Türk edebiyatında mektup
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 162911
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. M. KAYAHAN ÖZGÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 635
Özet
Mektup, kelime anlamı olarak“yazılmış şey”demektir. Tarihi, yazının tarihi kadar eskidir. Bilinen en eski mektup örnekleri Sümerlere aittir. Önceleri, insanlar arasında haberleşme aracı olarak kullanılmıştır. Ancak zamanla bu görevinin yanında, duygu ve düşüncelerin ifade edildiği edebî bir tür haline de gelmiştir. Türk edebiyatı tarihinde ilk mektup örnekleri İslam öncesi dönemde görülür. Çeşitli kaynaklarda devrin hükümdarlarına ait mektuplardan bahsedilmektedir. Bu dönem Türkçe'sinde mektup yerine“bitig”kelimesi kullanılmıştır. İslamiyet sonrası Türk edebiyatında mektup türünde büyük gelişme olur. Ondördüncü yüzyıldan itibaren mektup formunda hikayeler yazılmaya başlanır. Mektup sanatı hakkında bilgi veren ilk eser onbeşinci yüzyılda karşımıza çıkar. Aynı yüzyılda Mesihî edebî nitelikte mektuplar kaleme alır Divan edebiyatında mektup yazarken belli adab ve kurallara büyük önem verilmiştir. Mektuplar genelde mensur yazılmıştır. Ancak manzum veya manzum- mensur şekilde mektuplar da görülür. Bu dönemde yirmiye yakın özel mektup çeşidi göze çarpar. Ayrıca bazı sanatkarlar hüner göstermek amacıyla sanatlı mektuplar da yazmışlardır. Tasavvuf! Türk edebiyatında süfî ediblere ait pek çok mektup bulunur. Mektuplar genellikle eğitici öğretici mahiyettedir. Divan edebiyatına göre bu sahaya ait mektupların dili daha sadedir. Daha çok sözlü geleneğin hâkim olduğu Halk edebiyatında“mektup”, çeşitli eserlerde“konu”veya anlatım tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çerçevede; mektup türkü, mektup mani, tekerlemen* mektup ve saz şairlerinin söylediği mektup şiirler bulunur. Mektup türünde asıl büyük gelişme Tanzimat sonrası Türk edebiyatında görülür.. 1840'tan itibaren özel mektupların devlet eliyle taşınmaya başlanması mektuplaşmayı artırır. Bu dönemde Batı 'dan yapılan tercümeler ve gazetenin tesiriyle mektup tarzında çok çeşitli eserler yazılır. Mektup formunda roman, hikaye, şiir, gezi yazısı türünde eserler kaleme alınır. Ayrıca mektup bir anlatım tekniği olarak da kullanılır. Gazete ve dergilerde açık mektuplar yayımlanır; karşılıklı mektuplarla edebi tartışmalar yapılır. Bu tartışmalara okurlar da zaman zaman katılır. Dolayısıyla yenileşme döneminde mektup, kültür ve edebiyat hayatında çok önemli bir yer edinir. Mektup, telefonun yaygınlaşmasıyla bir hayli geri plana itilmiş olsa da vazgeçilmez olduğunu internetle beraber tekrar hatırlatmıştır.
Özet (Çeviri)
In the history of Turkish literature, the preliminary examples of correspondence are found to be in the pre-Islamic period. Official and private correspondence are mentioned in various sources. The Turkish word“bitig”is used in this period for correspondence. Significant improvements are seen in correspondence in post-Islamic Turkish literature. In diwan literature, certain manners (adab) and rules are respected to a great extent writing a letter. Whereas letters are mainly written in prose, it is possible to come across letters written in verse or in both styles. In this period, almost twenty different forms of private letter stand out. Also, some authors wrote letters full of artistry in order to reveal their talent. There are a lot of letters that belong to Sufist authors in tasawwufi literature. Letters are usually in a didactic manner. Such letters are written in a more plain language compared to their counterparts in diwan literature. In popular literature, we come across to“letter”as“topic”or narrative technique in various works. In this framework, there are türkü-letters, mam-letters, tongue twister letters, and letter poems composed by minstrels. Significant developments in the literature of correspondence are seen in the post-Tanzimat Turkish literature. Provision of postal services by the state since 1840 gives rise to an increase in correspondence. Under the impact of translations from Western languages and the newspapers in this period, a multitude of works in letter form emerge. Novels, short stories, poems, travel notes are written in letter form. Letter is also used a narrative technique. Open letters are published in newspapers and journals; literary discussions are performed using letters. Such discussions may even include readers. Thus, letter has a significant place in cultural and literary life in the era of renewal. Although letter has been ignored following the widespread use of phone, its indispensability is understood anew with the Internet.
Benzer Tezler
- Eski Türk edebiyatında mektup ve bir Mecmua-i Münşeat
Letter in the old Turkish literature and a periodical of artistic prose
RECEP GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ZİYA AVŞAR
- Yeni Türk edebiyatında mektup-şiir türü
Letter-poetry genre in new Turkish literature
HALİL ERTEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAKİ ASİLTÜRK
- Yazılı anlatıma ilişkin bir eser: Ahmet Rasim'in İlâveli Hazîne-i Mekâtib Yahud Mükemmel Münşeat adlı eserinin incelenmesi ve metni (s. 1-195)
A piece of art about written expression: Examination of page 1-195 of the book of Ahmet Rasim named as 'İlâveli Hazîne-i Mekâtib Yahud Mükemmel Münşeat' and the text
FATMA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN KAHRAMAN
- Selanikli Edhem İsmail'in 'Çocuklara Mektup Numunelerim' adlı eseri üzerine bir inceleme
An examination on the work named Çocuklara Mektup Numunelerim by Selanikli Edhem İsmail
ESMA TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ İHSAN AKÇAY
- Türk edebiyatında özel mektuplar bibliyografyası
Başlık çevirisi yok
EMİNE EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
BibliyografyaFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN OKAY