Duygu, düşünce ve davranışlarımı yönetiyorum (3D) programının etkililiğinin incelenmesi
An examination of the effectiveness of I regulate my thoughts, emotions and behaviors program
- Tez No: 879114
- Danışmanlar: PROF. DR. AYSUN DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Öz-düzenleme, duygu sosyalleştirme, duygu koçluğu, yürütücü işlevler, müdahale programı, Self-regulation, emotion socialization, emotion coaching, executive functions, intervention program
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
Öz-düzenleme bireyin çevreden gelen uyaranlara en uygun şekilde uyum sağlamasını ve tepki vermesini sağlayan farklı becerilerden oluşan karmaşık bir süreçtir ve birçok farklı alanda belirlenen hedefleri başarmaya yönelik niyetli bir çaba içerir (Blair ve Diamond, 2008; Calkins ve Howse, 2004; Raffaelli ve ark., 2005). Öz-düzenleme fiziksel sağlıktan duygusal iyi oluşa, akademik başarıdan finansal refaha kadar birçok alanda yaşam boyu işlevselliğin temellerini oluşturan bir beceri olarak görülmektedir (Murray ve ark., 2015). Bu çalışmada çocukların öz-düzenleme becerilerinin gelişime en açık olduğu okul öncesi dönemdeki çocuklara ve ebeveynlere yönelik müdahale programlarının etkililiği araştırılmaktadır. Bu çalışma beş farklı deneysel koşul çerçevesinde planlanmıştır. Buna göre, araştırmacı tarafından, çocukların öz-düzenleme becerilerini geliştirmeye yönelik hazırlanan 12 oturumluk 3D programına katılan çocukların oluşturduğu birinci müdahale grubu (3D), Havinghurst ve Harley (2007) tarafından geliştirilen 6 haftalık ebeveyn duygu koçluğu programı“Çocukları Dikkate Almak (ÇDA)”programına katılan ebeveynlerden oluşan ikinci müdahale grubu (ÇDA) ve çocukları 3D programına katılmış ve kendileri de ÇDA programına dahil olmuş ebeveynlerden oluşan üçüncü müdahale grubu (3D ve ÇDA), çalışmanın üç müdahale grubunu oluşturmuştur. Bunlara ek olarak hiçbir müdahale almayan çocuk ve ebeveynlerden oluşan“Kontrol”grubu ve 12 oturum boyunca sadece çocuk kitabı okunan çocuklardan oluşan“Kontrol-kitap”grubu olmak üzere çalışmada iki tane kontrol grubu bulunmaktadır Araştırma dört devlet okulundan toplam 258 çocuk (%48 kız), 187 ebeveyn (%93 anne) ve 19 öğretmen ile yürütülmüştür. Çalışmaya katılan çocukların yaşları 48 ile 82 ay arasında değişmektedir (Ort= 64.81, SS = 7.11). Oyun görevleri ile çocukların yürütücü işlev becerileri ve duygu tanıma ve düzenleme becerileri değerlendirilmiştir. Çocuklardan alınan ölçümlere ek olarak ebeveynlerden, çocukların sosyal biliş becerileri, duygu düzenleme kapasiteleri ve davranış problemlerine ilişkin veri toplanmış; sınıf öğretmenlerinden ise çocukların duygu düzenleme kapasitelerini ve sınıf içindeki davranış örüntülerini değerlendirmeleri istenmiştir. Bu çalışma kapsamında ebeveynlere uygulanan ÇDA programının etkililiğini değerlendirmek için ön-test ve son-test ölçümlerinde ebeveynlerin kendi duygu düzenleme kapasiteleri ve duygu sosyalleştirme yaklaşımlarına ilişkin veri toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, 3D grubunda ön-testten son-teste yürütücü işlevler (Yİ)- kompozit puanında ve Çocuklar için Sosyal Anlayış Ölçeği puanında anlamlı artış olduğu görülmüştür. Buna ek olarak, ÇDA grubundaki ebeveynlerin olumsuz duygu sosyalleştirme uygulamalarının azaldığı, buna karşın olumlu duygu sosyalleştirme uygulamalarının arttığı görülmüştür. Müdahale programının etkisine ek olarak, son- testteki Yİ-kompozit puanını yordayan değişkenleri belirlemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Buna göre 3D grubunda olmak, ÇDA grubunda olmak ya da '3D ve ÇDA' grubunda olmanın son-test Yİ düzeyini yordadığı ancak Kontrol-kitap grubunda olmanın herhangi bir etkisi olmadığı görülmüştür. Bu çalışmada 3D programına katılan çocukların duygu tanıma, sosyal anlayış ve yürütücü işlev becerilerinin geliştiği, ÇDA programına katılan ebeveynlerin olumlu duygu sosyalleştirme uygulamalarınının artarken olumsuz duygu sosyalleştirme uygulamalarının azaldığı görülmüştür. Ebeveynlerin ve öğretmenlerin dahil olduğu bu çalışmanın bulguları sosyal duygusal gelişimi destekleyen, barışçıl ortamlar sağlama sorumluluğunun yetişkinlerde olduğunu hatırlatmaktadır. Sadece çocuklara yönelik programları uygulamanın yeterli olmadığı, çocukların öz-düzenleme becerileri gibi uzun vadede iyilik halinin yordayıcısı olan önemli bir gelişim alanını bütüncül olarak desteklemenin gerekliliği gösterilmektedir.
