Envisioning plural futures through narratives and design

Anlatılar ve tasarım ekseninde çoklu gelecek tahayyülleri

PDF İndir

Tez No: 605727
Yazar: ELİF GÖZDE ÖZTOPRAK
Danışmanlar: DOÇ. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Mimarlık, Architecture
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2018
Dil: İngilizce
Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 155

Özet

Bu tez gelecek ve gelecekteki yaşam alanları hakkında çoklu bir bilgi platformu oluşturmayı amaçlar, geleceği ilgilendiren konuları bütüncül olarak tartışır, çoklu gelecek tahayyülleri ortaya koyar. Bunların yanı sıra, İklim ile ilişkili muhtemel geleceklerin yeterince temsil edilememesini sorunlaştırır. Bu çerçevede, çalışma bir temsiller derlemesi ortaya koyarak geleceği tahayyül etme girişimlerinde başvurulacak bir aracı olmayı hedefler. Bu tezi tetikleyen öncelikli faktör, insan faaliyetlerinin büyük oranda etkilediği ve tetiklediği ekolojik krizdir. Bilimsel araştırmalar birçok canlı varlığın, insan ırkı da dahil olmak üzere, soylarının tükenmesine neden olabilecek ekolojik problemlerin risklerini kanıtlamış ve bu problemlerin insan kaynaklı nedenlerini de ortaya koymuştur. Ancak, insanlık karşı karşıya bulunduğu bu ekolojik krize karşın, problemlere sebep olan faaliyetlerini terse çevirmeye niyet eden kolektif eylemleri hala ortaya koyamamıştır. Tezi motive eden ikinci faktör, çevresel problemlerin maddeselliğidir. Ekolojik problemler, büyük karmaşıklıklar içinde yeryüzünü kaplayan, soyut, mekansal ve zamansal olarak uzak olan fenomenlerdir. Sorunların eş zamanlı olarak görünmeyen, algılanamayan ve deneyimlenemeyen yapıda olması, temsil edilmelerinde güçlüklerle karşılaşılmasına neden olmaktadır. Bunun yanı sıra aslında ekolojik problemler fiziksel fenomen olmanın ötesine geçmiş; iç dünyalarımızda sürekli olarak dolaşan, değişime uğrayan sosyal, kültürel ve politik düşüncelere ve karmaşık yapılı tasarımlara dönüşmüştür. Burada ortaya çıkan ilk argüman; sürdürebilirliğe yönelik düşünülmüş, bilinçli ve yapısal olan dönüşümlerin gerekli olmasıdır. Buna karşın, geleceğin ve ekolojiye dair geleceklerin temsil biçimlerinde ve yöntemlerinde duygusal, duyuşsal, estetik, psikolojik, ruhsal, deneyimsel ve deneysel açıdan güçlükler söz konusudur. Bilimsel anlatılarda ve projeksiyonlarda ekolojik geleceklerin temsil edilememe durumu, gelecek iklimleriyle ilgilenen bu çalışmayı transdisipliner ve bütüncül olmaya itmiştir. Geleceğe ve gelecekteki yaşam alanlarına yaklaşan çalışma bu durumu aşmak için bilim, edebiyat, tasarım, mimarlık, şehircilik ve gelecekbilim gibi yörüngeleri birleştirmiş ve konuyu oldukça geniş bir perspektiften ele almıştır. Bu tezi etkileyen bir üçüncü faktör, ekolojik felaketlerin öngörüldüğü geleceklere karşılık sunulabilecek sayısız alternatiflerdir. Burada niyetlenen, gelecek bilimcilerin 'olasılıkların sonsuzluğu konisi' kavramıyla ilintili olan, geleceğin barındırdığı sonsuz olasılıklardır. Bu sebeple bu tezde, felaket olarak nitelenebilecek mümkün geleceklerden kurtulma, sürdürülebilirliğe ya da ekosistem ile kurulabilecek dengeye ulaşma ve hatta ötesine geçen diğer olasılıklara doğru hareket etme amaçlı yeni fikirler, kavramlar, araçlar ve yöntemler ortaya konulmaktadır. Bunlara ek olarak, çalışmada, gelecek odaklı düşünme biçimlerinin, gelecek anlatı ve imgelerinin barındırdığı potansiyeller ve kısıtlayan tutumlardan bahsedilmektedir. İnsan ırkının doğası gereği çoğul olma durumu, geleceğin de çoğulcu ve farklı kimlikler tarafından arzu edilebiliyor olmasını gerektirdiği için gelecek anlatılarına ve geleceğe