Havayolu işletmelerinin COVID-19 pandemi performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile analizi
Analysing the COVID-19 pandemic performance of airline companies with multi-criteria decision making methods
- Tez No: 878002
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ÇINAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sivil Havacılık, Civil Aviation
- Anahtar Kelimeler: Havayolu Taşımacılığı, Covid-19, CRITIC, EDAS, MARCOS, Air Transport, Covid-19, CRITIC, EDAS, MARCOS
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Havacılık sektörü, sivil havacılık faaliyetlerinin ticari olarak yoğunluk kazandığı İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra birçok krizle karşı karşıya kalmıştır. Covid-19 pandemisi, sektörün gelişimini durduran ve dünya genelinde küresel bir etki oluşturan krizlerin başında yer almaktadır. Virüsün yayılımını önlemek ve insanların sağlığını koruyabilmek amacıyla seyahat kısıtlamaları, karantina uygulamaları ve sınırların kapatılması gibi çeşitli tedbirler geliştirilmiştir. Bu durum ise havayolu işletmelerinin küresel pazardaki varlığını tehdit etmiştir. Pandemi süresince belirsizliklerin hâkim olması havayollarını mali olarak oldukça zorlamıştır. Düşen yolcu talebinden kaynaklı olarak ilk zamanlarda havayolu taşımacılığı kapasite sınırlaması ve esnek tarife planlamaları gibi önlemlerle devam etmiştir. Pandeminin giderek daha geniş bölgelere yayılması ve insanlara bulaşması ile alınan tedbirlerin ehemmiyeti de artmıştır. Havayolu işletmelerinin gelir elde edememesi ve giderlerin artması neticesinde ise personel giderlerini azaltmak amacıyla iş görenlerin iş akdinin sonlandırılması ve bazı havayollarının ise iflas etmesi kaçınılmaz bir hale gelmiştir. Bu çalışmada, havayolu işletmelerinin dünya genelinde emsali görülmemiş yıkıcı etkileri olan Covid-19 pandemisi ile mücadele performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Skytrax internet sitesindeki ikincil veriler kullanılmış ve 2021 yılı esas alınmıştır. İlk olarak CRITIC yöntemi ile kriterlerin önem düzeyleri belirlenmiş ardından MARCOS ve EDAS yöntemleri ile havayolu işletmelerinin pandemi performansları sıralanmıştır. Çalışmanın sonucunda, CRITIC yöntemine göre en önemli olan kriterin internet sitesi (K10) olduğu, önem düzeyi en düşük olan kriter ise kabin personeli (K8) olduğu tespit edilmiştir. Havayolu işletmelerinin performans sıralamasında kullanılan EDAS ve MARCOS yöntemlerine göre Singapore Airlines (SIA) en yüksek pandemi performansına sahip havayolu işletmesi olurken Qatar Airways'in (QTR) ise en düşük performansa sahip havayolu olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aviation industry has faced many crises after the Second World War, when civil aviation activities intensified commercially. The Covid-19 pandemic is one of the crises that halted the development of the sector and had a global impact worldwide. In order to prevent the spread of the virus and protect people's health, various measures such as travel restrictions, quarantine practices and border closures have been developed. This situation threatened the existence of airline companies in the global market. The dominance of uncertainties during the pandemic has put financial strain on airlines. Due to the declining passenger demand, airline transport continued with measures such as capacity limitation and flexible tariff planning. As the pandemic spread to wider regions and infected people, the importance of the measures taken increased. As a result of the inability of airline businesses to generate income and the increase in expenses, it has become inevitable that the employment contracts of employees are terminated and some airlines go bankrupt in order to reduce personnel expenses. This study aims to evaluate the performance of airline companies in combating the Covid-19 pandemic, which has unprecedented devastating effects worldwide, using multi-criteria decision-making methods. In this context, secondary data on the Skytrax website were used and the year 2021 was taken as a basis. Firstly, the importance levels of the criteria were determined with the CRITIC method, and then the pandemic performances of airline companies were ranked with MARCOS and EDAS methods. As a result of the study, it was determined that the most important criterion according to the CRITIC method is the website (K10), while the criterion with the lowest level of importance is cabin crew (K8). According to the EDAS and MARCOS methods used in the performance ranking of airline companies, Singapore Airlines (SIA) was the airline with the highest pandemic performance, while Qatar Airways (QTR) was the airline with the lowest performance.
Benzer Tezler
- Havayolu işletmelerine ait Covid-19 güvenlik performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile analizi
Analysis of Covid-19 safety performances of airlines by multi-criteria decision making methods
BURAK KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sivil HavacılıkErciyes ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ÇINAROĞLU
- Denizcilik alanında pandeminin tedarik zincirine etkisi (Marmara Bölgesi örneği)
The effect of pandemic on the supply chain in the maritime area (Marmara Region example)
RÜMEYSA BOYALIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDenizcilik Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA TAVACIOĞLU
- Havaalanı-havayolu stratejik işbirliğinin havayolu işletme performansına etkisi: Dikey işbirliğine yönelik ampirik bir analiz
The effect of airport-airline strategic cooperation on airline operating performance: An empirical analysis of vertical cooperation
ARMAĞAN MACİT
Doktora
Türkçe
2022
Sivil HavacılıkAnadolu ÜniversitesiSivil Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAŞAR
- Türkiye'deki havayolu işletmelerinin Covid-19 pandemi sürecindeki tepkileri üzerine nitel bir çalışma
A qualitative study on the reactions of airlines in Turkey during the Covid-19 pandemic
NAZ ZOBU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKSEL ATAMAN
- Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren 2 havacılık şirketinin 2019-2022 (pandemi) döneminde finansal tablo değişimleri üzerine bir çalışma (THY ve Pegasus Havayolu)
A study on financial statement changes of 2 aviation companies operating in Borsa Istanbul during the 2019-2022 (pandemic) period (THY and Pegasus Airline)
UĞUR DODAK