Adilhan Destanı
Adilhan Legend
- Tez No: 87565
- Danışmanlar: PROF. DR. İSA ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
209 ÖZET Edebiyat, bir milletin duygu, düşünce, hayal ve heyecanlarının, hayat tarzının ve dünyaya bakış açısının sözlü veya yazılı olarak ifade edilmesidir. Edebiyat dönemleri tarihi seyre teşekkül ettiği ve yaşadığı zamana; etkilendiği kültür ortamına ve hitap ettiği halka göre çeşitli isimler alırlar. Türk Edebiyatı için de geçerli olan bu değerlendirme içerisinde halk edebiyatı da önemli bir yere sahiptir. Halk edebiyatı adı verilmesinin sebebi ise halka hitap etmesi ve halkın anlayabileceği bir sadelikte olmasıdır. Efsane, destan, masal, halk hikayesi, fırka, atalar sözü, türkü... halk edebiyatı mahsûlleridir. Destanlar milletler yerleşik hayata geçmeden önce teşekkül etmiş olan; kahramanlıkları ve kahramanları anlatan mahsûllerdir. Türk halk edebiyatı destan bakımından oldukça zengindir. Bugün de gerek Türkiye'de, gerekse Orta Asya Türk Cumhuriyeti'nde ortak bir geçmişe sahip destanlar yazılmakta ve söylenmektedir. Orta Asya Türk Cumhuriyetleri'nin bağımsızlıklarını kazanması; destan anlatım gelenekleri ve destanlarla ilgili araştırmalara hız kazandırmıştır. Biz de bu araştırmaların bir parçası olmak ümidiyle, yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız bu çalışmamızda Uygur Türkleri'ne ait Adilhan Destânı'nı incelemeye çalıştık. Adilhan Destânı'nda Yemen Şehrinin padişahı Adilhan'ın başından geçen olaylar anlatılmaktadır. Kırk dilenci bir gün Yemen'e gelirler. Adilhan'dan dünyanın en mert insanı olup olmadığını sınamak için padişahlığını isterler. Padişah Adilhan onlara inanır ve kırk gün süreyle padişahlığını vermeyi kabul eder. Kırk dilenci süre bitiminde Adilhan'a padişahlığını vermezler. Asmaya karar verdiklerini duyan bir dostu Adilhan'a bunu haber verir. Adilhan, karısı Gülçehrehan ve oğullarını alarak Yemen'den ayrılır. Yolda karşılaştığı bir tüccar Adilhan'ı kandırır ve karısını kaçırır. Adilhan çok üzülür ancak oğullarıyla yola devam eder. Aksilikler Adilhan'ın peşini bırakmaz ve yolda oğullarını da kaybeder. Issız bir türbeye gelir ve burada ondört sene kalır. Ondört senenin sonunda insan içine karşımaya210 karar verir. Diyarbakır şehrine gelir ve devlet kuşu sayesinde padişah olur. Oğullarını yanına hizmetçi alır ancak onları tanıyamaz. Karısını kaçıran Tüccar Behmen Diyarbakı'a gelir. Yanında Melike Gülçehrehan da vardır. Güzel tesadüfler Melike ile oğullarının karşılaşmasını sağlar. Ancak yanlış anlaşılmalar, Şehzade Derruh ve Şehzade Cemşid'in başlarının vurulmasına sebep olur. Şam şehrindeki Hz. Evliya Gavsıl Azam'ım duasıyla şehzadeler dirilirler. Sonunda Padişah Adilhan ailesine kavuşmuştur. Tüccar Behmen de Yemen'e padişah olur. Çalışmamızda Uygur Türkleri destâncılık geleneği, destanların teşekkül devri ve tasnifi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Detanın vak'a örgüsü; dil, üslûp ve şekil özellikleri tanıtılarak destanda yer alan motifler de incelenmiştir. Bunların yanısıra Adilhan Destânı'nın latin harfli Uygurca metni ve metnin Türkiye Türkçesi'ne aktarımı da çalışmamızda yer almaktadır. Son kısımda Sözlük ve Kaynakça bulunmaktadır. Yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız çalışmamızın Türk kültürünün gelişimine küçük de olsa bir katkısı bulunması dileğimizle...
