Modernizm ve postmodernizm bağlamında Oğuz Atay romanı
Oğuz Atay novel in the context of modernism and postmodernism
- Tez No: 875983
- Danışmanlar: PROF. DR. HANİFE YASEMİN MUMCU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 483
Özet
1960'ların sonlarından 1980'lerin ortalarına kadar edebiyat, sanat ve felsefe alanlarında önemli bir hareket olarak kabul edilen postmodernizm, köklü sosyo-kültürel, siyasal ve ekonomik değişimlerin de etkisiyle neredeyse bütün alanlara yayılmıştır. Bu hareket, dört yüzyıllık Avrupa Aydınlanma geleneğine dayanan modernizmin reddi üzerinde şekillenmiştir. Postmodernizmin farklı yönleri, modernizmden ayrıldığı noktalar ve kuramsal çerçevesi bugüne kadar çeşitli disiplinlerde incelenmiştir. Ancak, bu incelemelerin hiçbiri postmodernizmin edebi-estetik sınırlarını Ihab Hassan'ın The Dismemberment of Orpheus: Towards a Postmodern Literature (Orpheus'un Parçalanışı: Postmodern Bir Edebiyata Doğru) adlı eserinde olduğu gibi kapsamlı bir şekilde ortaya koyamamıştır. Hassan'ın eseri, modernizm ve postmodernizmi dikotomik bir yapı içinde ele alarak karşılaştırmış ve her iki kuramın sınırlarını belirleme konusunda bu tartışmalara büyük bir katkıda bulunmuştur. Bu doktora tezi Hassan'ın geliştirmiş olduğu bu ikili karşıtlıklar şemasını esas alarak Türk Edebiyatı'nın önde gelen isimlerinden Oğuz Atay'ın romanlarını modernizm ve postmodernizm bağlamında incelemektedir. Tez, Atay'ın romanlarındaki bu unsurları Avrupa ve Türkiye modernitesi olmak üzere geniş bir tarihsel ve kuramsal arka plan içerisinde analiz etmektedir. Bu çerçevede tezin birinci bölümü, modernitenin Avrupa ve Türkiye'de ortaya çıkışı ve gelişimi üzerine odaklanmaktadır. Bu bölümde Aydınlanma düşüncesi, Fransız İhtilali, Sanayi Devrimi ve kapitalizm gibi olaylar ve gelişmeler Avrupa modernitesini şekillendiren tarihsel arka planı olarak incelenmektedir. Birinci bölüm ayrıca, Türkiye'deki modernleşme sürecini Tanzimat'tan çok partili döneme (1950-1980) kadar olan tarihsel bağlamda ele almaktadır. Bu çerçevede, Tanzimat öncesi dönemden başlanarak, Tanzimat, Yeni Osmanlılar, Jön Türkler ve Cumhuriyet dönemindeki modernleşme çabaları ve bu süreçlerin toplumsal ve kültürel yansımaları analiz edilmiştir. Bu bölümde modernizmin temel özellikleri ve bu özelliklerin edebiyat üzerindeki yansımaları ele alınmış, postmodern romanın özellikleri detaylandırılmıştır. Bu tezin ikinci ve üçüncü bölümlerinde Ihab Hassan'ın modern-postmodern karşıtlıklar şemasından yararlanılarak Atay'ın eserlerindeki modern ve postmodern unsurlar karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirilmiştir. Bu perspektif içerisinde ikinci ve üçüncü bölümlerde Atay'ın Tutunamayanlar ve Tehlikeli Oyunlar adlı romanlarında metafizik unsurlar, kaygı ve paranoya temaları, genital/fallik ögeler, ironi ve parodiyi kapsayan oyun, metinlerarasılık ve belirsizlik gibi postmodern teknikler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Atay'ın romanlarında, modernizmin bireyin iç dünyasına yönelik derinlemesine bakışı ile postmodernizmin gerçekliği sorgulayan ve çoğulcu anlatım tarzı birleşir. Bu tezde Atay'ın romanlarının modernist ve postmodernist unsurları bir arada barındırdığı ve bu unsurların Avrupa ve Türkiye'deki köklü değişimlerle ilişkili olduğu nitel betimsel tartışma, yorumlama, analiz araştırma ve içerik analizi gibi araştırma yöntemleri kullanılarak ortaya konulmuştur. Atay'ın yenilikçi anlatım tarzı, karakter derinliği ve toplumsal-felsefi temaları, onun eserlerini Türk edebiyatında özgün bir yere konumlandırmaktadır. Bu tez, Atay'ın eserlerinin Türk edebiyatındaki önemini ve modern-postmodern tartışmalar bağlamında taşıdığı evrensel değeri vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Postmodernism, considered a major movement in the fields of literature, art and philosophy from the late 1960s to the mid-1980s, has spread to almost all fields under the influence of radical socio-cultural, political and economic changes. This movement is characterised by a rejection of modernism based on four centuries of European Enlightenment tradition. Various aspects of postmodernism, its points of departure from modernism and its theoretical framework have been analysed in different disciplines. None of these analyses, however, has been able to explore the literary-aesthetic boundaries of postmodernism as comprehensively as The Dismemberment of Orpheus: Towards a Postmodern Literature by Ihab Hassan. Hassan's work compares and contrasts modernism and postmodernism in a dichotomous structure and has made a significant contribution