Özet (Çeviri)
Self-regulation is a complex process consisting of many skills that enable the individual to adapt/react to stimuli from the environment in the most appropriate way and involves a deliberate effort to achieve goals set in many different areas (Blair & Diamond, 2008; Calkins & Howse, 2004; Raffaelli et al., 2005). Self-regulation is seen as a skill that forms the basis of lifelong functionality in many areas from physical health to emotional well-being, from academic success to financial well-being (Murray et al., 2015). This study investigates the effectiveness of the intervention programmes for children and parents in the preschool period when childrenis self-regulation skills are most open to development. This study was planned within the framework of five experimental conditions. Accordingly, the first intervention group was named as“3D”consisted of children who participated in the 12-session 3D programme prepared by the researcher to improve childrenis self-regulation skills. The second intervention group was named as“TiK”consisted of parents who participated in the six week parent emotion coaching programme“Tuning in to Kids (TiK)”developed by Havinghurst and Harley (2007). The third intervention group, called“3D and TiK”, consisted of parents whose children participated in the 3D programme and who themselves participated in the TiK programme. In addition to these three intervention groups, there were two control groups in the study; the“Control”group consisting of children and parents who did not receive any intervention and the“Book-control”group, which was an active control group consisting of children who were read only childrenis books for 12 sessions. The study was conducted with a total of 258 children (48% girls), 187 parents (93% mothers) and 19 preschool teachers in four public schools. The ages of the children participating in the study ranged between 48 and 82 months (M=64.81, SD=7.11). Data were collected from all five study groups in both pre-test and post-test. Children were assessed in terms of executive function tasks, emotion recognition and regulation skills through play tasks. In addition to the measurements taken from the children, parents were asked to collect data on childrenis social cognition skills, emotion regulation capacities and behavioural problems and classroom teachers were asked to evaluate childrenis emotion regulation capacities and behavioural patterns in the classroom. Additionaly, data were collected on parentsi own emotion regulation capacities and emotion socialization approaches in the pre-test and post-test measurements to evaluate the effectiveness of the TiK programme applied to parents. As a result of the study, there was a significant increase in the executive function (EF)-composite score and social understanding scale scores in the 3D group from pre-test to post-test. In addition, it was found that the negative emotion socialisation practices of the parents who received the TiK programme decreased whereas positive emotion socialisation practices increased. In addition to the effectiveness of the intervention programme, a hierarchical regression analysis was conducted to determine the variables predicting the EF-composite score in the post-test. Accordingly, being in one of the three intervention condition (3D, TiK and i3D and TiKi) predicted the EF-composite performance in the post-test but being in the Book-control group did not have any effect. In this study, it was observed that emotion recognition, social understanding and executive function skills of the children who received the 3D programme improved, positive emotion socialisation practices of the parents who received the TiK programme increased and negative ones decreased. Another important finding of this study is the importance of working with teachers and parents. This study reminds us that adults are responsible for providing peaceful environments that support social emotional development. It is revealed that preparing and implementing programmes only for children will be incomplete and that it is necessary to holistically support an important developmental area such as childrenis self-regulation skills, which is a predictor of long- term well-being.
Benzer Tezler
- İşverenlerin engelli çalışanlara yönelik tutumları
Employers attitudes towards handicapped workers
SABRİYE SEVİL AKARDERE
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CANAN SAVRAN
- Amaç-araç dengesi açısından hafız adayları, velileri ve öğreticilerin hafızlık algıları
Hafiz candidates, to their families ve their i̇nstractive's perception according to balance of purpose and facility
FATMA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ASİYE ŞENAT
- Eylem kimlikleme düzeyi ile bireycilik-toplulukçuluk boyutlarının öz-kontrolü yordaması
The prediction of self-control of the dimensions of individuality-collaboration and level of action identification
NUR BANU YILMAZ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAksaray ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERTUĞRUL UÇAR
- İletişim becerileri ile satış performansı arasındaki ilişkiler (örnek bir uygulama)
Relationship between communication skills and sale performance
SELÇUK ŞENGÖZ
- Menopoz dönemindeki kadınların yaşadıkları deneyimlerin geçiş teorisine göre incelenmesi
Determining experiences of menopausal women according to transition theory
DUYGU GÜLEÇ
Doktora
Türkçe
2015
Kadın Hastalıkları ve DoğumEge ÜniversitesiKadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMRAN SEVİL
DOÇ. DR. HALE OKÇAY