Deneysel çalgıların tasarımsal süreçleri, işlevsellikleri, dönüşümleri ve çalgı yapım kültürü içinde konumlandırılışları
Design processes, functionality and transformations of experimental musical instruments and their positioning in musical instrument making culture
- Tez No: 873894
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ALPER MARAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Müzik, Fine Arts, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Deneysel çalgılar ve deneysel çalgı yapımcılığı, özellikle son yüzyılda giderek artan görünürlüklerine rağmen konservatif bir meslek ve üretim alanı olarak kabul edilen çalgı yapımcılığı açısından yeterince irdelenmemiş ve bu mesleğin kültürel alanı içinde henüz hak ettiğince konumlandırılmamıştır. Her ne kadar çalgı sınıflandırma sistemlerinde yer bulan bazı deneysel çalgı örnekleri olsa da bunlar kategorize edilirken kullanılan taksonominin kuralları içinde kalmakta ve“deneysel çalgı”olarak şubelendirilmemektedirler. Hattâ çalgıların kullanılırlıklarına ve kültürel özelliklerine bakılmaksızın—sadece sesin çalgıda nasıl oluştuğuna odaklanan Hornbostel-Sachs Çalgı Sınıflandırma Sistemi gibi—yapılan modern sınıflandırmalarda çalgının deneysel ya da konvansiyonel oluşu zaten sorgulanmamaktadır. Ancak kültürel ve sosyolojik olarak tartıldıklarında deneysel çalgıların ortaya çıkış nedenlerinin, tını ideallerinin, gelecek perspektiflerinin ve özellikle bazı deneysel çalgı yapımcıların vurgulanmaya değer hayat hikayelerinin, müziği ve etrafında gelişen kültürel alanı nasıl etkilediği rahatça gözlenebilmektedir. Tüm bu nedenlerle bu çalışma, deneysel çalgıların tasarım süreçlerinin, işlevselliklerinin, dönüşümlerinin ve yapısal özelliklerinin konvansiyonel çalgılardaki süreçlerden sağlıklı bir şekilde ayrıştırılarak alternatif bir kategorizasyonun önünü açabilecek kriterler önermeyi ve bu doğrultuda, seçilen örneklemin tasnifini amaçlamaktadır. Dolayısıyla çalışmada irdelenmeye girişilen böylesi ayraçlar, bir deneysel çalgı organolojisinin kapılarını aralamakta ve bu bağlamda kültür ve organoloji bilimi arasında tutarlı bir köprü kurulmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Deneysel çalgıları mümkün kılan en önemli itici güçlerin başında teknolojik gelişmelerin sürekliliğine paralel gelişen ve değişen malzeme bilgisi gelmektedir. Özellikle kültürel-coğrafi malzemelerin ve hammaddelerin de deneysel çalgı yapımında ne denli önemli olduğu vurgulanırken tutarlı bir terminoloji oluşturmak için ayrıştırılması gereken tasarım tarzları da belirlenmelidir: Önerilen kurallar ve ayraçlar ışığında, çalgıların uğradığı her yapısal değişikliğin deneysel bir çalışma olmadığı, aksine, çalgının gelişim sürecinde ihtiyaçlara verdiği cevaplar olduğu örneklenebilmiştir. Bazı kullanılmış gündelik malzemelerin hızlı bir tasarım fikri ve birkaç eklenti ile çalgıya dönüştürülmesi repurposing kavramı altında yer bulmuştur. Buna paralel olarak var olan iki ya da daha fazla çalgının yine aynı düsturla birleştirilmesi brikolaj kavramı içine şubelendirilebilmiştir. Ayrıca çalgılar üstünde yapılan kimi yapısal geliştirmelerin ve bazı eklentilerin çalım tekniklerine ve çalış jestikülasyonlarına olan etkisi—örneğin sonuçları bugün extended techniques olarak bilinen genişletilmiş teknikler de dahil—çalgıları performatif bir alana taşıyabilmektedir. Bu çalışma deneysel çalgıların, salt“çalgı”olma vasıflarının dışında kültürel ve tasarımsal anlamlar barındırdığı; alternatif tını idealleri, çalım pratikleri hattâ ses sistemleri aramak için yola çıkan yapımcılar tarafından üretildiği, vb. birçok örnek içermektedir. Dahası bugünün endüstriyel müziğine ve buna hizmet eden konvansiyonel çalgılara karşı söylem barındıran, kimi zaman protest manifestolara eklemlenen tasarımlara sahip deneysel çalgıların saptanabildiği bir çalışma olmuştur. Bunun yanında artık deneysel çalgı yapımcılığını destekleyen/fonlayan kimi kuruluşların da varlığı bu olgunun iyice tanımlanmasını zorunlu kılmıştır. Tüm bu başlıklarla deneysel çalgıların toplumsal anlamda alımlanmalarının, müzikal kullanımlarının, tasarımsal ve kültürel anlamlarıyla ayrıksı konumlarının saptanabilmesinin önü açılmıştır.
