Selçukluların gayrimüslim politikaları: Ermeni örneği
Non-muslim policies of seljuks: The Armenian example
- Tez No: 872783
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜÇLER BULDUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kafkas Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ermeni Dili ve Kültürü Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Ermeniler, medeniyetler arasında en eski toplumlardan birisi olarak kabul edilmektedirler. Onlar, ilim camiasının ağırlıklı oranda kabul ettiği üzere Balkanlardan Anadolu topraklarına gelmişlerdir. Onların diğer toplumlardan ayrılması ve ayrışması, Hristiyanlık dinini kabulleri ile başlamıştır. Hristiyanlığı ilk kabul eden millet olmaları nedeniyle birçok yaptırımla karşı karşıya kalmışlardır. Kendi alfabelerini oluşturmaları ve kendi dillerinde kitaplar telif etmeleri neticesinde onlara karşı oluşmuş bu olumsuz tavır katlanarak artmıştır. Görüleceği üzere, Selçuklular öncesinde Bizans hakimiyeti altında hayatlarını asırlarca devam ettiren Ermenilerin en büyük düşmanı Bizans olmuştur. Bunun temel sebebi, Ermenilerin Gregoryen mezhebine bağlı olmaları ve yer yer Bizans'a karşı ayaklanma teşebbüsüne girmeleridir. Bizans, kontrol etmekte zorlandığı ve baskılarıyla yıldıramadığı Ermenileri, asırlar içerisinde katı tavırlarla cezalandırmıştır. Bu cezalandırmanın en şiddetlisi, Selçukluların ilk Anadolu akınları devrine tesadüf eder. Doğu Anadolu bölgesinin çeşitli şehirlerinde küçük krallıklar şeklinde hâkim bulunan Ermeniler, Bizans tarafından katliama tabi tutularak tehcir edilmişlerdir. Onların göç harekâtı, canlarını korumak arzusuyla kendi istekleri sonucunda gerçekleşse de uzun yıllar ellerinde tuttukları toprakların Bizans'ın yönetimine geçmesiyle neticelenmiştir. Onlar, Bizans eliyle kendilerine yaşatılan zulümlere rağmen, Selçukluların ilk Anadolu akınlarına karşı Bizans'a destek olmuşlar, Selçukluların Anadolu'ya hâkim olmalarının önüne geçmeye çalışmışlardır. Yaklaşık yarım asır devam eden bu süreç, Malazgirt Meydan Muharebesi ile neticelenmiştir. Bizans'ın mağlup olduğu bu mücadelede Ermeniler, Bizans'ın yanında Selçukluların karşısında yer almışlardır. Malazgirt Meydan Muharebesi sonrasında Selçukluların Anadolu'yu yurt tutma ve kök salma evresinin başladığını görmekteyiz. Bu esnada bazı Ermeni derebeyleri, zaman zaman Bizans ile ittifak kurarak zaman zaman ise bağımsız hareket ederek Anadolu'nun bazı şehirlerinde egemen olmuşlardır. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın saltanatında, çarelerinin kalmadığını anlayan Ermeni liderlerinin ve halkının bir kısmı Selçuklu otoritesine karşı boyun eğmişler ve iş birliğine girişmişlerdir. Bu durum, kısa süre sonra başlayacak Haçlı Seferleri ile bambaşka bir sürece evrilmiştir. Haçlı Seferleri devrinden önce, ilk olarak Bizans'a sonrasında da Selçuklulara itaat etmek zorunda kalan Ermeniler, sonraki süreçte kendilerine iki devletin de düşmanı olan Haçlıları dost edinmişlerdir. Onlar, yeni edindikleri müttefiklikle hem kendi menfaatlerini koruma yoluna girmişler hem de iki düşman kuvvetine karşı Haçlıları kullanmışlardır. Pek tabii Haçlılar da onları.
Özet (Çeviri)
Armenians are considered to be one of the oldest societies among civilisations. They came to Anatolian lands from the Balkans, which is widely accepted by the scholarly community. Their separation and differentiation from other societies started with their acceptance of the Christian religion. Since they were the first nation to accept Christianity, they faced many sanctions. This negative attitude towards them increased exponentially as they created their own alphabet and wrote books in their own language. As can be seen, Byzantium was the biggest enemy of the Armenians, who continued their lives under Byzantine rule for centuries before the Seljuks. The main reason for this was that the Armenians belonged to the Gregorian sect and occasionally attempted to revolt against Byzantium. Byzantium punished the Armenians, whom it had difficulty in controlling and could not discourage with its oppression, with harsh attitudes over the centuries. The most severe of these punishments coincided with the first Anatolian raids of the Seljuks. The Armenians, who were dominant as small kingdoms in various cities of Eastern Anatolia, were subjected to massacres and deported by Byzantium. Although their migration movement was voluntary and was motivated by the desire to protect their lives, it resulted in the transfer of the lands they had held for many years to Byzantine rule. Despite the persecutions inflicted on them by Byzantium, they supported Byzantium against the first Anatolian raids of the Seljuks and tried to prevent the Seljuks from dominating Anatolia. This process, which continued for about half a century, culminated in the Battle of Malazgirt. In this struggle in which Byzantium was defeated, Armenians sided with Byzantium against the Seljuks. After the Battle of Malazgirt, we see that the Seljuks began to settle and take root in Anatolia. In the meantime, some Armenian overlords, sometimes allied with Byzantium and sometimes acting independently, became sovereign in some cities of Anatolia. During the reign of the Great Seljuk Sultan Malik Shah, some of the Armenian leaders and people, realising that they had no choice, submitted to the Seljuk authority and entered into cooperation. This situation entered a completely different process with the Crusades that started shortly afterwards. During the Crusades, the Armenians, who had to obey first Byzantium and then the Seljuks, befriended the Crusaders, who were enemies of both states. With their newfound alliance, they both sought to protect their own interests and used the Crusaders against the two enemy forces. Of course, the Crusaders also used them.
Benzer Tezler
- 16. asrın ilk yarısında Anadolu eyaletinde gayrimüslimler(Tahrir Defterlerine Göre)
Nonmuslims in the Anatolia province in the first half of the 16th century
GÜLCAN AVŞİN
- Moğol istilasına kadar Türkiye Selçuklu Devleti'ni yıpratma ve yıkma politikaları
Policies of attrition and subversion of the Seljuk state of Türkiye until the Mongol invasion
ESRA ÇEÇEN
- XIX.yüzyılda pasi-i ulya kazasında sosyo-ekonomıik durum
Socio-economic state of pasin-i ulya in the 19 th century
GÜRKAN AKÇAY
- Türkiye ve Suriye Selçuklu sultanlarının hayatlarından hareketle ölüm sebepleri
The causes of death of Türkiye and Syria Seljuk sultans based on their lives
EMRE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TURAN YÜKSEL