Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların finansal performansına olan etkileri üzerine bir araştırma
A research on the effects of R&D activities on the financial performance of firms
- Tez No: 873789
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BANU DİNCER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Hızlı bir şekilde gelişen ve küreselleşen dünyada emek ve sermaye gibi klasik üretim faktörleri yerini bilgi ve yeniliğe bırakmaktadır. Bu değişim, ülkeler ve firmalar düzeyinde rekabetin giderek artmasına sebep olmakta; ülkelerin ve firmaların sahip oldukları kaynakları, yetenekleri ve birikimleri daha etkin bir şekilde kullanmaları gerekliliğini doğurmaktadır. Tam da bu noktada 'Araştırma ve Geliştirme' (Ar-Ge) faaliyetleri hem ülkeler hem de firmalar için stratejik bir önem taşımaktadır. Ülkeler düzeyinde bakıldığında Ar-Ge faaliyetleri teknolojik ilerlemeyi, ekonomik büyümeyi ve rekabet gücünü artırmada temel bir faktördür. Bu faaliyetler, ekonomik kalkınmayı hızlandırarak yeni ürünlerin geliştirilmesini ve inovasyonu teşvik etmekte, endüstrilerin dönüşümüne katkı sağlamaktadır. Firmalar düzeyinde de benzer bir itici güce sahip olan Ar-Ge, yeni ürünlerin, hizmetlerin ve süreçlerin geliştirilmesi veya mevcutların iyileştirilmesi ve optimize edilmesi gibi çıktıları sayesinde, firmaların pazar paylarını artırmalarına ve müşteri taleplerine daha iyi yanıt vermelerine yardımcı olur. Ayrıca, Ar-Ge yoluyla elde edilen bilgi ve teknolojilerin ticarileştirilmesi firmaların gelirlerini artırarak sürdürülebilir büyümelerini sağlar. Dolayısıyla, Ar-Ge faaliyetleri hem ülkeler hem de firmalar için uzun vadeli başarının güvence altına alınması noktasında önemli bir stratejik bir araç olarak görülmektedir. Ülkeler ve firmalar Ar-Ge faaliyetlerinin stratejik önemini kavrayarak, çeşitli politikalar ve uygulamalarla Ar-Ge'ye yönelik çalışmaları teşvik etmektedir. Ülkeler düzeyinde Ar-Ge politikaları ve yol haritaları, teşvik ve fon mekanizmaları, kamu-üniversite-özel sektör iş birliği programları ve eğitim projeleri gibi çalışmalar aracılığı ile Ar-Ge alanındaki atılımlar desteklenmektedir. Firmalar düzeyinde ise Ar-Ge, firmaların rekabet avantajı elde etmelerini ve sürdürmelerini sağlayarak yeni ürünlerin geliştirilmesinden operasyonel verimliliğin artırılmasına kadar geniş bir yelpazede katkıda bulunmaktadır. Özellikle dinamik pazar koşullarında Ar-Ge, firmaların yenilikçi olmalarını ve hızlı bir şekilde müşteri ihtiyaçlarına yanıt vermelerini desteklemektedir. Aynı zamanda Ar-Ge faaliyetleri, firmaların teknolojik altyapılarını güçlendirmelerine yardımcı olurken sürdürülebilir olmaları noktasında da etkin rol oynamaktadır. Bu sayede, firmalar sadece pazardaki pozisyonlarını güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda çevresel ve sosyal sorumluluklarına daha iyi yanıt verebilirler. Literatürde, Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların performansı ve bunun doğal bir sonucu olarak da firmaların finansal performansı ile ilişkisini ortaya koyan pek çok çalışma bulunmaktadır. Özellikle teknoloji yoğun sektörlerde faaliyet gösteren firmalarda Ar-Ge faaliyetlerindeki artışın, kârlılığa olumlu yönde bir etkisi olduğu değerlendirilmektedir. Bu sayede firmanın değerinin arttığı ve hatta geleceğe yönelik sürdürülebilir büyüme potansiyelini yansıttığı; neticesinde de ülke ekonomisine olumlu katkı sağladığı sonucuna ulaşılmaktadır. Bununla birlikte bazı çalışmalarda ise Ar-Ge'nin faydalarının görülmesi için zamana ihtiyaç duyulabileceği (lagged-year effect) belirtilmekte; ayrıca firmanın ortaklık yapısı, kurumsal yönetim şekli, yaşı vb. faktörlerin de firmanın finansal performansı üzerinde etkisinin olacağına dikkat çekilerek Ar-Ge faaliyetleri ile finansal performans arasında doğrudan bir ilişki kurulamayacağı bilgisine yer verilmektedir. Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların finansal performansına yönelik etkilerinin inceleneceği bu çalışmanın birinci bölümünde Ar-Ge ve inovasyon ile ilgili genel kavramlara yer verilmiş ve çalışmanın geri kalanı için bir öngörü oluşturacağı dikkate alınarak Dünya'daki ve Türkiye'deki Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin politika ve mevcut uygulamalara yönelik genel bilgiler paylaşılmıştır. İkinci bölümde firmaların finansal performanslarının belirlenmesinde kullanılan oransal teknikler ve yöntemler detaylıca açıklanmış ve konuya ilişkin literatür araştırmasına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise bu çalışma özelinde kullanılan yöntemin ve araştırma modelinin anlatımına, devamında ise ampirik uygulama yapılarak Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların finansal performansına cari ve gecikmeli etkileri araştırılmıştır. Son olarak, bulgu ve sonuçlara yer verilerek öneriler sunulmuş ve çalışma tamamlanmıştır. Çalışmanın temel amacı, Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların finansal performansına olan etkisini değerlendirmektir. Bu bağlamda literatürde yer alan araştırmalar incelendiğinde yapılan çalışmaların çoğunlukla belirli bir sektöre ve/veya coğrafi alana odaklandığı görülmüştür. Bununla birlikte, Ar-Ge faaliyetleri yürütme odağı ile Türkiye'de Ar-Ge birimi kurmuş olan firmalar özelinde bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışma ile Ar-Ge'nin etkisine ilişkin daha net bir gözlem yapabilmek ve literatüre farklı bir bakış açısı sunabilmek amacıyla, Ar-Ge faaliyetlerini odağına alan ve bu amaçla ayrı birimlere (Ar-Ge Merkezi, Tasarım Merkezi, Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ofisi) sahip olan Türkiye genelinde, farklı sektör ve büyüklükteki firmalar inceleme kapsamına alınmıştır. Geniş bir perspektiften Ar-Ge'nin finansal performans üzerindeki etkisini değerlendirme imkânı sunacağı düşünülen bu yaklaşım ile, mevcut literatüre yeni bir katkı sağlanması hedeflenmiştir. Analizler, daha sağlıklı sonuçlar elde edebilmek amacıyla, uzun yıllardır Ar-Ge kültürüne sahip, başarılı Ar-Ge firmaları üzerinden yürütülmüştür. Bu kapsamda başarılı tanımına ilişkin olarak, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen“Ar-Ge Merkezleri Performans Endeksi Modeli”kriterleri ışığında, Turkish Time isimli dergi tarafından yıllık bazda yayınlanan ve en başarılı firmaları listeleyen 'Ar-Ge 250' listesi temel alınmış ve 2021 yılı verisi kullanılmıştır. Bu firmalar arasından Borsa İstanbul'da en yüksek piyasa değerine sahip olan 500 şirket arasında yer alan firmalar filtrelenmiştir. Uzun yıllardır Ar-Ge kültürüne sahip olduğunu gösterebilmek adına ise, filtrelenen firmalar arasından 2012 – 2021 döneminde kesintisiz olarak Ar-Ge faaliyetleri yürütenler seçilmiştir. Sonucunda ise bu kriterlere uygun 34 firma tespit edilmiş ve halka açık verileri üzerinden çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bağımlı değişken olarak belirlenen“Finansal Performans”varlıkların getirisi, öz kaynakların getirisi, satışların getirisi ve hisse başına kazanç gibi değişkenlerle temsil edilmiş olup, bağımsız değişken olarak“Ar-Ge Faaliyetleri”ise Ar-Ge yoğunluğu olarak ifade edilmiştir. Analizlerle önce, Ar-Ge yoğunluğunun cari yıldaki finansal performans üzerindeki etkisi incelenmiş, devamında iki yıla kadar olan gecikmeli etkileri değerlendirmiştir. Elde edilen sonuçlarda bazı değişkenlere ait modellerde ise %1, %5 veya %10 önem seviyelerinde pozitif yönlü ilişki kurulabilmişken, bazı modellerde anlamlı bir etki saptanamamıştır. Negatif yönlü bir ilişkiye ise rastlanmamıştır. Sonuç olarak, Ar-Ge'ye yapılan yatırımlar, firmaların büyümesini etkileyen kritik bir unsurdur ve istenen ekonomik istikrarın ve geleceğe yönelik stratejik kararların daha sağlam bir temel üzerine oturtulmasına katkıda bulunmaktadır. Literatürde, Ar-Ge yatırımlarının firmaların verimliliğini artırdığı, yerel ve küresel pazarlarda büyüme fırsatları yarattığı, teknik riskleri yöneterek rekabet avantajı sağladığı ve stratejik bir vizyon perspektifine dayanarak liderlik fırsatları sunduğunu gösteren birçok araştırma bulunmaktadır. Bu çalışmanın elde ettiği bulgular, mevcut literatürle birleştirildiğinde, Ar-Ge faaliyetlerinin firmaların finansal performansına olumlu bir etki yapacağına dair bir değerlendirme ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, firmaların Ar-Ge'ye yapılan yatırımları stratejik bir öncelik olarak ele almaları önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
In a rapidly evolving and globalizing world, classical production factors such as labor and capital are increasingly being replaced by knowledge and innovation. This shift intensifies competition at both country and corporate levels, creating the necessity for countries and firms to utilize their resources, capabilities, and know-how more effectively. At this point, Research and Development (R&D) activities hold strategic importance for both countries and firms. At the country level, R&D activities are fundamental to enhancing technological advancement, economic growth, and competitiveness. These activities accelerate economic development by fostering the creation of new products and innovations, contributing to the transformation of industries. For firms, R&D serves as a driving force in developing or improving products, services, and processes, thereby aiding in market share expansion and better meeting customer demands. Additionally, the commercialization of knowledge and technologies obtained through R&D increases firms' revenues, ensuring sustainable growth. Consequently, R&D activities are viewed as a critical strategic tool for securing long-term success for both countries and firms. Recognizing the strategic importance of R&D activities, countries and firms promote R&D through various policies and practices. At the country level, R&D policies and roadmaps, incentive and funding mechanisms, public-university-private sector collaboration programs, and educational projects support advances in R&D. At the corporate level, R&D contributes to competitive advantage, from developing new products to enhancing operational efficiency. Particularly in dynamic market conditions, R&D supports firms in being innovative and responsive to customer needs. Simultaneously, R&D activities help strengthen firms' technological infrastructures and play an effective role in sustainability issues, thereby enabling firms to enhance their market positions and better address environmental and social responsibilities. In the literature, there are many studies that reveal the relationship between R&D activities and firms' performance, particularly financial performance. In technology-intensive sectors, increased R&D expenditure is generally found to positively impact profitability, thereby enhancing the firm's value and reflecting potential for sustainable future growth. This, in turn, contributes positively to economic growth on a country scale. However, in some studies, it is stated that time may be needed for the benefits of R&D to be seen (lagged-year effect), and it is also pointed out that factors such as the shareholding structure of the firm, corporate governance style, age, etc. will also have an impact on the financial performance of the firm, and it is stated that a direct relationship cannot be established between R&D activities and financial performance. The first section of this study, which examines the effects of R&D activities on firms' financial performance, covers general concepts related to R&D and innovation, providing an overview of R&D policies and current practices in the world and Turkey. The second section explains in detail the ratio techniques and methods used in determining firms' financial performance and includes a literature review on the subject. The third section describes the methodology and research model used in this study and presents empirical findings on the immediate and lagged effects of R&D activities on firms' financial performance. Finally, findings and results are presented and the study is concluded with recommendations. The main objective of this study is to evaluate the impact of R&D activities on firms' financial performance. In this context, when the studies in the literature are analyzed, it is seen that the studies mostly focus on a specific sector and/or geographical area, and there are no specific study targets firms that have established R&D units with the focus of conducting R&D activities in Turkey. In order to provide clearer insights into the impact of R&D and offer a different perspective to the literature, this study examines firms of varying