Özet (Çeviri)
Despite their increasing visibility, especially in the last century, experimental musical instruments and experimental musical instrument making have not been sufficiently examined in terms of instrument making, which is considered a conservative profession and field of production, and have not yet been positioned as much as they deserve within the cultural field of this profession. Although there are some examples of experimental musical instruments that find a place in instrument classification systems, they remain within the rules of the taxonomy used when categorizing and are not branched out as“experimental musical instruments”. In fact, regardless of their usability and cultural characteristics, the experimental or conventional nature of the musical instruments is not questioned in modern classifications of the musical instruments such as the Hornbostel-Sachs Musical Instrument Classification System, which focuses only on how the sound is produced in the instrument. However, when elaborated culturally and sociologically, it can be easily observed how the reasons for the emergence of experimental musical instruments, their timbre ideals, future perspectives and especially the life stories of some experimental musical instrument makers, which are worth highlighting, affect music and the surrounding cultural environment. For all these reasons, this study aims to propose criteria that can pave the way for an alternative categorization by separating the design processes, functionalities, transformations and structural features of experimental musical instruments from the respective items in conventional musical instruments, and to classify the selected sample accordingly. Therefore, such distinctions subject to be examined in the study open the doors for an experimental musical instrument organology and, in this context, aim to contribute to the establishment of a consistent bridge between the culture and the science of organology. One of the most important driving forces that make experimental musical instruments possible is the knowledge of material, which develops and changes in parallel with the continuity of technological developments. While it is emphasized how important cultural-geographical and raw materials are in experimental musical instrument making, also the design styles do need to be differentiated in order to create a consistent terminology: In the light of the proposed rules and determinators, it should be noted that not every structural change musical instruments undergo should be considered as experimental; on the contrary, it might be taken as solutions based on the proper needs during the development process of the given musical instrument. Transforming some everyday materials into musical instruments with a quick design idea and a few add-ons has found its place under the concept of repurposing. In parallel, combining two or more existing musical instruments with the same principle can be branched into the concept of bricolage. In addition, some structural improvements and some add-ons on instruments would affect playing techniques and playing gestures—including, for example, extended techniques—drastically and hover up musical instruments into a wider performative area. This study reflects via many examples that experimental musical instruments have cultural meanings and design ideas beyond their mere“musical instrument”nature; while these are produced by those who set out to search for alternative sonic ideals, playing practices and even scale systems, etc. Moreover, it has been a study in which experimental musical instruments can be identified that contain even a discourse against today's industrial music and the conventional musical instruments that serve it, and have respective designs that are sometimes incorporated into protest manifestos. In addition, the existence of some organizations that support/fund experimental musical instrument production has made it necessary to define this phenomenon thoroughly. All these headings have paved the way for the social reception of experimental musical instruments, their musical use, and their distinctive position with their design and cultural meanings.
Benzer Tezler
- Cable-net facades with novel glass nodes: development, design, and testing
Özgün cam düğüm noktalarına sahip kablo-ağ cephelerin geliştirilmesi, tasarımı ve testi
ESRA YAĞDIR ÇELİKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- Biyomimikrinin termokromik baskı tasarımı kullanılarak sürdürülebilir moda tasarımında uygulanması
Thermochromic print design of biomimicry using sustainable fashion implementation in design
ZEYNEP KABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLŞEN SÜNTER EROĞLU
- Envisioning plural futures through narratives and design
Anlatılar ve tasarım ekseninde çoklu gelecek tahayyülleri
ELİF GÖZDE ÖZTOPRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- A computational study on sensing of explosives
Patlayıcı maddelerin deteksiyonu üzerine hesaplamalı bir çalışma
MEHMET ERDEM SÖZBİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKAY SÜTAY
- Erişilebilir ve yardımcı müzik teknolojilerinin kullanılabilirliğine ilişkin bir araştırma (Engelli bireyler örneği)
A research on the usability of accessible and assistive music technologies (Example of people with disability)
BERİL TEKELİ
Doktora
Türkçe
2019
Bilim ve TeknolojiGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEKİN ALBUZ