Geri Dön

Ebu Ali el-Cübbâî'nin Kitâbü'l-Makâlât isimli eserinin İslam mezhepleri tarihi açısından incelenmesi

Analysing Abu Ali al-Jubba's Kitab al-Maqalat in terms of the history of Islamic sects

  1. Tez No: 879406
  2. Yazar: MUHAMMED EMİN AYDIN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞABAN BANAZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 77

Özet

Mu'tezile, Hicri II. yüzyıldan itibaren İslam düşüncesinde dini ve siyasi açıdan önemli rol oynayan bir düşünce ekolüdür. Emevi hilafetinin son dönemlerinde büyük günah meselesi, Allah'ın sıfatları ve kader gibi konular etrafında şekillenen Mu'tezile, Abbasi hilafeti döneminde tercüme hareketlerinin etkisiyle güçlenmiş ve devletin resmi mezhebi haline gelmiştir. Görüşlerini“Usul-i Hamse”olarak bilinen beş temel esasla sistematize eden bu ekol, Abbasi döneminde altın çağını yaşamıştır. Ancak, devlette olan güçlü etki mihne süreci neticesinde ekolün gücünü kaybetmesine ve eleştirilerin odağı haline gelmesine neden olmuştur. Mihne süreci sonrası dönemde yaşayan ve ekolü yeniden canlandırmaya çalışan Ebu Ali el-Cübbâî, Mu'tezile'nin gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Ebu Ali, bu süreçte ekole yönelik eleştirilere karşı cevaplar vermiş ve birçok eser kaleme almıştır. Çalışmamızın konusu olan ve bu sürecin bir ürünü olarak karşımıza çıkan Kitabü'l-Mâkâlat, Ebu Ali'nin kaleme aldığı ve günümüze ulaşan tek eseri niteliğindedir. Çalışmanın ilk bölümünde, Ebu Ali el-Cübbâî'nin hayatı, içinde bulunduğu toplum ve sosyo-kültürel bağlam, ilmi kişiliği, eserleri, öğrencileri ve Usûl-i Hamse bağlamında temel görüşleri ele alınmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, Ebu Ali el-Cübbâî'nin Kitabü'l-Mâkâlat adlı eserinin telif nedeni, eserde ele aldığı ekoller ve bu ekollere olan yaklaşımı incelenmiştir. Ayrıca eserin Mu'tezile ve İslam düşüncesine katkıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma boyunca Ebu Ali el-Cübbâî'nin Kitabü'l-Mâkâlat adlı eseri, ilmi bir titizlik ve olabildiğince objektif bir yaklaşımla, İslam Mezhepleri Tarihi perspektifinden ele alınmış ve esere yönelik bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The Mu'tazila is a school of thought that has played a significant role in Islamic thought both religiously and politically since the 2nd century AH. Shaped around issues such as the problem of major sins, the attributes of God, and destiny during the late Umayyad Caliphate, the Mu'tazila gained strength with the influence of translation movements during the Abbasid Caliphate and became the official sect of the state. Systematizing their views with five fundamental principles known as“Usul al-Khamsa,”this school experienced its golden age during the Abbasid period. However, the strong influence in the state led to the decline of the school's power and its becoming the focus of criticism as a result of the mihna (inquisition) process. Abu Ali al-Jubbai, who lived during this period and endeavored to revive the school, played a crucial role in transmitting the Mu'tazila to future generations. In this process, Abu Ali responded to criticisms directed at the school and authored many works.“Kitab al-Maqalat,”the subject of our study and a product of this period, is the only work authored by Abu Ali that has survived to this day. In the first part of the study, the life of Abu Ali al-Jubbai, the society and socio-cultural context he lived in, his scholarly personality, his works, his students, and his fundamental views in the context of Usul al-Khamsa are discussed. In the second part of the study, the reason for authoring“Kitab al-Maqalat,”the sects addressed in the work, and his approach to these sects are examined. Additionally, the contributions of the work to Mu'tazila and Islamic thought are attempted to be elucidated. Throughout the study,“Kitab al-Maqalat”by Abu Ali al-Jubbai is evaluated from the perspective of the history of Islamic sects with an objective and fair approach.

Benzer Tezler

  1. Erken dönem Basra Mu'tezile kelâmında i'timâd teorisi

    Theory of i'timad in the early period of Basran Mutazili kalam

    YASEMİN HOLOĞLU AKDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜLYA ALPER

  2. Mu'tezile'nin beş esasının teşekkülünde Ebu'l-Hüzeyl'in yeri

    The Place of Abu al-Hudhayl in formation of Mu'tazila's five principles

    OSMAN AYDINLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN ONAT

  3. Nübüvvet tartışmaları-Ebu'l-Hasan El-Eş'arî ve Ebû Ali El-Cübbâî örneği-

    Prophethood discussions -Abu'l-Hasan al-Ash'ari and Abu Ali al-Jabbai example-

    ÖMER FİDANBOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET AKGÜÇ

  4. Fahreddin er-Razî'nin Mefâtîhu-l-Gayb'ında Mu-tezile: Cübbâîler örneği

    Mutazila in Fakhr al-Din al-Râzî's Mafatih al-Gayb: Example of Jubba'is

    LÜTFİYE DAYINLARLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HATİCE ARPAGUŞ

  5. El-ibane örnekliğine göre El-eş'ari'nin kelamcılığı

    Al-ash'ari as a theologian based on the example of Al-ibana

    AYETULLAH UĞURLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinHarran Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. HASAN HÜSEYİN TUNÇBİLEK