Kırsal kalkınma desteklerinin seçilmiş kalkınma göstergeleri ile ilişkisi: Türkiye İBBS Düzey-2 bölgeleri örneği
The relationship between rural development supports and selected development i̇ndicators: A case study of NUTS Level-2 regions in Türkiye
- Tez No: 871710
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH MEHMET ÖCAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Bölgelerarası farklar, Kırsal kalkınma, Kalkınma göstergeleri, İBBS-Düzey 2, Panel veri analizi, Regional differents, Rural development, Rural development indicators, NUTS-Level 2, Panel data analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Dünyada bölgeler arası gelişmişlik farkları ve bununla ilişkili olarak kırsal kalkınma sorunları her geçen gün artmakta, yaşam refahı bakımından elverişli koşullara sahip kentler ise kırsal aleyhine yoğun göç hareketlerine hedef olmaktadır. Dünya Bankası verilerine göre 1960'lı yıllarda dünya nüfusunun % 66.4'ünü oluşturan kırsal nüfus 2023 yılında % 42.66'ya düşerken, Türkiye'de 1960 yılında % 68.49 olan bu oran 2023 yılında % 22.54'e düşerek ciddi düzeyde azalış göstermiştir. Kırsalda yaşanan nüfus kaybı, bölgelerarası gelişmişlik farklarını daha da arttırarak kır-kent arası gelişmişlik dengesinde kısır bir döngüye yol açmaktadır. Bu nedenle“sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınma”için kırsal kalkınma, ülkelerin ulusal kalkınma planlarının önemli bir parçası haline geldiğinden çeşitli kamusal destek programları yürütülmektedir. Yürütülen programların kırsal refaha katkısının değerlendirilebilmesi, politika yapıcılara yol göstererek kamusal kaynakların etkin kullanımı ve toplumsal fayda artışına yardımcı olacağından, kırsal kalkınma desteklerinin (KKD) etkinliğini tespit etmeye yönelik araştırmalar günümüzde büyük bir önem kazanmıştır. Bu tezin amacı, Türkiye'de yürütülen KKD'nin seçilmiş sosyoekonomik kalkınma göstergeleriyle ilişkisinin tespit edilmesi ve elde edilen bulgular ışığında politika önerilerinde bulunmaktır. Kurulan 5 ayrı modelde ortak bağımsız değişken“KKD”, bağımlı değişkenler ise“gelir eşitsizliği, yoksulluk, işlenen tarımsal alanlar, işlenen tarımsal alanlardan elde edilen gelir ve tarımsal istihdam”dır. Düzey-II ölçeğinde 26 alt bölgeden, 2014-2021 dönemine ait verilerin kullanıldığı araştırmada, panel veri analiz yöntemlerinden POLS, FEM ve REM uygulanmıştır. Ampirik bulgular; değişkenlerle kurulan 5 modelde de Türkiye'de KKD'nin, göstergelerde beklenilen etkileri gösterdiğine dair kanıtlar sunmaktadır. Değişkenlerden en yüksek etkinin“tarımsal işlenen alanlardan elde edilen gelirler”de, en düşük etkinin ise“yoksulluk oranlarında”görüldüğü sonucu elde edilmiştir. Bulgular Kernel bazlı regresyon ile de tahmin edilerek doğruluğu kanıtlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre KKD'lerin, tarımsal göstergelerde gelişme potansiyelini arttırdığı, ancak bu desteklerin diğer sosyoekonomik göstergelerde de iyileşmeyi hedef alan stratejilerle entegre edilmesi halinde; kamu, özel sektör ve kırsal alanlar açısından hem kaynak yönetiminde etkinliği hem de toplumsal refahı arttırarak daha etkin ve başarılı uygulamalara ulaştıracağı öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
Development differences between regions in the world and related rural development problems are increasing day by day, and cities with favorable conditions in terms of living welfare are becoming the target of rural migration movements. According to World Bank data, the rural population, which constituted 66.4% of the world population in the 1960s, decreased to 42.66% in 2023. This rate, which was 68.49% in Turkiye in 1960, has decreased significantly to 22.54% in 2023. The population loss experienced in rural areas further exacerbates interregional disparities, leading to a vicious cycle in the rural-urban development balance. Therefore, rural development has become an important part of national development plans for“sustainable economic growth and development,”leading to the implementation of various public support programs. Assessing the contribution of implemented programs to rural welfare will guide policymakers, helping them efficiently utilize public resources. Therefore, research aimed at identifying the effectiveness of Rural Development Supports (RDS) has gained significant importance today. The aim of this thesis is to determine the relationship of RDS conducted in Turkiye with selected socio-economic development indicators and to make policy recommendations in the light of the findings. In the five separate models established, the common independent variable is“RDS”and the dependent variables are“income inequality, poverty, cultivated agricultural areas, income from cultivated agricultural areas, and agricultural employment.”In the research using data from 26 sub-regions at Level-II scale for the period 2014-2021, panel data analysis methods including POLS, FEM and REM have been applied. The findings empirical provide evidence across the five models that RDS in Turkiye exhibit expected effects on indicators. It was concluded that the highest effect of the variables was seen in“income from agricultural areas”and the lowest effect was seen in“poverty rates”. The findings were also estimated with Kernel-based regression and their accuracy was proven. According to the research results, RDS increase the development potential in agricultural indicators, but only if these supports are integrated with strategies targeting improvement in other socioeconomic indicators; It is envisaged that it will lead to more effective and successful practices by increasing both the efficiency in resource management and social welfare in terms of the public, private sector and rural areas.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi'nde kırsal kalkınma politikaları örnek bir model: Köy enstitüleri
Rural development policies in the Republic Period a sample model: Village institutes
EZGİ KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜRRİYET GÜLSÜN ÖĞDÜL
- Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programının sosyal ve ekonomik değerlendirilmesi: Batı Akdeniz bölgesi örneği
Social and economic evaluation of the rural development investments support program: Western Mediterranean region case
YAVUZ TAŞCIOĞLU
- Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu desteklerinin kırsal kalkınmaya etkisi: Çanakkale ili örneği
The effect of the support of Agriculture and Rural Development Support Institution on rural development: The case of Çanakkale province
SEMİH ORUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KARA
- Konya ili Mevlana Kalkınma Ajansı kırsal kalkınma desteklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of Konya province Mevlana Development Agency rural development supports
AYKUT ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
EkonomiSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENNET OĞUZ
- Kırsal kalkınma uygulamaları: IPARD desteklerinin Elâzığ hayvancılık sektörüne etkisi
Rural development supports programs: Effects of the IPARD supports on the animal husbandary industry in Elazig
EMRAH YILDIRIM