Anadolu Selçuklu saray ve köşklerinde kullanılan figürlü çinilerin resim sanatı açısından incelenmesi
The Examine of the figurative tiles which have been used in the Anatolia Seljukian palace and pavillion to the aspect of picture art
- Tez No: 87564
- Danışmanlar: PROF. DR. NİHAT BOYDAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 724
Özet
ÖZET Anadolu Selçuklu Dönemi'nde figürlü çinilerle kaplı olan ve günümüzde plâstik açıdan incelenebilecek durumda kalmış çini ya da çini fragmanlarına sahip yedi ayrı saray tespit edilmiştir. Bunlar, Konya Alâaddin Sarayı, Beyşehir Kubadabad Sarayı, Antalya Aspendos Sarayı, Antalya'da ismi ve yeri bilinmeyen bir saray, Akşehir'de ismi ve yeri bilinmeyen bir saray, Ilgın'da ismi ve yeri bilinmeyen bir saray ve Diyarbakır Artuklu Sarayı'dır. Çalışmamızda bütün çiniler, eleştirel yöntemle; Betimleme, çözümleme, yorum ve yargı aşamaları esas alınarak incelenmiştir. Bu saraylara ait çiniler plâstik unsurlar (nokta, çizgi, biçim, renk, leke, doku, mekân) ve ilkeler (denge, vurgu, ahenk, değişiklik, derecelenme, hareket ve ritm, oran) açısından büyük ölçüde ortak özellikler taşırlar. En belirgin özellik ise, ritm duygusunun ön plânda tutulmuş olmasıdır. Çini teknikleri, bizi kompozisyon renklerini etkilemesi bakımından ilgilendirmektedir. Buna göre tüm saraylarda sıraltı, bazılarında lüster teknikli çiniler kullanılmış olmakla birlikte, yalnızca Alâddin Sarayı'nda minai teknikli çinilerle karşılaşmaktayız. Sıraltı çinilerde soğuk renkler baskın (doninant) olmasına karşın, lüster ve minai teknikli çiniler, sıcak renklerin ağırlıklarıyla dikkati çeker. Buna karşın, her teknikte, sıcak, soğuk ve nötr renkler görülebilmektedir. Stilizasyon yöntemin kullanıldığı çini kompozisyonlarda bilgi objeleri zaman zaman geometrize edilmiş, bazen de daha gerçekçi bir yöntemle biçimlendirilmek istenmiştir.Tüm saraylara ait çinilerde, sanatçı üslubu açısından ortak veya benzer özellikler görülebilmesine karşın, Alâadddin Sarayı çinileri, bu açıdan da farklı bir özellik arz ederler. Ayrıca, Uygur etkisi görülen Alâddin Sarayı çinilerinde tipleme esas alınmışken, Kubadabad Sarayı çinilerindeki insan yüzleri ise, farklı karakteriyle bize göre portre özelliği taşırlar. Genel olarak saray çinilerinin konularını, günlük hayattan alınmış sahneler, elinde sembolik unsur taşıyan saray erkanı, av konusu ve astral mitolojik sahneler teşkil eder. Ancak konuların işleniş ağırlığı, saraylara göre değişiklik gösterir. Anadolu Selçuklu Saray çinilerindeki figürlü kompozisyonlar - bu döneme tarihlenen diğer sanat dallarında olduğu gibi- ağırlıklı olarak Şamanist inançların ve geleneklerin biçimlendirdiği Orta Asya figür üslubunun bir uzantısı niteliğinde, ancak bunların özel bir Selçuklu üslubu kazanmış halini yansıtırlar.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Kubad Abad Sarayı çinilerindeki hayvan betimlemelerinin seramik yüzeylerde yorumlamaları
The interpretations of the animal figurations on ceramic surfaces belonging to the encaustic tiles of Kubad Abad Palace
YAVUZ DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El Sanatlarıİnönü ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL GÖĞEBAKAN
- Anadolu Türk Mimarisinde aydınlatma detayları ve aydınlatma araçları
The material of illumination and the detail of illumination at the Turkish architecture in Anatolia
ARİFE DENİZ OKTAÇ
- Ortaçağ konut mimarisi üzerine bir araştırma: Anadolu Selçuklu köşkleri
An investigation on dwelling in middle ages: Kiosk of Anatolian Sejuk
ALPTEKİN YAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN BİLİCİ
- Anadolu Selçuklu saray çinilerinde kültürler arası etkileşimin izleri
The traces of intercultural interaction in Anatolian Seljuk palace tiles
ZEYNEB BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN ÖZTÜRK
- Palace architecture and its rhetoric in Seljuk Anatolia: The conceptualization of Kubadabad
Selçuklu Anadolusunda saray mimarisi ve retoriği: Kubadabad'ın kavramsallaştırılması
IŞIK GÜRGEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Sanat TarihiBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OYA PANCAROĞLU