Ubeydullah b. Mes'ûd'un (Sadrüşşerîa) fıkıh ilmindeki yeri ve Şerhu'l-Vikâye adlı eseri
Ubeydullah b. Mes'ûd's (Sadrusşerîa) place in fiqh and his work called Şerhu'l-Vikâye
- Tez No: 869788
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR YİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Bu çalışmamızda Hanefî fıkıhının önde gelen şahsiyetlerinden biri olan ve“İkinci Sadrüşşerîa”lakabıyla şöhret kazanan Buhâralı İslâm âlimi Sadrüşşerîa Ubeydullah b. Mes'ûd'un (ö. 747/1346) fıkıh ilmeindeki yeri ve“Şerhu'l-Vikâye”isimli eseri incelenmiştir. Sadrüşşerîa'nın bu eseri ilim çevrelerince ilgi görmüş ve güvenilir bir kaynak olarak ilim taliplerince asırlar boyunca istifade edilen bir eser olmuştur. Mâverâünnehir bölgesinde, XIII. ve XIV. yüzyıl âlimleri arasında müstakil ictihadlarda bulunabilen ve Hanefî mezhebinin usûl ve esaslarının korunması konusunda önemli bir yeri olan Sadrüşşerîa Ubeydullah b. Mes'ûd, yaşadığı dönem itibarıyla müctehidler arasında çok saygı gören bir fıkhî kişiliktir. Ubeydullah b. Mes'ûd'un anne ve babasının meşhur bir ulemâ ailesinden geldiğini gösteren bir şeceresi nakledilmektedir. Büyük dedelerinden Cemâleddin Ubeydullah b. İbrâhim el-Mahbûbî (ö. 630/1233),“Ebû Hanîfe es-Sânî”diye tanınan ve döneminde Hanefîlerin lideri konumunda olan bir âlimdir. Sadrüşşerîa'nın hem baba hem anne tarafından dedelerinin babası da Sadrüşşerîa diye tanındığı için büyük dedesinin lakabına 'el-Ekber' ve 'el-Evvel', kendisininkine 'el-Esgar' veya 'es-Sânî' sıfatları eklenmiştir. Aslı Arapça“Şerhu'l-Vikâye”adlı eserin çeşitli el yazmaları arasından, Türkiye'de Ankara'daki Milli Kütüphane'de ve Özbekistan'da İmam Buhârî Uluslararası Araştırma Merkezi'nde bulunan Arapça orjinal nüshalarından faydalanılmıştır. Genel olarak, tezimizde Dr. Salâh Muhammed Ebü'l-Hâc tarafından tahkik edilen“Şerhu'l-Vikâye: Müntehe'n-Nükâye 'alâ Şerhi'l-Vikâye”adlı nüsha esas alınmıştır.“Şerhu'l-Vikâye”eserinin İslâm hukukundaki yeri ve yazıldığı dönemin şartları üzerine değerlendirmeler yaparak, eserin fıkıh literatüründeki konumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, Sadrüşşerîa'nın İslâm hukukuna katkıları, fıkha kaynaklığı, yöntemi, eserinde vurguladığı noktalar, kendisinden önceki hukukçuların görüşleriyle ilişkisi gibi konuların“Şerhu'l-Vikâye”temelinde incelenmesi çalışmamızı önemli kılmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, our focus is on the Islamic scholar Sadr al-Sharia Ubaydullah b. from Bukhara, renowned as one of the eminent figures of the Hanafi jurisprudence, who earned recognition under the epithet 'Second Sadr al-Sharia.' We delve into the position held by Mes'ud (d. 747/1346) within the realm of fiqh and his seminal work titled 'Sharh al-Wiqaya.' Sadr al-Sharia's composition garnered attention within scholarly circles and has served as a reputable source for centuries. In the Transoxiana region, during the 13th and 14th centuries, Sadr al-Sharia Ubaydullah b., distinguished him self among scholars of the 19th century by engaging in independent jurisprudence and played a significant role in upholding the methodologies and principles of the Hanafi school. Mes'ud emerges as a revered fiqh figure among mujtahids of his era. A genealogical record of Mes'ud indicates his lineage tracing back to a renowned family of scholars. Among his ancestors, one notable figure is Cemaleddin Ubeydullah b. Ibrahim al-Mahbûbî (d. 630/1233), commonly known as“Ebû Hanîfe es-Sânî,”who held prominence as a leading scholar of the Hanafi school during his era. Given that both paternal and maternal grandfathers of Sadrüşşeria shared the name Sadrüşşeria, the epithets 'al-Akbar' and 'al-Awwal' were appended to his great-grandfather's titles, while 'el-Esgar' or 'es-Sânî' were attributed to Sadrüşşeria himself. In our thesis, we utilized various manuscripts of the Arabic work“Şerhu'l-Vikâye,”sourced from the National Library in Ankara, Turkey, and the Imam Bukhari International Research Center in Uzbekistan. Specifically, we relied on the copy titled“Serhu'l-Vikâye: Müntehe'n-Nükâye 'ala Şerhi'l-Vikâye,”as researched by Salâh Muhammed Ebü'l-Hâc, as the primary basis for our study. The aim of this study is to determine the position of the work 'Şerhu'l-Vikâye' within the fiqh literature by conducting evaluations on its place in Islamic law and the contextual conditions of the period in which it was authored. Furthermore, this study will examine issues such as Sadrüşşerîa's contributions to Islamic law, his sources of fiqh, his methodological approach, the key points he emphasized in his work, and his relationship with the views of previous jurists, based on 'Şerhu'l-Vikâye.' Such analysis is crucial for understanding the significance of 'Şerhu'l-Vikâye' within the broader framework of Islamic jurisprudence and its scholarly discourse.
Benzer Tezler
- Sadrüşşeria Ubeydullah b. Mes'ud'un akıl anlayışı
Sadrüşşeria Ubeydullah B. Mes'ud's Conceptıon of Reason
İSMAİL KARADAVUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinYozgat Bozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TÖZLUYURT
- Sadruşşeria Ubeydullah b. Mesud'un hayatı ve akıl anlayışı
Sadrüşşeria Ubeydullah B. Mes'ud's conception of reason
İSMAİL KARADAVUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinYozgat Bozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TÖZLUYURT
- Sadru'ş-Şeri'a es-Sani'nin en-Nukaye adlı eserinin tahkiki
The cri̇ti̇cal edi̇ti̇on of Sadr al Shari̇a al-Sani̇'s al-Nugaya
NAJİP MUHSİN SHAKİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. MEHMET SALİH KUMAŞ
- Muhtâr b. Ebî Ubeyd es-Sekafî'nin hayatı, siyasî ve askerî faaliyetleri (1/622-67/687)
The life, political and military activities of Mukhtar b. Abi Ubeyd al-Thaqafi (1/622-67/687)
YASİN KURNAZ
Doktora
Türkçe
2018
DinNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI ATÇEKEN