Özet (Çeviri)
211 SUMMARY Literature is the oral or written expression of the feelings, thoughts, dreams, life style and world conception of a nation. Literary works take different names according to their times, their cultural environment, and their target society. This generalization is valid for Turkish Literature but within this generalization, folk literature has an important place. It is called Folk Literature because it refers to the society and it is written in a simple style. Legends, folk stories, anectodes, proverbs, folk songs, they are all works of folk literature. Legends have formed before the nations began to live a settled life, they tell the heroisms and heros. Turkish Folk Literature has lots of legends. Today, both in Turkey and in Turkish Republics in Central Asia lots of legends that have a common history are beeing sang. When the Turkish Republics in Central Asia gained their independence, researches related with traditions of epic songs and legends accelerated. Hoping to be a part of these researches, we tried to examine Adilhan Legend that belongs to Uygur Turks in this study that we prepared as a master thesis. In Adilhan Legend, the events that Adilhan, sultan of Yemen experiences are told. Fourty beggars come to Yemen. They ask for his sovereignity from Adilhan Sultan in order to test his courage. Sultan Adilhan believes them and accepts to give sovereignity for fourty days. At the end of these fourty days, the beggars don't give sovereignity back to him. One of Adilhan's friends hear that they decided to hang him and tells it to him. Adilhan leaves Yemen with his wife Gülçehran and their sons. A merchant he meets convinces Adilhan and kidnaps his wife. Adilhan is worn out but goes on with his sons. Unfortunate incidents are following Adilhan and he loses his sons on the way. He comes to a desolate tomb and stays here for fourteen days. At the end of these fourteen years, he decides to be with people. He comes to the212 city of Diyarbakir, and becomes a sultan by the help of unexpected good luck. He takes his sons as a servant but can not recognize them. The merchant Behmen that have kidnapped his wife comes to Diyarbakir. Melike Gülçehran is with him. Good luck help Melike and her sons meet. But Something goes wrong, and Prince Derruh and Prince Cemşid are hang. The princes revive by the help of saint Gavsil Azam's prayers. At the end Sultan Adilhan comes together with his family. The merchant Behmen becomes the sultan of Yemen. In our study, information about legend tradition in Uygur Turks, formation and classification of these legends are told. The plot organization, language and formal features of the legend are described and patterns of this legend are explained. Also, version of the Adilhan legend written in Latin letters and the transfer of the Adilhan Legend into Turkish is included in this study.At the last part, a dictionary and a bibliography is included. We hope to contribute to Turkish Culture with this study. T-C YaKSEKOeBETiM KUBöü 3öKUMAfiTÂSYûH lEIICEZl
Benzer Tezler
- Uygur halk destanlarından Şah Adilhan destanı
Başlık çevirisi yok
MUNİRE AHİMAİTİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. AYNUR ÖZ ÖZCAN
- Türkiye Türkçesi, Uygur Türkçesi ve Çincedeki kadın konulu atasözlerinin kültürel açıdan mukayesesi
Cultural comparison of proverbs about women in Turkish, Uygur language and Chinese
ADİLCAN ERUYGUR
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Kitâbü Mürşidi'n-Nisâ (metin-aktarma-inceleme)
Başlık çevirisi yok
ADİLHAN ADİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERHAT TAMİR
- Sovyet egemenliğinden önceki Karaçay-Malkar edebiyatı
Karachay-Malkar literature before the Soviet rule
ADİLHAN ADİLOĞLU
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TEMİZKAN
- Kentsel yenileme sürecinde kentsel tasarımın önemi: Aydın-Söke örneği
The role of urban design in urban renewal processes: Case of Söke/ Aydın
ÖZKAN ADİLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. LEVENT ÜNVERDİ