sizes and sectors across Turkey that have dedicated units for R&D activities (R&D Centers, Design Centers, Technology Development Zone Offices). This comprehensive approach aims to contribute new insights to the existing literature by evaluating the impact of R&D on financial performance from a broader perspective. In order to obtain more reliable results, the analyses were conducted on successful R&D companies with a long-standing R&D culture. In this context, in the light of the criteria of the 'R&D Centers Performance Index Model' determined by the Ministry of Industry and Technology, the 'R&D 250' list, which is published annually by the magazine Turkish Time and lists the most successful companies, was taken as the basis for the definition of successful, and the data for 2021 was used. Among these companies, the companies among the 500 companies with the highest market capitalization in Borsa Istanbul were filtered. In order to show that it has had an R&D culture for many years, the companies that have been carrying out R&D activities continuously between 2012 and 2021 were selected among the filtered companies. As a result, 34 companies that meet these criteria were identified and the studies were carried out on publicly traded data. The dependent variable 'Financial Performance' is represented by variables such as return on assets, return on equity, return on sales and earnings per share, while the independent variable 'R&D Activities' is expressed as R&D intensity. The analyses first examined the effect of R&D intensity on financial performance in the current year and then evaluated the lagged effects up to two years. In the results obtained, while some models demonstrated positive relationships at 1%, 5%, or 10% significance levels, others did not show significant effects, and no negative relationships found. In conclusion, investments in R&D are a critical factor influencing firms' growth, contributing to desired economic stability and the foundation for future strategic decisions. Numerous studies in the literature indicate that R&D investments enhance firms' productivity, create growth opportunities in local and global markets, manage technical risks to provide competitive advantage, and offer leadership opportunities from a strategic vision perspective. The findings of this study, combined with existing literature, suggest that R&D activities positively impact firms' financial performance. Therefore, it is recommended that firms prioritize R&D investments as a strategic focus.
Benzer Tezler
- Kurumsal sürdürülebilirliğin finansal performans üzerindeki etkisinde Ar-Ge yoğunluğunun aracı rolü
The mediating role of R&D intensity in the effect of corporate sustainability on financial performance
SAMİ ÖZCAN
- Özel sağlık sektöründe inovasyon: Özel sağlık sektöründe inovasyon ve finansal performans ilişkisi
Innovation in private health sector: Innovation in private health sector and financial performance relation
CEREN TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sağlık Kurumları YönetimiBaşkent ÜniversitesiSağlık Kurumları İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN ÖZGÜLBAŞ
DOÇ. DR. ALİ SERHAN KOYUNCUGİL
- Bilgi transfer rotalarının ürün tasarım performansına etkisi
The effect of knowledge transfer routes on product design performance
OKŞAN İMAMOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SITKI GÖZLÜ
PROF. DR. MEHMET BÜLENT DURMUŞOĞLU
- Innovation management in design-intensive family firms from office furniture manufacturing industry: A dynamic capability perspective from an emerging market
Ofis mobilyası imalat sanayisindeki tasarım yoğun aile firmalarında inovasyon yönetimi: Gelişmekte olan bir pazardan dinamik yetenek perspektifi
SELİN GÜLDEN
Doktora
İngilizce
2022
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ER
- Impact of innovation performance on financial performance and firm value: An application in Borsa istanbul
İnovasyon performansının finansal performans ve firma değeri üzerine etkisi: Borsa İstanbul'da bir uygulama
ATAKAN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İşletmeAnadolu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM SAYILIR