Türkiye Türkçesi, Uygur Türkçesi ve Çincedeki kadın konulu atasözlerinin kültürel açıdan mukayesesi
Cultural comparison of proverbs about women in Turkish, Uygur language and Chinese
- Tez No: 830597
- Danışmanlar: PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 737
Özet
Kültürün taşıyıcısı ve aynası niteliğinde olan dilin önemli bir parçasını oluşturan ve onun zenginleşmesinde hatırı sayılır bir katısı bulunan atasözleri, herhangi bir kanıta dayanmayı gerektirmeyen, bir toplumun hayat felsefesi ve değer yargılarını olduğu gibi doğru bir şekilde yansıtan, Cervantes'in tabiriyle,“tüm bilimlerin temeli olan dolaysız deneyimler sonucu oluşan gözlemlerdir”. Günümüzde güncelliğini muhafaza eden ve aktüel bir sorun olan Türk, Uygur ve Çin toplumlarındaki kadın algısı, imajı ve konumunun, söz konusu atasözlerinde kültürel açıdan mukayese edilmesi, bu çalışmanın konusunu oluşturmuştur. Kadının toplumsal konumunu daha iyi anlayabilmek ve Türk, Uygur ve Çin toplumundaki kadın algısının benzer ya da farklı olmasının nedenlerini ortaya koyabilmek için bu üç toplumun atasözleri, toplumsal zihniyetin oluşmasında büyük rolü olan dinî kaynaklar, mitoloji ve destanlar, klasik eserler, düşünce akımları, filolojik eserler, sözlükler, dil bilimi ile ilgili literatürler, sosyoloji, özellikle de kültür sosyolojisi ile ilgili eserlerden istifade edilmiştir. Giriş kısmı hariç toplam üç bölümden oluşan bu çalışmanın giriş kısmında kültür, dil, atasözleri gibi kavramlara kısaca değinilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, dil kültür ilişkisi ve bu bağlamda dilin kültürel doğası ve kültürel değeri, yazının kültürel özellikleri, yazı ve dil arasındaki ilişki, yazının kültürel özelliği, yazının kültürel mizacı, dil ve somut olmayan kültür arasındaki ilişki gibi konular üzerinde detaylı bir şekilde durulmuştur. Bunun dışında dil bilimi ve anlam bilimi ilişkisi açıklığa kavuşturulmakla beraber, genel olarak Türk dili, özel olarak da Türkiye Türkçesi ile Uygur Türkçesi ve Çincedeki kadın kavramına dair çalışmalara yer verilmiştir. Bu bölümün sonunda ise genel olarak Türk kültürü özel olarak Türkiye Türkleri ile Uygur Türklerinin kültüründe ve Çin kültüründe kadın algısı ve yeri üzerinde etraflıca durulmuştur. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise atasözlerine yer verilmiş olup Türkiye Türkçesi, Uygur Türkçesi ve Çincede atasözlerinin nasıl adlandırıldığı, atasözlerinin kaynaklarının neler olduğu ve nasıl ortaya çıktıkları, atasözlerinin özelliklerine dair çalışmalara ağırlık verilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde, kadının söz konusu kültürlerdeki algısı ve toplumdaki yeri, onun erkek ve çevresi ile olan ilişkisi, ondan beklenen toplumsal roller ve üslendiği sorumluluk, kadınlar ve erkekler arasında sosyal ve kültürel olarak inşa edilmiş farklılıkları ifade eden toplumsal cinsiyet perspektifinden değerlendirilmiştir. Bu çerçevede kadının eş, anne, kız, gelin, kayınvalide, yenge, görümce, elti ve teyze gibi diğer toplumsal kimlik ve unvanlarıyla ilgili atasözleri kültürel açıdan mukayese edilerek incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Proverbs, which form an important part of language—a carrier and mirror of culture—and make a significant contribution to its enrichment, are words that do not require reliance on any evidence; they accurately reflect the life philosophy and value judgments of a society. In the words of Cervantes, they are“observations that occur as a result of direct experiences, which are the basis of all sciences.”The subject of this study is the cultural comparison of the perception, image, and position of women in Turkish, Uyghur, and Chinese societies—a current issue today—within the context of the proverbs in question. To better understand the social position of women and to reveal the reasons for similarities or differences in the perception of women in Turkish, Uyghur, and Chinese societies, proverbs from these three societies, religious sources that play a major role in shaping social mentality, mythology and epics, classical works, schools of thought, philological works, dictionaries, and literature on linguistics, sociology, particularly works on the sociology of culture, were utilized. In the introduction section of this study, comprising three chapters excluding the introduction, concepts such as culture, language, and proverbs are briefly discussed. In the first part of the study, topics such as the relationship between language and culture, the cultural nature and value of language within this context, the cultural aspects of writing, the interplay between writing and language, the cultural aspects of writing, the cultural disposition of writing, and the connection between language and intangible culture are examined in detail. Additionally, the relationship between linguistics and semantics is clarified, and studies pertaining to the concept of women in the Turkish language in general, Turkey Turkish, Uyghur Turkish, and Chinese are included. This section concludes with a detailed discussion of the perception and role of women in Turkish culture at large, as well as in the cultures of Turkey Turks, Uyghur Turks, and the Chinese. In the second part of our study, we delve into proverbs, emphasizing studies on how proverbs are named in Turkish, Uyghur Turkish, and Chinese, the sources from which proverbs originate, how they come into existence, and their defining characteristics. The third part of our study examines the perception of women in these cultures and their societal roles, their relationships with men and their surroundings, the social roles expected of them, and the responsibilities they shoulder, all from a gender perspective, which expresses the socially and culturally constructed distinctions between women and men. In this context, proverbs related to other social identities and titles of women, such as wife, mother, daughter, daughter-in-law, mother-in-law, sister-in-law, and aunt, are analyzed and compared from a cultural standpoint.
Benzer Tezler
- Altun Yaruk örneğinde eski Uygurcada zamirler
Pronouns in old Uighur at example 'Altun Yaruk'
KÜBRA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Uygur Türkçesinde değiştirim
Substitution in the old Uighur Turkish texts
EMİNE BEYZA BİRİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESRİN ALTUN
- Yeni Uygur Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki ortak atasözleri
New Uyghur Turkish and Turkey Turkish in common provebs
ENES AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Karşılaştırmalı EdebiyatPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL BAYTOK
- Yeni Uygur Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki yalancı eş değerler
False friends in Uigur and Turkish
HAKAN YÖYEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin söz dizimi açısından karşılaştırılması
A comparison of Turkey's Turkish and New Uyghur Turkish from the perspective of syntax
NEŞE ERENOĞLU