yaklaşma biçimlerine uygulanabilecek çoklu stratejiler çalışmaya kazandırılmıştır. Bu tezi motive eden bir diğer faktör, yeni, gelişmekte olan teknolojilerin barındırdığı vaatler, potansiyeller ve risklerdir. Teknolojiler bir yandan gelecek hakkında yeni olasılıklar üretme potansiyeline ya da insan aktiviteleri ve ekosistemler arasında kurulabilecek dengeye doğru geleceği yönlendirme gücüne sahipken; diğer taraftan yaşamları, deneyimleri ve bedenleri tamamen etkileyebilecek ve değiştirebilecek öngörülmeyen, beklenmedik veya istenmeyen sonuçları da barındırırlar. Bu nedenle çalışmada, biyoteknoloji ve sentetik biyoloji teknoloji alanlarındaki yeni uygulamalar ve bu teknolojilerin de sebep olabileceği gelecekte olabilecek potansiyel değişim ve dönüşümler analiz edilmektedir. İkinci çıkarım şudur ki: Tasarım çoğul gelecek keşifleri için ortam sağlayabilir, çoklu gelecek koşullarını mümkün kılabilir. Tasarım müdahaleleri sayesinde gelecekteki çoklu koşullar hayal edilebilir, keşfedilebilir ve sorgulanabilir hale gelir. Tercih edilebilirliklerinin sorgulandığı muhtemel gelecekler, eylemlerimizi geleceği insanlığın seçimlerine doğru, ihtiyaçlar ve arzular çerçevesinde harekete geçirebilir. Tasarım, teknolojilerin potansiyel değerleri, katkıları ve sonuçları üzerine keşif yapabilir. Bu da teknolojilerin toplumun ihtiyacı ve arzusu doğrultusunda geliştirilmesine, yönlendirilmesine katkı sağlayabilir. Tasarımcı bu keşif sürecinde aktif yer alırken, (varsayımsal da olabilen üretimleri sayesinde) yeni durumlar talep eden kritik tüketiciler yaratabilir. Tüketicilerin kritik, sorgulayan ve talep edici hale gelmeleri de teknolojilerin doğuş ve gelişim yolculukları sürecinde endüstriyi ve serbest pazarı yönlendirebilir. Başka bir deyişle, tüketicilerin düşünülmüş ve derin taleplerinin olması arza etki edecek, endüstriyi ve piyasayı yönlendirecektir. Bu nedenlerden, etmenlerden ve argümanlardan ötürü tez, sürdürülebilir yaklaşımları tetiklemeyi hedefler, günümüz ve sürdürülebilir gelecek arasında bir yolculuk belirtir. Yolculuk, birbiriyle içiçe geçmiş 4 katman biçiminde inşa edilmiştir; her katman önceki katmanın çıktısını girdi olarak kullanır. Bu katmanlar, detay, bilgi, araç ve tutumlar açısından bir önceki katmanın ötesine geçer, gelecek hakkında fikir ve anlamlar koleksiyonu derler, iklime dair muhtemel geleceklerin barındırdığı zorluklar, felaketler, umutlar, gerekli olan eylemler, uyarlamalar ve çözümlerden bahsederken, somut ve uzak geleceğe dair algıların, duyuların ve vizyonların gözden geçirilmesine katkı sağlar. Kanadalı yazar Margaret Atwood'un Antilop ve Flurya romanı, kurgusal bir anlatı olarak bu çalışmayı tetiklemiş, bir başlangıç noktası tarif etmiştir. Bu romanın yapısökümü ilk katman için bir veri seti oluşturmuş ve ikinci katmanda araştırılacak kavramları, konuları ortaya çıkarmıştır. İlk katman; ikinci katmanla kurduğu çoklu ve çapraz ölçekli bağlar sayesinde gelecek yaşam ortamlarını holistik olarak tartışmaya açmıştır. Kurulan bağlar sayesinde 6 farklı eksen belirmiş, bu belirmelerden ekoloji, doğakültür, teknoloji, biyoteknoloji, kentsel, bedensel ve algısal temaları bütüncül olarak tartışmaya açılmıştır. Antilop ve Flurya romanı, geleceğe dair fikirler, anlamlar ve duyular sunması ve dünyayı sürdürülebilirliğe doğru değiştirme potansiyeline sahip biyoteknoloji üzerine yoğunlaşmış olması nedeniyle merkezde tutulmuştur. Roman, aynı zamanda, iklim değişikliği, insan neslinin sona ermesi konularında deneyim imajlarına yer vermesi, gelecek üzerine kurguladığı spekülasyonları duygulara ve hislere sunması anlamında