Aksarâyî'nin Musâmeretu'l-ahbâr ve musâyeretu'l-ahyâr adlı eserinde kullanılan siyasî-idarî-iktisadî-askerî ıstılah ve unvanların tespit, tahlil ve değerlendirmesi
Determination, assessment and evaluation of the political-administrated-economic-military terms and titles used in Aksarâyî's title Musâmarat al-ahbâr wa musâyarat al-ahyâr
- Tez No: 871228
- Danışmanlar: PROF. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Türkçe terim anlamına gelen, Arapça ilim, sanat dalı, meslek gibi özel veya özgün anlamı olan kelimelere ıstılâh denilmektedir. Unvan ise bir kişinin temsil etmiş olduğu makam ve mevki ile ilgili olarak anıldığı isim veya sıfatlara denilmektedir. Bu sebeple ıstılâh ve unvanlar devleti oluşturan teşkilâtlanma yapısını tam olarak anlayabilmemiz için oldukça önem arz etmektedir. Türkiye Selçuklu Devleti'nin son dönemlerine tekabül eden bir dönemde kaleme alınan bu eser hem XII-XIV. yüzyıl dönemine ait kaynakların az olması hem de Türkiye Selçukluları ve Anadolu'da hüküm süren Moğol tâbiiyeti hakkında bilgi veren en önemli kaynak olmasından dolayı çok önemlidir. Kerîmuddin Mahmûd b. Muhammed-i Aksarâyî tarafından kaleme alınan Musâmeretu'l-ahbâr ve musâyeretu'l-ahyâr isimli eserde geçen siyasî, idarî, iktisadî ve askerî ıstılâh ve unvanlar tespit, tahlil ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Türkiye Selçuklularının varlığını sürdürürken İlhanlı Devleti'nin hâkimiyetine girmesiyle bu dönemde önemli bir maliye bürokratı olan aynı zamanda dîvânda gören alan müellifin hem meydana gelen hadiseler karşısındaki tutumu hem Türkiye Selçuklu hükümdar ve devlet adamlarına hem de İlhanlı hükümdar ve yöneticilerine karşı tutum ve davranışları bu döneme ait karanlık kısımların da aydınlatılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma ile bugüne kadar muğlaklığı giderilmemiş ıstılâh ve unvanlar açıklanmaya çalışılmış hem de Moğol hâkimiyeti ile Anadolu'da meydana gelen çift başlı yönetime olan etkilerin de daha rahat anlaşılabilmesi sağlanarak bu döneme bir katkı sağlanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In Turkish, istilāh refers to Arabic words with special or unique meanings such as science, art branch, profession. Titles, on the other hand, are the names or adjectives by which a person is referred to in relation to the office and position they represent. For this reason, istilāhs and titles are very important for us to fully understand the organizational structure of the state. This work, which was written in a period corresponding to the last periods of the Turkey Seljuk state, is very important both because of the scarcity of sources from the XII-XIVth century period and because it is the most important source of information about the Turkey Seljuks and the Mongol subordination that ruled in Anatolia. The political, administrative, economic and military istilāhs and titles in Musāmarat al-ahbār wa musāyarat al-ahyār written by Karīm al-dīn Mahmūd b. Muhammad-i Aksarāyī have been identified, analyzed and evaluated. The attitude and behavior of the author, who was an important financial bureaucrat and also a member of the dīwān during the period when the Turkey Seljuks came under the rule of the Ilkhanid state, towards both the Turkey Seljuk rulers and statesmen and the Ilkhanid rulers and administrators, plays an important role in illuminating the dark parts of this period. With this study, it has been tried to explain the istilāhs and titles that have not been clarified until today, and to contribute to this period by making it easier to understand the effects of the double-headed rule that occurred in Anatolia with the Mongol rule.
Benzer Tezler
- Cemâleddin Aksarâyî'nin 'Hâşiye alâ Şerhi Mecmâ'i'l-bahreyn' adlı eserinin İlm-i Hilâf bağlamında değerlendirilmesi
An evaluation of Cemâleddin Aksarâyî's work titled 'Hâşiye alâ Şerhi Mecmâ'i'l-bahreyn' in the context of Ilm-i Hilâf
YAKUP TÜNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNANIR
- Cemâlüddîn Aksarâyî'nin 'İzâh'l-îzâh' adlı eserinin meânî bölümünün tahkik ve tahlili
The critical edition of the chapter of meani̇ of the İzahu'l-îzah for Cemâluddin Aksarâyî
ERDOĞAN ALBAYRAK
- Cemaleddin Aksarayi'nin hayatı-eserleri
The life the works of Cemaleddin Aksarayi
İRFAN GÖRKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
DinSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FAHRETTİN OLGUNER
- Cemalüddün Aksarayi'nin hayatı, eserleri, tarihi şahsiyeti ve tesirleri
Life, studies, historical personality of Cemalüddin Aksarayi and his effections
TANER ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
BiyografiNiğde ÜniversitesiYakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FARUK YILMAZ
- Hacı Ali bin Hacı Muhammed Aksarayi'nin Kitabu Baytarname tercümesi (inceleme - metin - dizin)
Hacı Ali bin Hacı Muhammed Aksarayi's translation of the Kitabu Baytarname (analysis - text - index)
NİLAY GEYİKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT ŞEN