Seyyid Cemalettin Afgani'nin hayatında batılı güçler ve İslam dünyasında bıraktığı izler
Western powers in the life of Seyyid Jamaladdin Afghani and the traces he left on the Islamic world
- Tez No: 877819
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET YAVUZ ERLER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Seyyid Cemalettin Afgani'nin Hayatında Batılı Güçler ve İslam Dünyasında Bıraktığı İzler" konu başlığı ile oluşturduğumuz doktora tezimizin odağında Afganistanlı bir İslam alimi bulunur. İslam'da ümmet kavramından yola çıkarak tüm müslümanlara ittihad ve terakki fikirlerini tanıtan bu alimin hayatı, ülkesinde yaşanan ve dış güçler tarafından desteklenen iç çatışmalar ve yabancı işgalleri ile mücadeleyle geçmiştir. Bilhassa 1878-1880 tarihlerinde meydana gelen Afgan-İngiliz savaşı ve akabinde imzalanan Gandumak anlaşması ile işgal altında kalan ülkesi, Seyyid Cemalettin'i gurbetteki seyahatlerine sürükleyen önemli bir gelişmedir. Bu özgürlüğe hasret İslam alimini yaşadığı devirde bir dizi buhranlı süreç bekler. Despotizme ve işgale karşı duruşu nedeniyle neredeyse gittiği her ülkeden kovulmuştur. Ancak onun özgürlükçü düşünceleri ve Müslümanlara daha iyi şartlarda yaşamaları için sunduğu telkinleri dikkat çeker ve geniş kitleleri tesiri altına alır. Bir ara Osmanlı Sultanı II. Abdülhamit tarafından kendisine Şeyhülislamlık makamı tevdi edilmek istenirse de bunu reddeder. İslam ülkelerinin liderleri, Seyyid'i özgürlükçü söylemleri ve tiranik rejimlere karşı duruşu nedeniyle ülkelerinde yaşanan isyanların baş müsebbibi olarak gösterirler. İngilizler koloni toprakları olan Afganistan, Hindistan, Mısır ve Sudan'da birbiri ardına patlak veren ayaklanmaların ardında Seyyid Cemalettin'i arar. Fransızlar Tunus ve Cezayir Müslümanlarının kalkışmalarını Seyyid Cemalettin'in söylemleri ile ilişkilendirirler. Seyyidi Cemalettin İran, Hindistan, Mısır, Osmanlı, İngiltere, Fransa ve nihayetinde Rusya'da kalmış ve gittiği her yerde çıkardığı gazete ve dergilerle İslam alemini emperyalizme karşı uyandırmaya çalışmıştır. Yaşadığı dönemde herkes ondan bir casus ve hain olarak söz ederken ölümünden sonra devrimci ve reformist düşüncelerinden ötürü herkes onu kendinden görmek istemiştir. Çalışmamızda Seyyid Cemalettin'in hayatına dair bilinenler, içinde yaşadığı zaman dilimi de gözetilerek irdelenmiştir. Gençlik yıllarında ülkesinde yaşanan güç çekişmeleri kronolojik olarak takdim edilmiştir. Seyahetleri esnasında gerçekleştirdiği faaliyetler devrin belgeleri ile takdim edilmiştir. Nihayetinde Seyyid Cemalettin'in İslam dünyasına sunduğu fikirleri ve İslam münevverleri arasındaki etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmamız esnasında Seyyid Afgani devrin belgelerinde nasıl takdim edildiyse o şekilde tanımlanmıştır. Ayrıca İngiltere, Rusya ve Afganistan ile ilgili teşbihlerde devrin mizah gazetelerinde kullanılan teşbih maksatlı terminoloji çalışmamızda emperyalist ülkeleri tanımlamak üzere sıklıkla müracaat edilen bir unsur olarak değerlendirilmştir.
Özet (Çeviri)
An Islamic scholar from Afghanistan is the focus of our doctoral thesis with the subject title“Western Powers in the Life of Seyyid Jamaladdin Afghani and the Traces He Left on the Islamic World”. The life of this scholar, who introduced the ideas of unity and progress to all Muslims, based on the concept of ummah in Islam, was filled with internal conflicts and foreign occupations supported by external powers in his country. In particular, the Afghan-British war that took place between 1878-1880 and the country that was occupied following the Gandamak Treaty was an important development that dragged Seyyid Cemalettin to his travels abroad. A series of crises await the Islamic scholar who longs for this freedom in his time. He was expelled from almost every country he went to because of his stance against despotism and occupation. However, his libertarian thoughts and suggestions for Muslims to live in better conditions attract attention and influence large masses. Once upon a time, Ottoman Sultan, Even though II. Abdülhamit wanted to entrust him with the position of Shaykh al-Islam, he refused. The rulers point to Seyyid as the main reason for the rebellions in their countries due to his libertarian rhetoric and stance against tyrannical regimes. The British search for Sayyid behind the uprisings that broke out one after another in the colonial lands of Afghanistan, India, Egypt and Sudan. The French associate the uprisings of Tunisian and Algerian Muslims with Sayyid's discourses. Seyydi Cemalettin stayed in Iran, India, Egypt, the Ottoman Empire, England, France and eventually Russia and tried to awaken the Islamic world against imperialism with the newspapers and magazines he published wherever he went. While everyone talked about him as a spy and traitor during his lifetime, everyone wanted to see him as their own because of his revolutionary and reformist thoughts after his life. In our study, what is known about Seyyid Cemalettin's life has been examined, taking into account the time period in which he lived. The power struggles in his country during his youth are presented chronologically. The activities he carried out during his travels are presented with documents of the period. Ultimately, it has been tried to prove the ideas that Seyyid Cemalettin presented to the Islamic world and his traces among Islamic intellectuals.
Benzer Tezler
- Seyyid Cemaleddin Afganî'ye göre devlet ve Toplum
State and society according to Seyyid Jamaluddin Afghani
SAMİULLAH KAMGAR
- Cemaleddin Afgani'nin İttihad-ı İslam anlayışı
Cemaleddin Afgani's understanding of Ittihad-i Islam
METEHAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeIğdır ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL SÜNTER
- Seyyid Cemaleddin Afgani'nin din ve toplum anlayışı
Seyyid Cemaleddin Afgani's concept of religion and society
PARWEEN AMIRI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN UÇAR
- Dinler tarihine göre Cemaleddin Afgani'nin İslâm ve diğer dinler ile ilgili görüşleri
According to history of religion sayyid Jamaluddin Afghani?s thoughts related to İslam and other faiths
MOHAMMAD AJMAL HANİF
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ARAS
- Seyyid Cemaleddin Afgani ve din eğitimi anlayışı
The understanding about religional education of Seyyid Cemaleddin Afgani (Esedabadi)
ALİYE YILMAZ
Doktora
Türkçe
2012
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLA SELÇUK