to these debates by defining the boundaries of both theories. This dissertation analyses the novels of Oğuz Atay, one of the most prominent figures in Turkish literature, in the context of modernism and postmodernism, based on this scheme of binary oppositions developed by Hassan. The dissertation analyses these aspects of Atay's novels within a broad historical and theoretical background of European and Turkish modernity. Within this framework, the first chapter of the thesis focuses on the emergence and development of modernity in Europe and Turkey. This chapter analyses events and developments such as the Enlightenment, the French Revolution, the Industrial Revolution and capitalism as the historical background that shaped European modernity. The first chapter also examines the modernisation process in Turkey in its historical context from the Tanzimat to the multi-party period (1950-1980). Starting from the pre-Tanzimat period, it analyses the modernisation efforts in the Tanzimat, Neo-Ottoman, Young Turk and Republican periods, as well as the social and cultural reflections of these processes. The main features of modernity and its reflection in literature are discussed and the characteristics of the postmodern novel are elaborated. In the second and third chapters of this thesis, Ihab Hassan's scheme of modern-postmodern contrasts is used to evaluate modern and postmodern elements in Atay's works in a comparative perspective. In this context, postmodern techniques such as metaphysical elements, themes of anxiety and paranoia, genital/phallic elements, irony and parody, play, intertextuality and indeterminacy in Atay's novels The Disconnected and Dangerous Games are analysed in detail in the second and third chapters. Atay's novels combine modernism's in-depth look into the inner world of the individual with postmodernism's pluralistic narrative style that questions reality. This thesis argues that Atay's novels contain a combination of modernist and postmodernist elements and that these elements are related to the radical changes in Europe and Turkey by using research methods such as qualitative descriptive discussion, interpretation, analytical research and content analysis. In Atay's novels, modernism's in-depth look into the inner world of the individual and postmodernism's pluralistic narrative style that questions reality are combined. Using research methods such as qualitative descriptive discussion, interpretation, analytical research and content analysis, this thesis shows that Atay's novels contain both modernist and postmodernist elements and that these elements are related to the radical changes in Europe and Turkey. Atay's innovative narrative style, depth of character and socio-philosophical themes make his works unique in Turkish literature. This thesis highlights the importance of Atay's works in Turkish literature and their universal value in the context of modern-postmodern debates.
Benzer Tezler
- Deneysel edebiyat bağlamında Murat Gülsoy'un İstanbul'da Bir Merhamet Haftası adlı romanının incelenmesi
A study of Murat Gülsoy's novel İstanbul'da Bir Merhamet Haftası i̇n the context of experimental literature
SANİYE KÖKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıAhi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHMURAT ARIK
- Türk romanında üstkurmaca (1980-2000)
Metafiction in Turkish novel (1980-2000)
TUNCAY BOLAT
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KANİ İRFAN KARAKOÇ
- Umberto Eco'nun Kraliçe Loana'nın Gizemli Alevi (La Misteriosa Fiamma Della Regina Loana) adlı romanı ile Oğuz Atay'ın Tehlikeli Oyunlar adlı romanına postmodernist bir yaklaşım
Comparison of Umberto Eco's the Mysterious Flame of Queen Loana and Oğuz Atay's Dangerous Games
BEYZA NUR BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELMAS ŞAHİN
- İktidar-dil ilişkisi bağlamında Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar romanı üzerine bir inceleme
A research on Oğuz Atay's novel Tutunamayanlar in the context of power and language relation
DERYA GÜLLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP KEVSER ŞEREFOĞLU DANIŞ
PROF. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
- Tutunamayanlar romanının metinlerarasılık bağlamında Ulysses, Bozkırkurdu, Solgun ateş ve Sebastıan Knight'ın Gerçek Yaşamı romanlarıyla biçimsel ilişkisi
Formal relation of the Disconnected to Ulysses, Steppenwolf, Pale Fire and the Real Life of Sebastian Knight in the context of intertextuality
SEMA VATANSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA NÜKHET ŞEHNAZ ALİŞ