Olumlu ve olumsuz çocukluk çağı yaşantılarının yetişkinlik dönemi kişilik psikopatolojisi düzeyi ile ilişkisinde kültürel eğilim özelliklerinin düzenleyici rolünün incelenmesi: Kültürlerarası bir çalışma
The moderator role of cultural orientation in the relationship between positive and adverse childhood experiences and personality disorder psychopathology level on adulthood: A crosscultural study
- Tez No: 879003
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDAT IŞIKLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Çocukluk çağı olumsuz yaşantıları kişilik psikopatolojisi için bir risk faktörü iken, çalışmalar olumlu çocukluk yaşantılarının kişilik psikopatolojisi düzeyini azalttığını göstermektedir. Kültürün ve kültürel yönelim özelliklerinin kişilik psikopatolojisi üzerinde etkili olduğu bilinmesine rağmen, çocukluk yaşantıları ve kişilik psikopatolojisi düzeyi arasındaki ilişkide bu faktörlerin rolüne ilişkin alan yazında bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle mevcut çalışmanın amacı, çocukluk çağı olumlu ve olumsuz yaşantıları ile kişilik psikopatolojisi düzeyi arasındaki ilişkide kültürel eğilim özelliklerinin düzenleyici rolünün kültürlerarası olarak incelenmesidir. Bu amaçla, öncelikle Japonca formu bulunmayan Çocukluk Çağı Olumlu Yaşantılar Ölçeği (ÇÇOYÖ)'nin Japonca'ya çevirisi yapılmış ve 300 katılımcının dahil olduğu bir örneklemde ölçeğin psikometrik özellikleri incelenmiştir. ÇÇOYÖ Japonca formunun geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak kullanılabileceği görüldükten sonra, ana çalışmada 18-65 yaş aralığında, Türkiye (n=482) ve Japonya'dan (n=493) toplam 975 kişi katılımcı olarak yer almıştır. Çalışmada çocukluk çağı yaşantılarını değerlendirmek amacıyla“Çocukluk Çağı Olumlu Yaşantılar Ölçeği”ve“Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği”, kişilik psikopatolojisini değerlendirmek amacıyla“SCID-5-SPQ”, ve kültürel eğilim özelliklerini değerlendirmek amacıyla Benlik Kurgusu Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma değişkenleri arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ile incelendikten sonra, çocukluk yaşantısı örüntüleri ve kültürün kişilik psikopatolojisi üzerindeki etkisi iki yönlü MANOVA ile incelenmiş, ardından çocukluk çağı yaşantılarının yetişkinlik dönemi kişilik psikopatolojisi düzeyi ile ilişkisinde kültür ve kültürel yönelimin rolü çift düzenleyici analizler ile test edilmiştir. Analizler sonucunda, çocukluk çağı olumlu yaşantıları arttıkça kişilik psikopatolojisi düzeyinin azaldığı, diğer yandan çocukluk çağı olumsuz yaşantıları arttıkça kişilik psikopatolojisi düzeyinin arttığı, çocukluk çağı örüntülerinin kişilik psikopatolojisi düzeyiyle ilişkisinin ise kültüre göre farklılaştığı görülmüştür. Çift düzenleyici analiz sonuçları ise, çocukluk çağı yaşantıları ile A, B ve C kümesi kişilik psikopatolojisi arasındaki ilişkide kültür ve kültürel eğilim özelliklerinin düzenleyici rolünün anlamlı olduğuna, bireyin bireycilik veya toplulukçuluk eğilimi düzeyinin ve kültürün belirli kişilik psikopatolojisi düzeylerini artırabileceğine veya azaltabileceğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
As childhood adversities are risk factors for personality psychopathology, studies show that positive childhood experiences reduce the personality psychopathology level. Although it is known that culture and cultural orientation have an impact on personality psychopathology, there is yet no study on the role of these factors in the relationship between childhood experiences and personality psychopathology. Therefore, the current study aims to cross-culturally examine the moderator role of cultural orientation in this relationship. To investigate this, firstly, the Benevolent Childhood Experiences (BCEs) Scale, which does not have a Japanese form, was translated into Japanese, and the scale's psychometric properties were examined in a sample of 300 participants. After it was seen that the BCEs Scale could be used as a valid and reliable scale, 975 participants aged 18-65 from Turkey (n=482) and Japan (n=493) were recruited for the main study. In this study,“BCEs Scale ”and“Adverse Childhood Experiences Scale”were used to evaluate childhood experiences,“SCID-5-SPQ”was used to evaluate personality psychopathology, and the Self-Construal Scale was used to evaluate cultural orientation. After correlation analysis, the effect of childhood experience patterns and culture on personality psychopathology was examined with two-way MANOVA. Then, the role of culture and cultural orientation in the relationship between childhood experiences and personality psychopathology was tested using double moderation analyses. Results showed that positive childhood experiences were negatively, but adverse childhood experiences were positively associated with personality psychopathology level. Also, it was found that the relationship between childhood experience patterns and the level of personality psychopathology differed according to culture. The results of the double moderation analyses indicated that the moderator role of culture and cultural orientation in the relationship between childhood experiences and personality psychopathology level was significant, and that the individual's level of individualism or collectivism and the culture may increase or decrease certain levels of personality psychopathology.
Benzer Tezler
- Ebeveyn kabul reddi ile aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between parental acceptance-rejection and family life- parenting attitudes
MERVENUR TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA GÜNVAR
- The effects of childhood adversity and benevolent childhood experiences on adult resilience
Çocukluk çağı olumsuz ve olumlu yaşantılarının yetişkinlikteki psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri
NİLÜFER TARIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUDUM SÖYLEMEZ
- Yetişkin bireylerde çocukluk çağı travmaları ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide şefkat korkusunun ve psikolojik esnekliğin rolü
The role of fear of compassion and psychological flexibility in the relationship between childhood trauma and post-traumatic growth in adults
BURCU GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE İNAN
- Beden Odaklı Bütünleyici Travma Terapi Modelinin (RITTM) pilot uygulamasının karma araştırma deseni ile değerlendirilmesi
Evaluation of the Body-oriented Integrative Trauma Therapy Model (RITTM) pilot practive with the mixed research design
YAŞAR KUBİLAY TANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ÖNER
- Yetişkinlerin çocukluk çağı yaşantılarının anne baba olma süreçlerine etkileri
The effects of adults' childhood experiences on the process of being parents
LEMAN SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Ticaret ÜniversitesiAile Danışmanlığı ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFİ PARLAR