Şah-ı Zinde türbeleri Semerkand Özbekistan
Shah-i Zinda tombs Samarkand Uzbekistan
- Tez No: 871669
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP POLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Orta Asya, Şah-ı Zinde, Türbe, Semerkand, Türk Mimarisi, Central Asia, Shah-i Zinde, Tomb, Samarkand, Turkish Architecture
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 380
Özet
Orta Asya, tarihsel olarak çeşitli dinlerin ve mistik öğretilerin merkezi olmuştur. İslam'ın yayılmasıyla birlikte, bölgede birçok Müslüman liderin ve dini figürün türbesi inşa edilmiştir. Bu türbeler, Müslümanlar için kutsal yerler olarak kabul edilir ve dini ziyaretler için önemli hale gelir. Orta Asya, tarih boyunca pek çok büyük imparatorluğa ev sahipliği yapmıştır, bu da bölgeyi zengin bir tarihî mirasa sahip kılmıştır. Türbeler, bu imparatorlukların liderlerinin mezarlarına ev sahipliği yaparak tarihî ve kültürel bir bağlam sunar. Orta Asya'da bulunan Şah-ı Zinde türbeleri de hem dini ve mistik önem hem de tarihi ve kültürel miras açısından oldukça önemli konuma sahiptir. Öyle ki günümüzde Şah-ı Zinde türbeleri birçok ziyaretçiye ev sahipliği yaparak Türk kültürü ve mimari geçmişi hakkında ziyaretçilere bilgiler sunar. Bu çalışmanın konusunu günümüzde Özbekistan'da bulunan Şah-ı Zinde türbelerinin mimari açıdan incelenmesi oluşturmaktadır. Şah-ı Zinde türbeleri 9. ve 14. yüzyıllar arasında yapılan ve sonrasında 19. yüzyılda farklı ritüel binaları kapsayan tarihi bir niteliğe sahiptir. Birçok kültür ve medeniyete şahitlik eden Orta Asya'da bulunan bu eserle birlikte Türk mimarisi hakkında derinlemesine bilgi edinilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda yapılan çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Semerkant şehrinin tarihi, coğrafi konumu ve bölgede yaşayan hanlıklar hakkında bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Timurlu Devleti döneminde Semerkand'ın durumu ve mimari yapısına ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde türbe tipolojisi, türbe kavramı, türbe yapımında kullanılan malzemelere ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünü ise Özbekistan'ın Semerkant şehrinde yapılan saha çalışması sonucunda Şah-ı Zinde topluluğunda bulunan yapıların katalogları oluşturulmuştur. Bu bölümde aynı zamanda araştırmacı tarafından incelenen türbelerin planları ve mimari özellikleri detaylandırılmıştır. Çalışmanın beşinci bölümünde ise elde edilen bilgiler ve yapılan saha çalışmaları sonucunda türbelerin mimari özellikleri tespit edilmiş ve Orta Asya'da Türk mimarisinin durumu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Central Asia has historically been a center for various religions and mystical teachings. With the spread of Islam, many tombs of Muslim leaders and religious figures have been built in the region. These tombs are considered sacred places for Muslims and become important for religious visits. Central Asia has hosted numerous great empires throughout history, enriching the region with a rich historical heritage. Tombs provide a historical and cultural context by hosting the graves of leaders of these empires.The Shah-i Zinde tombs in Central Asia hold significant importance both in terms of religious and mystical significance, as well as historical and cultural heritage. Today, these tombs host many visitors, offering insights into Turkish culture and architectural history. The focus of this study is the architectural examination of the Shah-i Zinde tombs in present-day Uzbekistan. The Shah-i Zinde tombs, dating from the 9th to the 14th centuries and later encompassing ritual buildings in the 19th century, hold historical significance. The aim is to gain in-depth knowledge about Turkish architecture through this monument, witnessing many cultures and civilizations in Central Asia. The study, in line with its objectives, consists of five sections. The first section provides information about the history, geographical location of Samarkand city, and the principalities in the region. The second section discusses the situation and architectural structure of Samarkand during the Timurid Empire period. The third section covers tomb typology, the concept of tombs, and information about the materials used in tomb construction. The fourth section presents the catalog of structures in the Shah-i Zinde complex based on fieldwork conducted in Samarkand, detailing plans and architectural features of the examined tombs. The fifth section identifies the architectural characteristics of the tombs and determines the status of Turkish architecture in Central Asia based on the gathered information and fieldwork.
Benzer Tezler
- Şah-ı Zinde taç kapıları çini süslemelerinin bilgi grafikleri tasarımı
Information graphics design of Shah-i Zinde entrance gates tile decorations
ÖMER OKUR
Doktora
Türkçe
2024
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SULTAN MURAT TOPÇU
- Şâh-ı zinde yapılarından şirin bika aka, tuman aka ve emirzade makberelerinde kâşî / çini tezyinatı ve Osmanlı sanatına yansımaları
Kashi/tile decorations and reflections on Ottoman art of shirin beka oko, tuman oko and amirzoda mausoleum in the shah-i zinde complex
MERVE AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ DOĞANAY
- XIV.-XV. yüzyıl Osmanlı ve Timurlu çinilerinin karşılaştırılması
XIV.-XV. of the century Ottoman tile and Timur comparison
SURAYYO KHODJOEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiBursa Uludağ ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DOĞAN YAVAŞ
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- 'Tarih-i Nadir Şâh' adlı esere göre 18. yüzyılın ilk yarısında İran (Transkripsiyon ve tahlili)
According to the work titled 'Tarih-i Nadir Şah', İran (transcripted and analyzed) in the first half of the 18th century
MUHAMMED ÖZBEK