Zihniyet değişimi bağlamında Türk romanında mekân
Place in Turkish novel in the context of mentality change
- Tez No: 871723
- Danışmanlar: PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 342
Özet
Türk modernleşmesinin resmî olarak başlangıcını ifade eden Tanzimat hareketi, etkisini günümüze kadar devam ettiren birçok köklü değişikliği beraberinde getirmiştir. Yüzyıllarca İslam medeniyetinin gerek sanat ve edebiyatta gerek devlet yönetiminde ve toplum yapısında etkin bir şekilde belirleyici olduğu bir dünya görüşünden kopuşu temsil eden bu hareketin sonuçları, romanlara da türlü şekillerde yansımıştır. Tercüme eserlerden sonra verilmeye başlanan ilk telif romanlarda, Batılılaşmanın boyutları, kapsam ve sınırları, çoğunlukla bilinçli bir tercihin sonucu olarak işlenmiştir. Çalışmamızda modernleşme hareketleri ile paralel olarak ortaya çıkan zihniyet değişimini ve bu değişimin etkilerini mekân üzerinden ele almaya çalıştık. İncelememiz kapsamına giren romanlarda mekân tipinden hareketle bir tasnif yapıp mekânın tasvir ve temsilinde nasıl bir yaklaşımın izlendiğini ve vakada ne gibi bir görevi üstlendiğini, karakter ile olan ilişkisini de göz önünde bulundurarak kronolojik olarak incelemeye çalıştık. İncelemelerimiz neticesinde yenileşme hareketlerinin 1872-1901 yılları arasında en geleneksel yapı tiplerinde bile kademeli bir şekilde esaslı değişiklikler meydana getirdiğini, bu yapıların süsleme ve döşeme tarzları üzerinde belirleyici olduğunu gözlemledik. İlk dönem romanlarında bilgi, tecrübe eksikliği, epistemolojik farklılık gibi nedenlerden kaynaklı olarak mekân tasvirleri başta olmak üzere gözlemlenen çeşitli kusurların zamanla azaldığını, bazılarında ortadan kalktığını gördük. Batılılaşma hareketinden sonra ortaya çıkan yeni mekânlara yaklaşımda ve bu mekânların temsilinde ahlak anlayışından beslenen cinsiyetçi bir yaklaşımın temel alındığını gözlemledik. Kadına ve erkeğe atfedilen geleneksel rollerin dışına çıkılmasının özel ve dar anlamda aile yapısını, geniş anlamda toplumsal yapıyı bozacağı endişesinin mekâna bakışta belirleyici olduğu sonucuna vardık.
Özet (Çeviri)
The Tanzimat movement officially marks the initiation of Turkish modernization, ushering in numerous radical changes that continue to reverberate today. The impact of this movement, symbolizing a departure from a worldview dominated by Islamic civilization's influence on art, literature, state administration, and social structure for centuries, is evident in novels in various ways. The first copyrighted novels, published after translated works, predominantly grappled with the dimensions, scope, and limits of Westernization as a conscious choice. In our study, we endeavored to address the evolving mentality parallel to modernization movements and its spatial effects. We classified novels within the scope of our study based on the type of setting. We chronologically examined how places were described and represented, their role in the narrative, and their relationship with characters. Our investigations revealed that between 1872 and 1901, reform movements progressively induced fundamental changes even in the most traditional building types. These movements decisively influenced the decoration and furnishing styles of these structures. Notably, defects observed in early novels, particularly in place descriptions due to reasons such as lack of knowledge and epistemological differences, diminished over time and disappeared altogether in some cases. The depiction and representation of new places that emerged after the Westernization movement reflect a gender-biased approach rooted in moral values. We have determined that apprehensions about the deviation from traditional gender roles, and its potential impact on both the family structure within a specific context and the broader social fabric, are significant influences shaping perspectives on place.
Benzer Tezler
- Türk romanında eğlence kültürü(1860-1908)
Entertainment culture in Turkish novels (1860-1908)
FUNDA BULUT
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEZAHAT ÖZCAN
- Türk romanında kültürel dönüşüm ve eşya (Ahmet Midhat, Hâlit Ziya ve Ahmet Hamdi Tanpınar örnekleri)
The culturel transformation and object (Ahmet Midhat, Hâlit Ziya ve Ahmet Hamdi Tanpınar)
ÖZGE ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ
- Türkiye'de seçkinlerin dönüşümü: 1960-1980 ve 1980-2000 arası dönemde Türk romanında küçük burjuva aydını (Tutunamayanlar, Bir Düğün Gecesi, Kara Kitap ve Yüz: 1981 romanları çerçevesinde)
Transformation of the elites in Turkey: Petite bourgeoisie intelectual in Turkish novel between the periods of 1960-1980 and 1980-2000 (in the context of Tutunamayanlar, Bir Düğün Gecesi, Kara Kitap and Yüz: 1981 novels )
GAZİ BERBER
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıAnadolu Üniversitesiİletişim Tasarımı ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN GÖKDAĞ
- 2000 sonrası merkezi ve yerel yönetimin görev bölüşümünde değişen konsept ve yapısal sorunlar
After 2000 the changing concept in the division of tasks between central and local government and structurel problems
MUSTAFA YİĞİT
- Egemenlik ve Osmanlı-Türk Anayasalarında egemenlik anlayışının dönüşümü (1808-1982)
Sovereignty and the transformation of the understanding of sovereignty in Ottoman&Turkish Constitutions (1808-1982)
MEHMET ÖZDOĞAN
Doktora
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER KESKİNSOY