Afet bölgesinde çalışanlarda ikincil travmatik stres, empati ve bilişsel esneklik ilişkisi
The relationship between secondary traumatic stress, empathy and cognitive flexibility in workers in the disaster area
- Tez No: 875109
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEŞKÜRE HÜLYA KARAGÜVEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Afet, ikincil travmatik stres, empati, bilişsel esneklik
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Doğal afetler gibi travmatik olaylar bireyleri fiziksel, duygusal ve psikolojik olarak etkilemektedir. Bu etkiler, sadece afetten doğrudan etkilenen kişilerle sınırlı değildir. Bir birey, afete doğrudan maruz kalmasa bile olaya şahit olabilir, afetten etkilenenlerden dinleyebilir ya da medya aracılığıyla takip edebilir. Bu kişiler de psikolojik olarak afetlerden etkilenebilir. Afet alanında çalışan profesyoneller, gönüllüler ve yardım ekipleri de afetten etkilenen kişilerle temas halinde bulundukları için çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalabilir ve ikincil travmatik stres olarak adlandırılan durumu deneyimleyebilirler. Bu çalışma, afet alanında görev yapan gönüllü ve profesyonel yardım çalışanlarının ikincil travmatik stres, empati ve bilişsel esneklik düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma deseni olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş depremlerinin gerçekleştiği bölgelerde yardım faaliyetlerine katılan bireylerdir. Örneklem, gönüllü ve profesyonel olarak yardım çalışmalarına katılanlardan, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 538 katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplama araçları, araştırmacı tarafından hazırlanan bir adet Kişisel Bilgi Formu (anket) ile birlikte İkincil Travmatik Stres Ölçeği (İTSÖ), Toronto Empati Ölçeği (TEÖ) ve Bilişsel Esneklik Ölçeği'dir (BEÖ). Veriler SPSS 26 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma, ikincil travmatik stres ve bilişsel esneklik düzeylerinin cinsiyet, mesleki deneyim yılı ve geçmiş travmatik deneyime göre farklılaştığını göstermektedir. Yaş değişkeni ikincil travmatik stres düzeylerini etkilemiştir. Empati düzeyleri ise cinsiyete göre farklılaşmıştır. İkincil travmatik stres ile empati düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Empati ve bilişsel esneklik düzeyleri arasında orta derecede pozitif bir ilişki bulunmuştur. Bu bulgu, empatik bireylerin adaptasyon ve psikolojik esneklik kapasitelerinin yüksek olduğunu göstermektedir. İkincil travmatik stres ile bilişsel esneklik arasındaki zayıf ve negatif ilişki, bilişsel esnekliğin stresle başa çıkma süreçlerinde bir rol oynadığını ve stres belirtilerini hafifletebileceğini işaret etmektedir. Regresyon analizi sonucu bilişsel esnekliğin ikincil travmatik stresi yordadığını göstermiştir. Bu bulgular ışığında benzer çalışmaların yapılması literatüre katkı sağlayacaktır. Afet yardım çalışmalarında görev alan profesyonellerin ve gönüllülerin psikolojik sağlıklarını korumak ve desteklemek adına empati ve bilişsel esneklik kapasitelerini artıracak programların geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, yaş, cinsiyet ve mesleki deneyime göre uyarlanmış destek ve eğitim programlarının hazırlanması, bu bireylerin travma sonrası daha sağlıklı bir şekilde işlev görmelerini sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
Traumatic events such as natural disasters impact individuals physically, emotionally, and psychologically. These effects are not limited to those directly affected by the disaster. An individual may witness the event, hear about it from those directly affected, or follow it through the media, leading to psychological impacts even without direct exposure. Professionals, volunteers, and aid teams working in disaster areas also face various challenges due to their contact with affected individuals, potentially experiencing what is known as secondary traumatic stress. This study aims to examine the levels of secondary traumatic stress, empathy, and cognitive flexibility among volunteers and professional aid workers in the field of disaster relief. The research design employed is a relational survey model. The population of the study consists of individuals participating in relief activities in the regions affected by the Kahramanmaraş earthquakes on February 6, 2023. The sample comprises 538 participants selected through purposive sampling, including both volunteers and professionals engaged in relief efforts. Data collection tools include a Personal Information Form prepared by the researcher, the Secondary Traumatic Stress Scale (STSS), the Toronto Empathy Scale (TES), and the Cognitive Flexibility Scale (CFS). The data were analyzed using SPSS 26 software. The study demonstrates that levels of secondary traumatic stress and cognitive flexibility vary according to gender, years of professional experience, and past traumatic experiences. Age also affects levels of secondary traumatic stress. Empathy levels differ by gender. There is no significant relationship between secondary traumatic stress and empathy levels. However, a moderate positive relationship (r = 0.420, p
Benzer Tezler
- İkincil travmatik stres ve yordayıcılarının psikososyal destek ekibi çalışanlarında araştırılması
Investigation of secondary traumatic stress and its predictors in psychosocial support team members
EZGİ ŞİŞMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriKocaeli ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLIHAN ÖZLEM POLAT IŞIK
PROF. DR. CEM CERİT
- Afet sonrası ikincil travmatik belirtiler gösteren yardım çalışanlarının sosyal medya kullanımları ile anksiyete düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between social media use and anxiety levels of aid workers with secondary traumatic symptoms after a disaster
BURCU KAHRAMAN DEMİREZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBEYKOZ ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE GÜLSEN ERDEN
- Bir üniversite hastanesinde depremzede hastalara hizmet veren sağlık çalışanlarının ikincil travmatik stres, depresyon ve anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi
Evaluation of secondary traumatic stress, depression and anxiety levels of health workers serving earthquake victims in a university hospital
EZGİ EDA AKMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELTEKİN DEMİREL
- 9 Ağustos 1912 Mürefte Şarköy depreminin (M 7,4) afet yönetimi açısından incelenmesi
Investigation of the August 9, 1912 Mürefte-Şarköy earthquake (Ms 7.4) in terms of disaster management
BEKİR LAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İnşaat MühendisliğiSakarya ÜniversitesiAfet Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT UTKUCU
- Dbybhy-2007 sonrası yapıların proje ve yapım aşamalarında karşılaşılan hatalar üzerine inceleme:Kocaeli örneği
Defects made in project and construction stages of buildings constructed in Kocaeli after the earthquake code-2007
BUĞRA BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İnşaat MühendisliğiSakarya Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. ADİL ALTUNDAL