kritik bulunmuştur. İkinci katman, tasarım ve deneyim unsurları, teoriler, ölçümler ve çeşitli alanlardan gelen kavramları, tartışmaları kullanarak Antilop ve Flurya anlatısının yapısökümlerini ivmelendirir. Edebiyat üzerine olan ilk katmanda yazının ontolojik sınırlarından, anlatıya dair deneyimin yazar kullanıcı arasında kelime sayısı ve dil ile kısıtlı olmasından bahsedilebilir. Edebiyat aracılığıyla gelecek hakkında duyu ve düşüncelere hitap eden çalışma ikinci katmanda gelecek konusuna bütüncül olarak yaklaşabilme gayesiyle, tasarım ve deneyim faktörlerini tartışmaya katar. Tasarımın, nesneler, imajlar ya da hipotetik interaktif mekanlar üreterek; etkileşimli, yaşanabilir, gözlemlenebilir ve deneyimsel güçlere sahip olması onu eylemleri başlatan metod kılarken, sözcükleri, yöntemleri ve çözümleri icat etme konusunda potansiyelli yapar. İlk katmanda yer verilen felaketler üzerinden kurulmuş gelecek anlatısı, tasarıma ve deneyime dair faktörlerin eklenmesiyle gelecekteki yaşam alanlarına ait alternatif çerçevelerle çarpışır. İlk iki katman içinde kurulmuş çapraz ilişki ağları aracılığıyla, çeşitli konular tartışılmıştır. Bu konular; ekolojik felaketlerin olasılıkları ile alternatifleri, doğa ve kültür kavramlarını yeniden tanımlama; teknolojinin doğallaşma süreçleri ve sınırları; biyoteknolojinin potansiyelleri, vaatleri ve riskleri; ekolojik, teknolojik ve politik koşuların dönüştürdüğü kent ve alternatifleri; ekolojik kriz için estetik tonlar ve deneyimsel modlar olarak özetlenebilir. Çerçevenin kapsayıcılığını, üçüncü katmanda, tez, gelecek bilimine ait bazı kavramları ve yöntemleri tanıtarak arttırır. Bu katmanda çoğul senaryolara, deneyimsel ve spekülatif tasarım tutumlarına yer verir. Olasılıkların sonsuzluğunu; yeni anlatılar, senaryolar, stratejiler ve çözümlerini tartışmaya katarak anlamaya iter. Gerçekleşebilir, arzu ve tercih edilebilir geleceklere doğru yol sağlamak amacıyla; sayısız ve çok boyutlu geleceğe ait olasılıklardan seçilmiş çoğul ve birbiriyle yarışan vizyonlar yansıtır. Bu katman, farklı bireyler, şehirler ve toplumlar için mümkün gelecekleri daha iyi şekillendirmek amacıyla, olası krizlerden farklı gelecek senaryolarına olanak sağlamanın yollarını arar. Bu sebeple, geleceğe dair farklı olasılıkları tartışır, haritalar ve planlar. Üçüncü katman süresince, gelecekle ilgili farklı pratik örneklerinden bahsedilir. Gelecekleri araştıran bu örnekler, kollektif deneyleri, deneyimsel, yaşanabilir, oynanabilir modları ve ortak hafıza oluşturma pratiklerini içerir. Varsayımsal nesneler ve alanlar ortaya koyar. Tüm bu spekülatif tasarım tutumlarında amaç sosyal, kültürel, etik, politik ve ekonomik sistemlerde muhtemel, olası, makul ve tercih edilebilir dönüşümler hakkındaki sorgulamalar gerçekleştirmektir. Bu tez süresince, çeşitli gelecek olasılıklarını görünür kılan ve yakınlaştıran bu çoklu platformun özelliklerini detaylı olarak anlatıldığı düşünülmektedir. Bu bütünsel çerçeve aracılığıyla, iklim gelecekleri ile ilgili anlatıları, tasarım ve temsil stratejilerini ele alırken, arzulanır ve tercih edilir gelecekler üzerine spekülasyonlar, hayaller ve düşünceler üretilmiştir. Bu çalışmanın dördüncü katmanında, geleceğin toplumun farklı kişilikleri için arzulanabilir ve sürdürülebilir olmasının ancak ve ancak teknolojik, sosyal, kurumsal, politik geçişler sayesinde mümkün olabileceği belirtilmiştir. Çoğulculuğun potansiyelleri vurgulanırken, okuyucunun gelecek için 'üstel' ve 'dönüşüm' olanaklarına, anlatılarına odaklanması ve bu odaklanmanın ise yine çoğul bir çerçevede gerçekleştirmesi önerilmiştir.

