Bir edebi tür olarak mektup ve Türk edebiyatındaki yeri
As a literary kind the epistolary art it position in the Turkish literature
- Tez No: 87213
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. HAKAN SAZYEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
334 ÖZET Mektup, birbirinden uzakta bulunanların haberleşmesini sağlayan bir yazı türüdür. Bu bakımdan mektup, ikinci bir kişiye yazılıp gönderilen yazının genel adıdır. Dünya edebiyatlarında mektubun tarihi oldukça eskidir. Tarihsel süreç içerisinde mektuba, ilkçağda Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarında rastlanmıiştır. Avrupa da 15. yüzyılla birlikte yaygın olarak kullanılmaya başlayan bu tür, 18. yüzyıldan itibaren bir edebî tür haline gelmiştir. Türkçe karşılığı“betik”veya“bitig”olan mektubun ülkemizde önem kazanmaya başladığı yıllar Tanzimat yıllarıdır. Ondan önce Divan edebiyatında münşeatların içerisinde yer alan bu tür, 19. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte bağımsız bir edebî tür olarak kullanılmaya başlanmıştır. Tanzimat döneminde oluşturulan mektuplarda dil- dönemin özelliklerinden dolayı- oldukça ağırdır. Ayrıca bu dönemde mektup hitaplarındaki süslü söyleyişin yanında saygı ifade eden sözlerin çokluğu da dikkati çekmektedir. Buna karşılık Cumhuriyet döneminde yazılan mektuplarda, dil sadeleşmiş, uzun hitaplar yerini kısa hitaplara bırakırken saygı ifadeleri de gevşemiştir. Mektuplar, özel yazışmaların ürünüdür. Bu bakımdan mektup yazarları mektuplarını oluştururken bu özelliği göz önünde bulundururlar.335 Mektupların doğal ve içten bir havası vardır. Bütün mektuplarda bu hava hissedilmektedir. Özellikle edebiyatçılarımızın elinde edebî bir tür haline gelen mektuplarda, şair ve yazarlarımızın değişik konudaki görüş ve duyuş tarzlarını ifade ettiklerini görüyoruz. Edebiyatçılarımızın yazdıkları mektuplar, yazanın estetik görüş ve düşünüş tarzını, kendisinin ve başkalarının eserleri karşısındaki tutumlarını belirginleştirir. Ve ayrıca edebiyatçıların toplumda yaşayan bireyler olarak hayata bakışlarını ortaya koyar. Bu özelliklere sahip olan mektuplar, edebiyat tarihimizin resmî olmayan taraflarını oluşturmaları bakımından önemlidirler. As a Literary Kind the Epistolary Art and it Position in the Turkisch Literature A letter is a kind of writing that provides communication between those who are far away from one another. From this aspect, a letter is the public name of the writing that is sent to a second person. Letter writing history goes back to a very ancient time in the world literature. From the historical process, letter writing was familiar in the Egyption and Mesopotamian civilizations in the first ages. In Europe with the 15 th century letter writing had begun to be used which later on in the 18 th century had become a type of literature.
Özet (Çeviri)
335 Mektupların doğal ve içten bir havası vardır. Bütün mektuplarda bu hava hissedilmektedir. Özellikle edebiyatçılarımızın elinde edebî bir tür haline gelen mektuplarda, şair ve yazarlarımızın değişik konudaki görüş ve duyuş tarzlarını ifade ettiklerini görüyoruz. Edebiyatçılarımızın yazdıkları mektuplar, yazanın estetik görüş ve düşünüş tarzını, kendisinin ve başkalarının eserleri karşısındaki tutumlarını belirginleştirir. Ve ayrıca edebiyatçıların toplumda yaşayan bireyler olarak hayata bakışlarını ortaya koyar. Bu özelliklere sahip olan mektuplar, edebiyat tarihimizin resmî olmayan taraflarını oluşturmaları bakımından önemlidirler. As a Literary Kind the Epistolary Art and it Position in the Turkisch Literature A letter is a kind of writing that provides communication between those who are far away from one another. From this aspect, a letter is the public name of the writing that is sent to a second person. Letter writing history goes back to a very ancient time in the world literature. From the historical process, letter writing was familiar in the Egyption and Mesopotamian civilizations in the first ages. In Europe with the 15 th century letter writing had begun to be used which later on in the 18 th century had become a type of literature.336 The meaning of the word“ letter”in Turkish is“ betik”or“ bitig”had obtained it importance in the years of Tanzimat. This type existing within the Münşeat in literature of Divan, had grown to be used as an independent type of literature with the second half of the 19 th century. Due to the characteristics of the age, the language in the letters composed within the Tanzimat Age was extremely heavy. Also, in addition to the decorated language used in letters of addressing, heavy existence of expressions of estimation words is drawing attention in the letters written in this age. Against this, within the letters written in the period of Republic, language has become simple, long letters were replaced by short ones and estimation expressions become loose. Letters are products of private correspondences. This is why, while composing their letters, writers take into consideration this feature. Letters have a natural and touching sphere. This sphere is touched in all letters. Specially, within the letters that have become a literary type by our men of literature, we find that our poets and authors are expressing their points of view and feeling each different in style from the others approaching the subject. Letters written by our men of literature are documents of highly importance that display authors'aesthetic opinion and thinking style and their337 attitudes towards their own or the work or the work of the others and also show the authors' points of view towards life as individuals living the community. Letters holding these features are important from the aspect that they constitute the informal sides of our literature history.
Benzer Tezler
- Yazılı anlatıma ilişkin bir eser: Ahmet Rasim'in İlâveli Hazîne-i Mekâtib Yahud Mükemmel Münşeat adlı eserinin incelenmesi ve metni (s. 1-195)
A piece of art about written expression: Examination of page 1-195 of the book of Ahmet Rasim named as 'İlâveli Hazîne-i Mekâtib Yahud Mükemmel Münşeat' and the text
FATMA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN KAHRAMAN
- Selanikli Edhem İsmail'in 'Çocuklara Mektup Numunelerim' adlı eseri üzerine bir inceleme
An examination on the work named Çocuklara Mektup Numunelerim by Selanikli Edhem İsmail
ESMA TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ İHSAN AKÇAY
- Türk edebiyatında mektup
Başlık çevirisi yok
ÖMER ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. KAYAHAN ÖZGÜL