Anadolu Selçuklu sikkelerinde yazı dışı figüratif öğeler
The Anatolia Selcuks figural coins outside of calligraphy
- Tez No: 87604
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖRCÜN BARIŞTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Anadolu Selçukluları'nın kuruluşundan, sona erişine kadar geçen süre de, şu ana kadar kazılarda bulunmuş ve teşhir edilmiş 14 sultanın sikkesi bi linmektedir. Anadolu Selçuklularının kurucusu I. Süleymanşah ile I. Kılıç Ars lan ve Şehinşah'ın henüz daha sikkelerine rastlanmamıştır. Tarihçi Osman Turan tarihi belgelerde Şehinşah adına sikke bastırıldığını söylemektedir. İlk bulunmuş sikke I. Mesud'a ait olup, bunlar komşuları Hıristiyanlarla kestirdikleri müşterek sikkelerdir. Ve bu sikkeler bakır sikkelerdir. İlk Dinar ve Dirhem sikkeler II. Kılıç Arslan dönemine aittir. Anadolu Selçuklularının ilk kuruluş dönemlerinde bakır sikkeler kesil miş, daha sonra ekonomik hayatın ve refah seviyesinin artması ile Dirhem ve Dinar sikkeler kestirilmiştir. Bu sikkeler o kadar değerli olmuştur ki, Beylikler döneminde devlet sınırları dışına çıkışları yasaklanmıştır. Dinar sikkeler Moğol istilası sırasında, ganimet olarak yurt dışına götü rüldükleri için bugüne kadar çok az sayıda Dinar sikke kazılarda bulunmuş tur. Sikkeler dövme tekniği ile devletin kontrolü altında kestirilmiştir. Anadolu Selçuklularda 22 mahal, 23 de yerel olmak üzere 45 darphane faliyete geçmiştir. Sikkelerde kompozisyonlar daire, inci dizisi bordur, yıldız, yonca, altı dilimli gül yaprağı ve sade olmak üzere düzenlenmiştir.209 Anadolu Selçuklu sikkeleri çok bol figürlüdür. İnsan hayvan, fantastik, bitkisel, nesneli ve yazı motiflidir. İlk dönemlerdeki sikkelerde at üzerinde süvari olarak resmedilmiş Sultan figürlerine karşılık daha sonraki dönemlerde sadece yazı motifi görülür. Yalnızca II. Gıyaseddin Keyhüsrev Şir-i Hurşid motifini kullanmıştır. Konular Ortaçağın inanç ve düşüncelerini aksettirmektedir. Sikkelerde görülen her öğe, diğer sanat dallarındaki öğelerle paralellik gösterir. Bu figürlerde, Orta Asya, Şamanizm, İslam, geç Antik ve Bizans etkilerinin görülmesine rağmen bütün bu etkileşimlerin özümlenerek kendilerine has özgün resim anlayışı ile ortaya çıktığı izlenmektedir.
Özet (Çeviri)
Through from the foundation of Seljuk Rum's till end of the fall, 14 coins known which are found from excavations and exhibited Suleyman-sah I. the founder, Kılıç Arslan the I., and Şehinşah's coins is not known yet. Osman Turan the historian writes that coin minted for Şehin=ah's name. First coin was minted to the name of Mesud the first, which are two- sided Christian-Muslim version, those which are copper. First Dinar and Dirhem coins belong to the period of Kılıç Arslan II. In the period of foundation coins were copper, than according to the wealth Dirhem and Dinar minted. These are so valuable because of forbidden to use out of boundaries of the state. Dinars are taken out of the state in the Mogul occupation period that's why they are so rare. Coins were striking under the control of the state 22 type of Seljuk coins were court controlled and 23 types are local sum up 45 mint were active. Compositions on coins are circular, string of pearls, star, rosettes, rose leaves and more simples. Figural themes are quite often. Human, animal, fantastic, floral and script are other themes. In the first period Sultans are on horse, in the later years scripts are more often. For Giyaseddin the II. Sun-Lion emblem is used. The subjects reflect the beliefs and ideas of the Medieval.211 Each element on the coins is seen on the other artistic fields. Through these figures, Middle Asian, Shamanism, Islam, Late Antic and Byzantine reflections are seen, but these influences are assimilated in a special style of the period.
Benzer Tezler
- Akdağmadeni ilçesi ve köylerinde bulunan Selçuklu sikkeleri
Selçuklu coins in akdağmadeni̇ district and villages
MERCAN EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ESER
- Anadolu darplı İslâmi sikkelerde yazı: 1071-1400
Inscription on Anatolian issued Islamic coins: 1071-1400
BETÜL SAĞIT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ArkeolojiDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI ÖNKAL
- Van Müzesinde bulunan bir grup erken dönem Türk İslam sikkesi
A group of early Turkish Islamic coins found in Van Museum
ŞEVKET BEYİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERCAN ÇALIŞ
- Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'nde bulunan XII. ve XV. yüzyıllara ait Beylikler Dönemi sikkeleri
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT NURİ KILAVUZ
- Kayseri Arkeoloji Müzesi'nde bulunan bir grup Anadolu Selçuklu sikkeleri
A group of Kayseri Archeology Museum Anatolian Seljuki
SEZAİ ARIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELİL ARSLAN