Özet (Çeviri)

This thesis attempts to set a platform of knowledge on future and future habitat. This platform aims to deal with the un-representable characteristics of climate futures through holistic and plural envisioning processes. The study manifests a collection of representations and intends to be a tool to be implemented for future thinking, future imagining and future/design researching. A factor triggering this thesis is the upcoming ecological crisis, which is claimed to be triggered by human activities and is steadily advancing towards living beings. The scientific community has provided the risks and causes of the environmental challenges, yet there is no collective action taken to remediate the causes of this crisis. The second factor motivating this thesis is that the materiality of the environmental problems. The ecological problems are at world state, intangible, spatially and temporally far. Hence, there is the difficulty in representation of the problems as they are neither visible, nor livable. The problems are beyond being physical phenomena and the idea of ecological crisis has evolved into social, cultural and political meanings. The level of the problems' great complexity continuously increases as they flow and evolve through our internal worlds. The first claim rising here is that there is the need of deliberate yet structural transformation towards sustainability. There is also the deficiency of the emotional, affective and aesthetic, psychological, spiritual, experiential and experimental states regarding the future problems. All motivate this study to approach future and future habitat transdisciplinary within the trajectories of science, literature, design, architecture, and urbanism and future studies. A third factor influencing this thesis is the need of imagining alternatives to the crisis-ridden future. The motivation here stems from the infinite possibilities that the future accommodates. Through this thesis, I introduce new ideas, concepts, tools, and methods, to enable the moving away from catastrophic possibilities, towards the salvation and beyond. I also emphasize the potentials and limitations of future-oriented thinking, future narrative, and future imagery. As humankind is inherently plural, I believe there is a need for the future to evolve into desirable actualities for different identities. For this reason, I introduce strategies of multiplication in future narratives. The last factor motivating the study is that, the potentials, promises yet perils that technologies incorporate. While technologies embody the potency of yielding new possibilities and steering our future towards equilibrium; they are entangled with unforeseen, unanticipated or unintended results that can utterly change environments, lives and experiences. For these reason, the study proceeds analyzing the potential transformations in futures from the scope of the impacts of the implementation of biotechnology and synthetic biology. The second claim is that in order to direct future developments towards the needed and desired ways, design can enable the exploration of the potential values, contributions, and consequences of technologies. Through design interventions, we can envision and explore the future conditions and question on their preferability. In this way, design can boost our actions and direct the evolution of the future towards humanity's own choice. Design moreover can create critical, demanding, discerning consumers and in this way can affect and direct the genesis and journey of technologies within the industries and marketplace. For these reasons, factors, and arguments, this thesis builds a journey between the present day and the sustainable future day with an ultimate goal to trigger the path towards sustainability. The journey is constructed through 4 layers; all intertwined with each other as each layer uses the previous layer's output as an input. Each layer surpasses the former layer in terms of detail, information, tools, and attitudes. Through these layers, I refer the plural collection of ideas and meanings on future challenges, catastrophes, hopes, actions, adaptations, and solutions. The novel Oryx and Crake by the Canadian author Margaret Atwood stimulates this thesis after being the input of the first layer. The narrative initiates the multi and cross-scale interconnections with the second layer. The novel is critical as it presents ideas, meanings, and senses about future, elaborates on biotechnology and accommodates aesthetic tones of climate change and even our extinction. The narrative builds six different axes in the first two layers and six crosslinks in-between. The themes, the interrelations proceed through, are ecology, natureculture, technology, biotechnology, the urban and the somatic/perceptual. The second layer accelerates the discussion on the narrative of Oryx and Crake, by introducing design and experience elements, theories, measurements, and concepts from various fields. The catastrophic narrative in the first layer collides with its alternatives sparking in the second layer. As the first layer is on literature but limited to words and language, the second layer includes the design and experience elements, which have the potential to initiate methods, solutions, and actions towards desired futures. Throughout the second layer, I explore design objects and images, and emphasize their interactive, observable and experiential qualities. Through the cross-links connecting the first two layers, I analyze diverse topics. The possibility of and the alternatives to ecological catastrophes; nature and culture divisions with conceptual redefinition proposals; the naturalization processes and the limits of technology; potential, promises and perils of biotechnology; ecological, technological and political conditions impacting the urban with alternatives; the aesthetic tones and experiential modes for the ecological crisis. The third layer expands the scope of the framework by introducing concepts, methods from future studies; plural scenarios, experiential and speculative design attitudes. Thinking about the infinity of the possibilities through this layer initiates the development of novel narratives, scenarios, and strategies. The aim of this layer is to understand, map and envision future possibilities and to give them form, with a goal of better shaping futures for different identities. In other words, the study captures plural yet competing visions from countless and multidimensional future possibilities, in order to provide a path towards viable, desirable, preferable futures. For this reason, the study elaborates on experiential factors, shared lived experiences, playable modes and collective memories of futures. It exhibits hypothetical objects and spaces within speculative design attitudes to present inquiries on needed, desired transformations in society, cultures, ideologies, ethics, politics, and economy. I believe that through this thesis, I efficiently communicate the specifics of a knowledge platform, which envisions various future possibilities through their alternatives and addresses a great variety of meanings concerning future habitat. Throughout this framework, I implement narratives, design and representation strategies; I dream, speculate on and contextualize paths towards sustainability. After emphasizing on the potential of pluralism, I motivate the reader to contemplate the plural yet exponential transition trajectories.

