Anadolu'nun kültürel dönüşümü: Moğol istilasının dinî etnik ve sosyokültürel sonuçları (13-14. yüzyıl)
Cultural changeover of Anatolia: Religious, ethnic and sociocultural results of Mongol invasion (13th - 14th century)
- Tez No: 873130
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL PIRLANTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yozgat Bozok Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
Dünyanın gördüğü en büyük istila hareketlerinden biri olan Moğol istilasının diğer coğrafyalara nazaran belki en yoğun tesiri Anadolu üzerinde olmuş, bu tesirler sadece siyasî olmakla kalmayıp birçok alanda kendini göstermiştir. Moğol tahakkümü sonrası daha da artan bu tesir dinî, etnik ve sosyokültürel olarak büyük bir dönüşüme vesile olmuştur. Devlet teşkilatında ve idarî sahada hukukî, iktisâdî ve askerî olarak Moğol etkisi hissedilmiş, bu etki kendisini Cengiz Yasası, mali vergiler ve askeri unvanlar konusunda göstermiştir. Yaşanan diğer bir gelişme ise demografik değişimdir. Anadolu'daki Türk nüfusu bu göçlerin sonucunda artmış, daha sonra da gelen Moğol boylarının iskân edilmesiyle Moğollar zamanla Türkleşmişlerdir. Coğrafi ve lisan olarak benzerlik taşıyan bu iki ırk bu coğrafyada kaynaşmış ve karşılıklı etkileşime girmiştir. Bu koşullarda Türkçe de doğal olarak ehemmiyet kazanmıştır. Bilhassa istila sonucunda Batı Anadolu'ya göç eden ve beylikler kuran Türkmen unsurlar Türkçeye önem vermişlerdir. Bununla beraber Moğolcadan dilimize kelime girmesi ve Anadolu'nun pek çok yerindeki Moğolca yer adları da bu etkileşimin bir sonucudur. Din konusu ise bu etkinin en bariz yaşandığı ve dönüşümün en fazla olduğu alandır. Yaşanan göçler vesilesiyle Anadolu'da yeni tasavvufî yapıların meydana gelmiş olması bu coğrafyadaki İslam tasavvuru ve algısını köklü değişime uğratmıştır. Daha önceleri kısmen kitabî ve medrese temelli olan İslâm anlayışı Moğol zulmünden kaçan şeyh ve dervişlerin Anadolu'ya akın etmesiyle birlikte değişime uğramıştır. Bu gelen insanlar eski dinleri ile İslâm arasında ortak noktaları çoğaltan heterodoks ve uzlaşmacı din anlayışına sahiptiler. Ayrıca eski Şamanizm kalıntısı adetlerini de muhafaza ediyorlardı. Anadolu'ya gelen Moğol boylarının hoşuna giden bu durum onların da kısmen ihtida etmelerini sağlamış böylece tasavvuf temelli anlayış Anadolu'nun geneline yayılmıştı.
Özet (Çeviri)
Comparing with the other parts of the world, Anatolia was effected by mongolian invasion which was the widest invasion ever seen in world, the main effects were seen at Anatolia and these effects were in many fields not only political side. The effects which Anatolia faced after the domination of Mongolians has became the reason of changes at socialculturel, religious and ethnic. The mongolian effects were experienced at govermental agency, administrative, legal, financial and military areas an the effects were seen mainly and Cengiz law, taxes, and military degrees. The other effects were changes at demographics. As a result of immigration, the population of Turks at Anatolia were increased and the Mongolian tribes which were placed at Anatolia became Turkish. This two races which were similar to each other get together and effected from each other. The stituation which was changed in benefit of Turks, Turksish language became more important. Because of invasion, The Turkmens which have immigrated to west Anatolia attached importance to Turkish language. In addition to this, words were imported from Mongolian to Turkish language and many place names which are in Mongolian is the result of these effects. Religious effects were the main field and comparing with other fields, more changes were observed. Because of the immigrations effects, there has been new sufism structures and this new sufism structures bring fundamental changes of the idea and sense of islamic sufism. The sense of Islam which was partly based on books and medrese education has changed under the effects of sheikhs and dervishs which were escaped from Mongolian persecution. These people were having a point of view which was based on heterodox and accommodationist religion philosophy and which brings to increase common ideas. In addition to these they were still saving residues of their old religion Shaman. This situation was liked by Mongolian tribes became a reason for their partly conversion and because of this reason sufism based ideas became effective in all Anatolia.
Benzer Tezler
- İlhanlı-Ermeni ilişkileri (1220-1335)
Ilkhanid-Armenian relations (1220-1335)
İLHAN ASLAN
Doktora
Türkçe
2023
TarihAnkara ÜniversitesiKafkas Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH GÜNDOĞDU
- 1990'lı yıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde 'kısırlaştırma' söylentileri üzerine bir söylem analiz çalışması
A discourse analysis study on the 'sterilization' rumor in the Eastern and Southeastern Anatolia Regions in the 1990's
ZANA ÇALIKKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sosyolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL YARDIMCI
- Çok katmanlı Anadolu kentlerinin evrimi ve kent tarihine dair bir rehber önerisi
The evolution of multilayered Anatolian cities and a guide to urban history
ŞEYMA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET RIFAT AKBULUT
- Malatya Battalgazi Ulu Camii süslemeleri ve özgün tasarımlar
The decorations of Malatya Battalgazi Grand Mosque and original designs
ASLI ÜMRAN ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