Türkiye'de hane halkı bilgi teknolojilerinin mikro belirleyicileri
Micro determinants of household information technology in Turkey
- Tez No: 878957
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA ABDİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Yapay Panel Veri, Sabit Etkiler, Sosyo-Ekonomik Faktörler, Information and Communication Technologies, Pseudo Panel Data, Fixed Effect, Socio-Economic Factors
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu çalışma Türkiye için hane ve birey bazında bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımını etkileyen olası demografik ve sosyo-ekonomik faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, 6 yıllık (2016, 2017, 2018, 2019, 2020 ve 2021) bir mikro veri setiyle çalışılarak zengin bir bilgi seti kapsamında BİT kullanımı incelenmiştir. Hanehalkı BİT Kullanım Anketlerinde aynı haneleri veya bireyleri sürekli olarak izlemek mümkün değildir. Bu nedenle tekrarlı kesit verilerinden küme oluşturarak ekonomik ilişkileri bireysel gözlemlerden ziyade grup (kohort) ortalamalarına göre incelemeyi öneren Deaton (1985)'un yaklaşımı takip edilerek yapay panel veri seti oluşturulmuştur. Gruplar hem doğum yılına hem de doğum yılı ve bölgeye göre 2 şekilde oluşturulmuştur. BİT kullanımı; internet, bilgisayar, cep telefonu ve akıllı TV kullanımı olmak üzere 4 kategoride ele alınmıştır. Yapay panel veri seti ile her bir BİT kategorisi için sabit etkiler modeli tahmin edilmiştir. Sabit etkiler modeli bulguları özellikle hane gelirinin BİT kullanımı üzerinde pozitif bir etkisinin bulunduğunu göstermiştir. Bulgulara göre bilgisayar kullanımı açısından erkekler kadınlara göre dezavantajlı konumda iken akıllı TV kullanımı açısından kadınlar erkeklere göre daha dezavantajlı konumdadır. Bunun yanı sıra hane büyüklüğü internet ve cep telefonu kullanımı üzerinde pozitif, bilgisayar ve akıllı TV kullanımı üzerinde ise negatif bir etkiye sahiptir. Ulaşılan bulgular eğitim seviyesi arttıkça bilgisayar ve internet kullanımının artacağını göstermiştir. Çalışmada profesyonellerin nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlara göre daha fazla internet kullandığı bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları profesyonellerin ve teknisyenlerin nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlara göre daha fazla bilgisayar kullandığını ortaya koymuştur. Ek olarak sonuçlara göre işverenlerin bilgisayar kullanım oranları ücretli çalışanlardan daha yüksek iken, ücretli çalışanlar bilgisayar kullanımı açısından kendi hesabına çalışanlardan ve ücretsiz aile işçilerinden daha avantajlıdır. Bununla birlikte akıllı TV kullanımı açısından işverenlerin yüksek gelir düzeyleri dolayısıyla ücretli çalışanlara göre daha istekli olduklarını çalışmanın bulguları göstermiştir. İnternet ve bilgisayar kullanımı açısından hasta veya engelli olması dolayısıyla çalışamayanlar ile emeklilerin daha dezavantajlı durumda olduğu gözlenmiştir. Son olarak çalışmanın bulguları bilişim teknolojileri sayısındaki artışın hane internet kullanımını arttırdığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine possible demographic and socio-economic factors affecting the use of information and communication technologies (ICT) on a household and individual basis in Turkey. For this purpose, ICT usage is examined within the scope of various information sets by working with a 6-year (2016, 2017, 2018, 2019, 2020, and 2021) micro data. It is not possible to monitor the same households or individuals continuously in Household ICT Usage Surveys. For this reason, we create a pseudo panel data set by following the approach of Deaton (1985), who suggested examining economic relations based on group (cohort) averages rather than individual observations by creating clusters from repeated cross-sectional data. We generate groups in two ways: only by birth year and by both birth year and region. ICT usage is considered in 4 categories such as internet, computer, mobile phone, and smart TV usage. We estimate a fixed effects model for each ICT category with the pseudo panel data set. Fixed effects model findings indicate that household income has a positive effect on ICT usage. According to the findings, men are at a disadvantage compared to women in terms of computer usage, while women are more disadvantaged than men in terms of smart TV usage. In addition, household size has a positive effect on internet and mobile phone usage and a negative effect on computer and smart TV usage. The findings showed that as the level of education increases, computer and internet use will increase. The study found that professionals use internet more than those working in jobs that do not require qualifications. In addition, the results of the research revealed that professionals and technicians use computers more than those working in jobs that do not require qualifications. In addition, according to the results, employers' computer usage rates are higher than that of salaried employees, while salaried employees are more advantageous than self-employed workers and unpaid family workers in terms of computer usage. In addition, the findings of the study showed that employers are more willing to use smart TV than salaried employees, due to their income levels. Those who cannot work due to illness or disability and retirees are in a more disadvantageous position in terms of internet and computer use. Finally, the findings of the study showed that the increase in the number of information technologies increased household internet usage.
Benzer Tezler
- Türkiye için mutluluk ve memnuniyet haritalarının tasarımı
The design of the happiness and content maps for Turkey
ASLI ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. MEHMET UFUK ÖZERMAN
- Küreselleşmenin yoksulluk üzerine etkisi: Türkiye örneği
The effect of globalization on poverty: The case of Turkey
GÖKHAN ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiDokuz Eylül Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK KARŞIYAKALI
- Uzaktan çalışmanın seyahat davranışları üzerindeki etkileri: İstanbul-Kocaeli-Tekirdağ Kent-Bölgesi örneği
The effects of telecommuting on travel behavior: The case of İstanbul-Kocaeli̇-Teki̇rdağ City-Region
MUHAMMED İSMAİL KAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİYA PAKÖZ
- Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye için ekonometrik bir analiz
The relationship between information and communication technologies and economic growth: An econometric analysis for Turkey
ESRA NUR GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiOsmaniye Korkut Ata Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUAT LEBE
- Dijitalleşmenin ekonomiye etkisi: Seçilmiş ülke örnekleri
The effect of digitalization on economy: The case of selected countries
HÜLYA UÇAL