Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Şehzade Mehmed Koleksiyonu Katı' ciltlerinde tezyinat ve teknik
Ornamentation and technique in the bindings of Şehzade Mehmed Collection Found in the Suleymaniye Manuscript Library
- Tez No: 878003
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Cilt Sanatı, Katı' Sanatı, Kitap Kapları, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Şehzade Mehmed Koleksiyonu, Bookbinding Art, Kati' Art, Book Coverings, Suleymaniye Manuscript Library, Sehzade Mehmed Collection
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
SÜLEYMANİYE YAZMA ESER KÜTÜPHANESİ ŞEHZADE MEHMED KOLEKSİYONU KATI' CİLTLERİNDE TEZYİNAT VE TEKNİK ÖZET Kitap ciltlerinde katı' tezyinat, ciltlerde derinin kullanılmaya başlandığı ilk yıllardan itibaren görülen bir tezyinat şekli olmasına rağmen günümüze ulaşan, tarihçe ve uygulama teknikleriyle ilgili bilgileri bizlere aktaran yazılı kaynaklar yeterli değildir. Bu tez ile kitap ciltlerinde katı' tezyinat konusuna bir ışık tutmak amaçlanmıştır. Araştırmamıza konu olan Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Şehzade Mehmed Koleksiyonundaki tüm yazma eserler YORDAM sisteminde incelenmiş, yüz dokuz adet yazma eserden on üçünün katı' tezyinata sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde ettiğimiz veriler çalışmamızda sekiz ana başlıkta ele alınmıştır. Giriş bölümünde araştırmamızın amacı, kapsamı, kullanılan yöntemler ve kaynaklar belirtilmiştir. İkinci bölümde cilt sanatı, tarihçesi ve klasik cildin çeşitleriyle ilgili özet bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde katı' sanatı, tarihçesi, katı' sanatının kullanım alanları ve kitap cildinde katı' sanatı konuları anlatılmıştır. Dördüncü bölümde ise araştırmamıza konu olan Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi ve Şehzade Mehmed Koleksiyonuyla ilgili araştırmalar yapılmış ve ulaştığımız bilgiler özet olarak sunulmuştur. Beşinci bölümde incelenen on üç yazma eserin katalog çalışmaları yapılmış, künye bilgileri verilmiş, katı' tezyinatlı olan alanları, kullanılan malzemeleri, teknik ve tezyinat özellikleri detaylı bir şekilde açıklanarak fotoğraf ve çizimlerine yer verilmiştir. Şehzade Mehmed 28 envanter numaralı eser katı' tekniğiyle yekpare deri oyma levha olarak reprodüksiyon çalışması olarak uygulanmıştır. Şehzade Mehmed 66 ve 107 envanter numaralı eserlerin şemse ve köşebent desenleri katı' tekniğiyle deri oyma olarak uygulama yapılmıştır. Uygulamalara ait aşamalar altıncı bölümde detaylı olarak anlatılmıştır. Yedinci bölümde incelenen eserlerin kap içi özellikleri, öncelikle koleksiyon içerisindeki eserlerle ve sonrasında da başka koleksiyonlardaki eserlerle kıyaslanmıştır. Sekizinci ve son bölümde ise Şehzade Mehmed Koleksiyonundaki katı' ciltlerin teknik ve tezyinatlarıyla ilgili ulaşılan veriler ışığında tezin sonuç maddeleri oluşturulmuştur. Bu kapsamda çalışmanın, katı' sanatının kitap cildine nasıl uygulandığı ve hangi tekniklerin kullanıldığına dair önemli bir adım olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
ORNAMENTATION AND TECHNIQUE IN THE BINDINGS OF ŞEHZADE MEHMED COLLECTION FOUND IN THE SULEYMANIYE MANUSCRIPT LIBRARY ABSTRACT Although kati' ornamentation in bookbindings has been a form of ornamentation since the first years of the use of leather in bindings, the written sources that have survived to the present day, providing us with information about the history and application techniques are scarce. This thesis aims to shed light on kati' ornamentation in bookbindings. As the focus of our research, all manuscripts in the Şehzade Mehmed Collection of the Suleymaniye Manuscript Library were examined in the YORDAM system. It was determined that thirteen of the one hundred and nine manuscripts have kati' ornamentation. The collected findings are discussed under eight main chapters in our study. In the introduction, the purpose, scope, methods and sources of our research are described. In the second chapter, the art of bookbinding, its history and the types of classical bookbindings are summarized. In the third chapter, the art of kati', its history, the usage areas, and the art of kati' in bookbinding are explained. In the fourth chapter, background information on the Suleymaniye Manuscript Library and Sehzade Mehmed Collection are presented. In the fifth chapter, the thirteen manuscripts were listed, book imprints were given and manuscripts were thoroughly analyzed as follows: The areas with kati' ornament, the materials used, the technical and ornamental features were explained in detail together with photographs and drawings. As a reproduction work, the ornaments from the inventory number Sehzade Mehmed 28 were applied on a one-piece leather sheet using kati' technique. In addition, the medallion and corner patterns of the manuscripts, Sehzade Mehmed 66 and 107, were applied as leather engraving by the means of kati' technique. The stages of the reproduction were described in detail in the sixth chapter. In the seventh chapter, the interior features of the manuscript bindings were analyzed in comparison to the works within the collection and other works outside of the collection. In the eighth and final chapter, the concluding remarks on the techniques and ornaments of the kati' bookbindings in the Sehzade Mehmed Collection were stated. We believe this study can serve to collect and preserve our knowledge on how the art of kati' was applied to bookbinding and which techniques were used.
Benzer Tezler
- Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Şehzade Mehmed Koleksiyonundaki Baba Nakkaş tezyinatlı ciltlerin tespiti ve analizi
Identification and analysis of Baba Nakkaş Decorated Book Covers in Şehzade Mehmed Collection at Süleymaniye Manuscript Library
ZEHRA İPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- Fatih Sultan Mehmed'e ithaflı beş yazma eserin bezeme analizi
The ornament analysis of five manuscripts dedicated to Fatih Sultan Mehmed
AHMET TAYLAN URAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. SEHER AŞICI
- Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiretü'ş-Şu'ara (inceleme-tenkitli metin) (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
AYSUN EYDURAN SUNGURHAN
Doktora
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İSEN
- Mecmûʻa-i Eşʻâr (Süleymaniye Kütüphanesi, Ali Nihat Tarlan 21, 1b-50b, İnceleme-Metin-Tıpkıbasım)
Mecmûʻa-i Eşʻâr (Süleymaniye Library, Ali Nihat Tarlan 21, 1b-50b, Analysis-Text-Facsimile)
NECLA ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUBA ONAT ÇAKIROĞLU
- İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi'nde yer alan Tezhipli Kur'an-ı Kerim Yazmaları'nın kataloglanması, Cilt I
Cataloging the Illuminated Manuscript Holy Qurans located in Süleymaniye Manuscript Library
BİHTER H. B. ALTUNBAŞ GÜMBÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜL GÜNEY