Geri Dön

Neo liberal öznenin inşası olarak Türkiye'de yükseköğretim ekosistemi ve akademisyenler

Higher education ecosystem and academics in Turkey as the construction of neo-liberal subject

  1. Tez No: 871839
  2. Yazar: MURAT ÖZDEMİR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET SERHAT KAYMAS
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 372

Özet

Bu tez Türkiye'de yükseköğretim ekosistemine odaklanmakta, neoliberal ekonomi politik eksende yükseköğretim alanını ve akademik emeği analiz etmektedir. Neoliberal politikalar neticesinde üniversiteler küresel ölçekte idari, mali ve akademik bağlamda dönüşüm geçirerek Anglo-Amerikan olarak tarif edilen girişimci üniversite anlayışını model almışlardır. Benzer şekilde Türkiye'de de uygulanmaya konulan girişimci üniversite modeli yükseköğretim ekosistemini piyasa odaklı bir akılsallıkla kuşatmaya başlamış ve şirket ideolojisi doğrultusunda üniversite mecrası bir dizi yapısal dönüşüm geçirmiştir. Şirket örgütlenmesini, yapılanmasını ve dilsel süreçlerini içinde barındıran girişimci üniversite anlayışı neoliberal politikaların hedeflerine yönelik olarak hegemonik hale getirilmeye çalışılmakta ve yükseköğretim alanı kapitalist yeni bir üretim modeli olarak metalaşma sürecine girmektedir. Yükseköğretimin metalaşması bir yönüyle akademik emeğin de piyasanın taleplerine uygun hareket etmesi anlamına gelmektedir. Bu bakımdan neoliberal politikalar ile girişimci üniversite anlayışı akademik emeği de dönüşüme tabi tutarak girişimci akademik özneleri ön plana çıkarmakta ve geleneksel akademik kültürü de yerinden etmektedir. 1980 sonrası Türkiye'de başlayan neoliberal dönüşümün üniversiteler üzerindeki etkisi, YÖK'ün işlevi, rekabet sisteminin küreselleşmesi, üniversitelerin gittikçe daha az özerk kimliğe bürünmesi, nitelik kaybının yaşanması, üniversitelerin endüstri tarzı kurulumu ve yönetimi, eğitim hakkının satılabilir metaya dönüşmesi, kamusal yarar bilincinin aşınması gibi başlıklar ile Türkiye özelinde neoliberal politikalar sonucu üniversitelerin devlet-vakıf bağlamı ele alınmaktadır. YÖK mevzuatı, akademik emeğin 1980 sonrası gittikçe güvencesiz hale gelmesi, üniversite özerkliğinin aşınması üniversitelere yüklenen kamusal yarar misyonunu ortadan kaldırmakta, üniversiteler sermaye tarzı bir fabrika modeline dönüştürülmeye çalışılmaktadır. Üniversite varlığının bilgi ekonomileri çerçevesinde fabrika modeline dönüştürülmesi neticesinde akademik emek de yeni sömürü ilişkilerine eklemlenmiştir. Bu çalışma bu bağlam ekseninde yükseköğretim literatürü içinden neoliberal rasyonalitenin girişimci üniversite anlayışına odaklanmakta, girişimci üniversite modelinin akademik özneleri nasıl dönüştürdüğüne ve onu nasıl yeni yönetim aklıyla kurduğuna yoğunlaşmakta, saha çalışması üzerinden Türkiye'nin güncel yükseköğretim ekosistemine ve akademik emeğin varoluşsal koşullarına odaklanarak yükseköğretimi neoliberal ideoloji üzerinden eleştiriye açmaktadır.

Özet (Çeviri)

This thesis focuses on the higher education ecosystem in Turkey and analyzes the field of higher education and academic labor on the neoliberal political economy axis. As a result of neoliberal policies, universities have undergone a global transformation in administrative, financial and academic terms and have taken the entrepreneurial university approach, which is described as Anglo-American, as a model. Similarly, the entrepreneurial university model, which was put into practice in Turkey, started to surround the higher education ecosystem with a market-oriented rationality, and the university medium went through a series of structural transformations in line with the company ideology. Entrepreneurial university understanding, which includes company organization, structuring and linguistic processes, is tried to be hegemonic for the goals of neoliberal policies, and the field of higher education enters the commodification process as a new capitalist production model. The commodification of higher education means that academic labor also acts in accordance with the demands of the market. In this respect, neoliberal policies and entrepreneurial university understanding have also transformed academic labor, bringing entrepreneurial academic subjects to the forefront and displacing traditional academic culture. The effects of the neoliberal transformation that started in Turkey after 1980, the function of YÖK, the globalization of the competition system, the less autonomous identity of universities, the loss of qualifications, the industrial-style establishment and management of universities, the transformation of the right to education into a salable commodity, the erosion of public interest awareness, and the statefoundation context of universities as a result of neoliberal policies in Turkey are discussed. The legislation of YÖK, the fact that academic labor became increasingly insecure after 1980, the erosion of university autonomy removes the public benefit mission imposed on universities, and universities are tried to be transformed into a capital-style factory model. As a result of the transformation of university existence into a factory model within the framework of knowledge economies, academic labor has also been added to new exploitation relations. In this context, this study focuses on the entrepreneurial university understanding of neoliberal rationality within the higher education literature, focuses on how the entrepreneurial university model transforms academic subjects and establishes it with a new management mind, focuses on Turkey's current higher education ecosystem and the existential conditions of academic labor through fieldwork, and opens higher education to criticism through neoliberal ideology.

Benzer Tezler

  1. Neo-liberal iktidar tarzı ve birey inşası: 1980 sonrası Türkiye'de üniversite gençliği örneği

    The neo-liberal form of power and construction of the individual: The case university youth in Turkey after 1980

    GÜNCE SABAH ERYILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Siyasal BilimlerYıldız Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İSMET AKÇA

  2. Neoliberal subjectification through family medicine model in Turkey: An online ethnography

    Türkiye'de aile hekimliği modeli ve neoliberal öznellik inşası

    EMİNCAN FİDAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    DR. CEMİL YILDIZCAN

  3. Neoliberal globalization, citizenship and subject constitution in Turkey

    Türkiye'de neoliberal küreselleşme, vatandaşlık ve öznenin inşası

    AYŞE YEDEKÇİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Uluslararası İlişkilerİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TORE FOUGNER

  4. Building neoliberal order through pacification: the case of Turkey, 1980-2010

    Neoliberalizmin inşasını pasifikasyon yaklaşımıyla incelemek: Türkiye örneği, 1980-2010

    ERDEM GÜVEN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN GALİP YALMAN

  5. Suriyeli göçmenlerin istihdama dahil olma ve istihdam hareketliliği sürecinin incelenmesi: İstanbul örneği

    Research of the participation in employment and mobility process of syrian immigrants: The case of İstanbul

    NAİL GÖKHAN KARABULUT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN