Geri Dön

The impact of incentives and subsidies on firms' innovation performance in Turkey

Türkiye'de teşvik ve sübvansiyonların firmaların yenilik performansı üzerindeki etkisi

PDF İndir

  1. Tez No: 921279
  2. Yazar: AHMET İSKENDER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. OKTAY TAŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonometri, İstatistik, İşletme, Econometrics, Statistics, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 131

Özet

Ülkelerin ekonomik büyümesi ve küresel rekabet gücü, yenilik yeteneklerine büyük ölçüde bağlıdır. Yenilikçilik, yeni ürünler, süreçler ve hizmetler geliştirerek ekonomilere dinamizm katar ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada önemli bir role sahiptir. Şirketler, yenilik sayesinde piyasa koşullarına hızla adapte olabilir ve uluslararası arenada rekabet edebilir hale gelir. Bu süreçte, hükümetlerin sağladığı teşvikler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine yatırım yapılmasını teşvik ederek teknolojik ilerlemeyi hızlandırır ve ekonomik büyüme potansiyelini artırır. Hükümet desteklerinin, firma yenilik performansı üzerindeki etkilerini anlamak, politika yapıcılar için verimli ve etkili destek mekanizmaları tasarlamalarına olanak tanır. Hükümetler, yenilikçiliği teşvik etmek amacıyla çeşitli politika araçları kullanır; bunlar arasında doğrudan finansal destekler, vergi indirimleri, hibeler ve sübvansiyonlar yer alır. Özellikle finansal kaynaklara erişimi sınırlı olan KOBİ'ler için bu destekler hayati öneme sahiptir. Akademik ve politik alanlarda, hükümet teşviklerinin firmaların yenilik kapasitelerini artırıp artırmadığı konusunda tartışmalar devam etmektedir. Teşviklerin etkinliği, endüstriye, şirket büyüklüğüne ve teknoloji yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, hükümet desteklerinin gerçek etkilerini derinlemesine analiz etmek, bu politikaların daha doğru ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlayabilir. Bu tezin amacı, Türkiye'deki hükümet teşvik ve sübvansiyonlarının firma yenilik performansına olan etkilerini kapsamlı bir şekilde incelemektir. Araştırma, desteklerin çeşitli teşvik mekanizmaları aracılığıyla firmaların yenilikçi çıktıları üzerindeki etkilerini değerlendirerek, bu politikaların etkinliğine dair net bir anlayış sunmayı hedeflemektedir. Teşvik ve sübvansiyonların sonuç ve performansının tam olarak anlaşılamaması, bu çalışmanın temel problem alanını oluşturmaktadır. Bu bağlamda, tez, Türkiye'deki teşvik politikalarını daha stratejik ve hedef odaklı hale getirme yönünde politika yapıcılara önerilerde bulunmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, desteklerin daha etkili bir şekilde tasarlanması ve uygulanmasına olanak tanıyacak değerli bilgiler sağlayarak hem akademik hem de politika alanlarında katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada öncelikle, yenilikçiliğin ekonomik ilerleme üzerindeki etkisini, devletin sunduğu çeşitli teşvik biçimlerini ve yenilik performansının ölçüm yöntemlerini içeren geniş kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Araştırma konusuyla ilgili tarihsel gelişimler detaylı bir şekilde incelenmiş, yenilik performansını etkileyen çeşitli faktörler üzerine mevcut akademik çalışmalar analiz edilmiştir. Literatür taraması sonucunda, yenilik performansının birçok değişkene bağlı olarak şekillendiği ve bu etkileşimlerin karmaşık doğasının anlaşılmasının önemi ortaya çıkmıştır. Bu kapsamlı inceleme, tezin temelini oluşturan teorik ve metodolojik çerçevenin geliştirilmesine zemin hazırlamaktadır. Yapılan literatür taramasına dayanarak, araştırma konusuna ve veri setimize uygun bir model oluşturulmuştur. Bu modelde bağımlı değişken olarak firmalarda inovasyon varlığı ele alınmıştır. Kontrol değişkenleri olarak literatürde sıklıkla değinilen firma özellikleri seçilirken, ana bağımsız değişken olarak teşvik ve sübvansiyonlar belirlenmiştir. Analizde kullanılan veri seti, Dünya Bankası'nın 150'den fazla ülkede gerçekleştirdiği Enterprise Survey (WBES) verileridir. Bu anketler, finansal raporlarda bulunmayan, finansa erişim, yolsuzluk, altyapı, rekabet ve performans gibi iş ortamıyla ilgili çeşitli konuları kapsar. Oluşturulan model, Python programında Logit regresyon analizi tekniği ile değerlendirilmiş ve model uyumu ile istatistiksel anlamlılık Pseudo R-kare, Log-Olasılık, LL-Null ve LLR p-değeri gibi tanı ölçütleri ile incelenmiştir. Bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişken üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkileri olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, inovasyon performansı üzerinde en belirgin etkiyi Ar-Ge harcamalarının toplam hasılata oranı göstermiştir. Firma büyüklüğünün etkisi çok azdır. Desteklerin ve ihracat oranının inovasyon olasılığını pozitif yönde etkilediği gözlemlenmiştir ve bu bulgular literatürle tutarlılık göstermektedir. Firma yaşının etkisi ise çok düşük fakat pozitif olduğundan anlamlı olarak değerlendirilmiştir. Logit regresyon modelinde gerçek olasılığı hesaplamak için tüm değişkenlerin etkisinin aynı anda kullanılması gerektiğinden, ankete katılan firma verilerinin mean ve median değerlerine göre modele uygulanarak yıllara göre Türkiye'deki firmaların teşvik alıp almama durumuna göre inovasyon olasılığı hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalara göre 2002-2005 seneleri arasında artış, 2005 sonrasında ise sürekli azalma görülmüştür. Tüm yıllarda uç değerler performansı yukarı taşısa da 2019 verilerinin median değerlerine göre yapılan hesapta teşvik edilmeyen firmalarda performans %5 seviyesinde, teşvik alan firmalarda ise %19'da kalmıştır. Oluşturulan modeli test etmek için, Türkiye'nin önde gelen holdinglerinden birinden örnek firmalar seçilerek, bu firmaların seçilen değişkenleri ile ilgili yıllık verilere göre inovasyon olasılıkları hesaplanmıştır. Elde edilen olasılıklar, Türkiye geneli firma verilerinin mean ve median değerleri ile yapılan hesap sonuçları ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Yapılan test ile model sonuçlarının gerçek veriler ile uyumlu olduğu görülmüştür. Bu yöntemin test edilmesiyle, teşvik başvurusunda bulunan bir şirket için modelin nasıl çalıştırılacağı ve firmanın teşvik almadan önce inovasyon yapma olasılığının yanı sıra ülke ortalamasına göre durumunun belirlenmesinin mümkün olabileceği değerlendirilmiştir. Uluslararası ülkelerle karşılaştırma yapmak için, en son anket yapılan 2019 yılında anket yapılan 48 ülke brüt Ar-Ge harcamalarının GSMH'ya oranına göre sıralanmıştır. Bu sıralamaya göre harcama oranı Türkiye'den yüksek altı ülke, Türkiye'den düşük yedi ülke belirlenmiştir. Seçilen bu ülkelerin verileri ile model çalıştırılmış, tüm değişkenlerin etkileri ve tutarlılığı hesaplanmıştır. Değişkenlerin marjinal etkileri hesaplanmış ve karşılaştırılmıştır. Daha sonra ülkelerde ankete katılan firma verilerinin mean ve median değerlerine göre model çalıştırılmış ve ülkelerin teşvik alıp almama durumuna göre ortalama yenilik performansı hesaplanmıştır. Bu sonuçlar Türkiye için yapılan hesap sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, seçilen 13 ülkenin firmalarının performans sonuçlarını kıyaslamıştır. Bu sonuçlara göre teşvik edilmemesi halinde inovasyon yapma olasılığının en düşük olduğu ülke Türkiye'dir. Türkiye'de teşviklerin etkisi pozitiftir fakat teşvik verilmesi halinde performans %19'a çıkmakta ve teşvik etkisi sınırlı kalmaktadır. Teşviklerin etkisinin en güçlü olduğu ülke ise Slovenya'dır. Modelin istatiksel olarak anlamlı oldu tüm ülkelerde teşviklerin etkisi pozitiftir. Seçilen ülkelerde inovasyon performansını etkileyen en güçlü değişken Türkiye'de olduğu gibi oransal Ar-Ge harcamaları olmuştur. Çalışan sayısının etkisi ise tüm ülkelerde sıfıra yakındır. Firma yaşının etkisi beş ülkede negatiftir, bu ülkelerde firma büyüdükçe inovasyon performansı azalmaktadır. Genel olarak firma yaşının inovasyona etkisi tüm ülkelerde çok azdır. İhracatın etkisi ise üç ülke hariç pozitiftir. Kısıtlar; Dünya Bankası, 150'den fazla ülkede İşletme Anketi yapmaktadır, ancak her ülkede aynı yıl için anket yapılmamıştır. Bu durum, 2019 gibi belirli bir yıl için ABD, Çin, OECD ortalaması, Japonya ve Kore gibi ülkelerin verilerini bulmada eksikliklere sebep olmakta ve araştırmamı kısıtlamaktadır. Ayrıca, literatür bölgesel farklılıkları belirtse de veri seti bölgelere ayrıldığında, teşvik alan firmaların sayısı analiz edilemeyecek düzeylere düşmektedir. Soruların bazıları her sene sorulmadığından süreklilik arz etmemiştir ve literatürde geçen bazı değişkenler modele eklenememiştir.

