland, which emerged in the late Ottoman period, came to the fore again in the 1940s, influenced by nationalist, conservative and humanist movements. From the early 1960s onwards, the Turkish-Islamic Synthesis, which emerged as a reaction to Humanist historiography, turned into a line of defense against communism and Marksist historiography. In this period, when the effects of the Cold War period were felt intensely, the Turkish-Islamic Synthesis became the center of anti-communism around nationalist and spiritualist ideas. During this period, Turkish historiography, under the leadership of prominent figures such as İbrahim Kafesoğlu and Osman Turan, shaped historiography by producing fundamental works centering on Turkish-Islamic integration. On the other hand, Marksist and Materialist thinkers, who took advantage of the liberal environment that emerged after the 1960 military coup, put forward theses and theories on Ottoman-Turkish state administration and social structure by instrumentalizing history, although they came from different disciplines other than historiography. They analyzed the reasons for the failure of Turkish society to transition to capitalism and wrote their thoughts within the framework of feudalism, primitive socialism, underdevelopment and the idea of ATÜT. Marksist thinkers led by Behice Boran, Doğan Avcıoğlu, Sencer Divitçioğlu, Niyazi Berkes and Hikmet Kıvılcımlı were the representatives of socialist and Marksist ideas in the historiography of the Cold War period.

Benzer Tezler

  1. The Turkish foreign policy decision making process during the cold war, 1945-1991

    Soğuk savaş döneminde Türk dış politikası?nda karar alma süreci, 1945-1991

    İBRAHİM MURAT KASAPSARAÇOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2009

    Siyasal BilimlerBoğaziçi Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYDIN BABUNA

  2. Türkiye'yi 'Hayat' üzerinden anlamak(1956-1978)

    Understanding Turkey through 'Hayat'

    EMİNE GÜNTEPE YEŞİLBURSA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    SosyolojiAnkara Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TEMUÇİN FAİK ERTAN

  3. İngiliz Okulu perspektifinde Bulgaristan'ın Türk azınlıklarına yönelik politikası (1945-1991)

    Bulgaria's policy towards Turkish minorities in the perspective of the British School (1945-1991)

    SİNEM BASTIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Siyasal BilimlerTrakya Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİBEL TURAN

  4. Imagining self and the other: The case of American imagination of Turks

    Kendini ve ötekini anlamak: Amerikan imgeleminde Türkler örneği

    ZEYNEP ELİF KOÇ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZERRİN TORUN

    DOÇ. DR. TUBA ÜNLÜ BİLGİÇ

  5. Ölüm kaygısının tüketici davranışları üzerindeki etkisi: Soğuk savaş döneminde ABD toplumu

    The impact of death anxiety consumer behavior: The American society in cold war era

    AYNUR DÜNDAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Halkla İlişkilerBaşkent Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KIVILCIM ROMYA BİLGİN