Benzer Tezler

Tez No
911302
Towards a decolonial feminist design: A Co-Speculation play method for imagining alternative solidarity systems
Dekolonyal feminist tasarımı keşfetmek: Alternatif dayanışma sistemleri hayal etmek için ortak spekülasyon oyun yöntemi
PINAR APAYDIN
Doktora
İngilizce
2024
Antropoloji Koç Üniversitesi
Tasarım Teknoloji ve Toplum Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE SUBAŞI
Tez No
707571
Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
Mimarlık Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
Tez No
497316
Sezai Karakoç'un Şiirlerinde gelecek tasavvuru
Envisioning future in the Sezai Karakoç's poetry
RUMEYSA CANSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatı Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED FATİH ANDI
Tez No
309066
Envisioning information for Istanbul: The study of a guide design as an urban visual interface to improve usability of the city
İstanbul?u bilgi üzerinden öngörebilmek: Şehrin kullanılırlığını arttırma amacı ve kentsel arayüz işlevi olan bir kılavuz tasarımı çalışması
AHMET EMRAH KAVLAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
Güzel Sanatlar Sabancı Üniversitesi
Güzel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. MURAT GERMEN
Tez No
690644
Re-envisioning efl teaching through translanguaging: Identity re-construction by k-12 English teachers
İngilizce'nin yabancı dil olarak eğitiminin anlaşım pedagojisi ile yeniden değerlendirilmesi: Anaokulu-ilkokul-ortaokul-lise'de görev yapan İngilizce öğretmenlerinin kimliklerini yeniden yapılandırması
MUHAMMET YAŞAR YÜZLÜ
Doktora
İngilizce
2021
Eğitim ve Öğretim Bahçeşehir Üniversitesi
Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN DİKİLİTAŞ

Geri Dön