Özet (Çeviri)

Countries' economic growth and global competitiveness are largely dependent on their innovation capabilities. Innovation adds dynamism to economies through the development of new products, processes, and services, playing a critical role in achieving sustainable development goals. Companies can quickly adapt to market conditions and become competitive internationally through innovation. In this process, government incentives encourage investment in R&D and innovation activities, accelerating technological progress and enhancing economic growth potential. Understanding the effects of government support on firm innovation performance allows policymakers to design efficient and effective support mechanisms. Governments use various policy tools to encourage innovation, including direct financial support, tax reductions, grants, and subsidies. These supports are vital, especially for SMEs with limited access to financial resources. There is ongoing debate in academic and political circles about whether government incentives actually enhance firms' innovation capacities. The effectiveness of incentives can vary depending on the industry, company size, and technology intensity. Therefore, a thorough analysis of the real effects of government supports is crucial for implementing these policies more accurately and effectively. The aim of this thesis is to comprehensively examine the impact of government incentives and subsidies on firm innovation performance in Turkey. The research seeks to provide a clear understanding of the effectiveness of these policies by evaluating the effects of various incentive mechanisms on firms' innovative outputs. The lack of a full understanding of the outcomes and performance of incentives and subsidies constitutes the main problem area of this study. In this context, the thesis aims to offer recommendations to policymakers for making incentive policies in Turkey more strategic and targeted. By providing valuable insights that will enable the more effective design and implementation of support mechanisms, this study aims to contribute to both academic research and policy development. In this study, a comprehensive literature review was conducted, covering the impact of innovation on economic progress, various forms of government incentives, and methods for measuring innovation performance. The historical developments related to the research topic were examined in detail, and existing academic studies on the factors influencing innovation performance were analyzed. The literature review revealed that innovation performance is shaped by multiple variables and highlighted the importance of understanding the complex nature of these interactions. This extensive review serves as a foundation for developing the theoretical and methodological framework of the thesis. Based on the literature review, a model suitable for the research topic and dataset was developed. In this model, the presence of innovation in firms was considered as the dependent variable. Frequently mentioned firm characteristics in the literature were selected as control variables, while government incentives and subsidies were identified as the main independent variable. The dataset used in the analysis comes from the World Bank Enterprise Survey (WBES), which covers more than 150 countries. These surveys provide insights into various aspects of the business environment, including access to finance, corruption, infrastructure, competition, and firm performance factors that are not typically found in financial reports. The developed model was evaluated using the Logit regression analysis technique in Python. Model fit and statistical significance were examined using diagnostic measures such as Pseudo R-squared, Log-Likelihood, LL-Null, and the LLR p-value. The results indicate that the independent variables have a statistically significant effect on the dependent variable. According to the findings, the most significant impact on innovation performance comes from the ratio of R&D expenditures to total revenue. The effect of firm size is minimal. Subsidies and export rates have been observed to positively influence the probability of innovation, aligning with the existing literature. The effect of firm age, although very low, is positive and thus considered statistically significant. In the Logit regression model, calculating the actual probability requires considering the simultaneous effects of all variables. Therefore, the survey data of firms were applied to the model using mean and median values to estimate the probability of innovation in Turkey over the years, based on whether firms received subsidies. The calculations indicate an increase in innovation probability between 2002 and 2005, followed by a continuous decline after 2005. While outliers elevated overall performance in all years, the median-based calculation for 2019 shows that the innovation probability remained at only 5% for non-subsidized firms and 19% for subsidized firms. To test the developed model, sample firms were selected from one of Turkey's leading conglomerates, and their annual data for the selected variables were used to calculate innovation probabilities. The obtained probabilities were then compared with the results derived from the mean and median values of firms across Turkey. The test confirmed that the model's results align with actual data. By testing this method, it was assessed that the model could be used to evaluate a company applying for subsidies, estimate its probability of innovation before receiving support, and determine its position relative to the national average. For international comparisons, the 48 countries surveyed in the most recent 2019 survey were ranked based on their Gross Domestic Expenditure on R&D (GERD) as a percentage of GDP. According to this ranking, six countries with a higher GERD/GDP ratio than Turkey and seven countries with a lower ratio were selected. The model was applied to these selected countries, and the effects and consistency of all variables were analyzed. The marginal effects of the variables were calculated and compared. Subsequently, the model was run using the mean and median values of surveyed firms in each country, and the average innovation performance was determined based on whether firms received subsidies. These results were then compared with the findings for Turkey. In this study, the performance results of firms from 13 selected countries were compared. According to these results, Turkey has the lowest probability of innovation in the absence of subsidies. While subsidies have a positive effect in Turkey, the innovation performance increases only to 19% when subsidies are provided, indicating a limited impact of financial support. The country with the strongest effect of subsidies is Slovenia. In all countries, the model is statistically significant, and the effect of subsidies is positive. Similar to Turkey, the most influential variable on innovation performance in the selected countries has been the proportion of R&D expenditures. The effect of the number of employees is close to zero in all countries. The effect of firm age is negative in five countries, indicating that as firms grow older, their innovation performance decreases in these countries. Overall, the impact of firm age on innovation is minimal across all countries. The effect of exports is positive in all countries except for three. Limitations; The World Bank conducts Enterprise Surveys in over 150 countries. However, surveys are not conducted in the same year for all countries. This creates limitations in accessing data for specific years, such as 2019, for countries like the USA, China, OECD averages, Japan, and Korea, which constrains the scope of the research. While the literature highlights regional differences, dividing the dataset by regions results in an insufficient number of incentivized firms for meaningful analysis. Since some questions were not asked every year, they lacked continuity, and certain variables mentioned in the literature could not be included in the model.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    75174

    Gemi inşaa sektöründe teşvikler, sektöre ve yan sanayiye etkisi ve AB uygulamaları ile karşılaştırılması

    Başlık çevirisi yok

    OSMAN KAYA TURAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Gemi İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATEŞ ÖZGE

  2. Tez No

    265618

    Küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ)'lere sağlanan kamusal Ar-Ge teşvikleri: Kamusal ar-ge teşviklerinin KOBİ'ler üzerindeki etkilerine yönelik bir anket çalışması

    Public R&D incentives provided to the small and medium sized enterprises (SMEs): A survey study oriented the impact of public R&D incentives for SMEs

    FİGEN ERTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    MaliyeAnkara Üniversitesi

    Maliye Bölümü

    DOÇ. DR. DİLEK ÖZKÖK ÇUBUKÇU

  3. Tez No

    300690

    Impact analysis of industrial research and development subsidy programs in Turkey: An appraisal of quantitative approaches

    Türkiyedeki sanayi araştırma ve geliştirme destek programlarının etki analizi: Nicel yaklaşımların değerlendirilmesi

    VEDAT SİNAN TANDOĞAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2011

    Bilim ve TeknolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları Anabilm Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET TEOMAN PAMUKÇU

  4. Tez No

    929269

    Girişimcilik maaş desteğinin makroekonomik etkilerinin sistem dinamiği ve geometrik uzlaşık programlama yaklaşımıyla analizi

    Analysis of macroeconomic effects of entrepreneurship wage subsidies using the system dynamics and geometric compromise programming approach

    YUSUF ZİYA GÖVCE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZER UYGUN

  5. Tez No

    613860

    Devlet yardımları ve dahilde işleme rejiminin dış ticaretteki yeri ve önemi

    The place and importance of the state subsidies and inward processing regime in the Turkey's foreign trade

    YUSUF İNAMOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İşletmeİstanbul Gedik Üniversitesi

    Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CELİL UĞUR ÖZGÖKER

Geri Dön