Bireylerin sağlık okuryazarlığı seviyeleri ile doku/organ bağışına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between levels of health literacy of individuals and attitudes towards tissue/organ donation
- Tez No: 880624
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLRUBA İZGÜDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Doğumda beklenen yaşam süresi, doğum ve ölüm hızları vb. göstergeler gibi doku/organ bağışına ilişkin verilerde ülkelerin gelişmişlik seviyeleri hakkında bizlere bilgi vermektedir. Dünya üzerinde yaşayan milyonlarca insanın doku/organ yetmezliği nedeniyle yaşamlarını sağlıklı olarak sürdürmede sorun yaşadığı ve bu şekilde kronik sağlık sorunları yaşayan kişilerin yaşamlarının normale dönebilmesi, sağlığına kavuşabilmeleri için de doku/organ nakli gerekliliği bilinen bir gerçektir. Doku/organ nakli için ise gerekli olan iki yol bulunmaktadır. Bunlardan ilki canlı vericili bir donör bulunması yahut beyin ölümü tanısı almış kadavra vericili doku/organ bağışıdır. Doku/organ bağışının amacı, bireyin en doğal hakkı olarak bilinen yaşama hakkı için beden bütünlüğünün korunmasının sağlanarak daha kaliteli bir hayat sürebilmesine fırsat verilmesidir. Bu noktada karşımıza çıkan doku/organ kıtlığı, dünya çapında organ naklindeki en büyük zorluk olmaya devam etmektedir. En basit haliyle, bekleme listesindeki hastaların ihtiyaçlarını karşılamak için yapılması gerekli organ nakli ile doku/organ temini arasındaki büyük bir uyumsuzluğun mevcut olmasıdır. Ölen kişinin ailesinin rıza vermesi ya da kişinin hayattayken verdiği kararlar, donör havuzunun büyüklüğünü etkilemektedir. Doku/organ bağışındaki kıtlığın, insanların organ bağışlamayı reddetmesinin nedenlerinden bazıları kültürel ve dini kaygılar, bilgi eksiklikleri, tıbbi prosedür farkındalığı eksikliği, organ nakliyle ilgili terminolojinin anlaşılamamasıdır. Sağlık okuryazarlığı, bireylerin sağlığı hakkında bilinçli doğru kararlar vermelerine yardımcı olmak için kullanılmaktadır. Bireylerin sağlık okuryazarlığı seviyelerinin iyi düzeyde olması organ bağışını reddetme nedenlerinin ortadan kalkmasına imkân sağlayabilecektir. Sağlık okuryazarlığı bilgiye erişimi, bilginin daha iyi anlaşılmasını ve beklenen tutumun kazanılmasını sağlar. Bu bakımdan doku/organ bağışı kavramı ile sağlık okuryazarlığı kavramı bir ilişki içerisinde olabilmektedir. Bu çalışmada bireylerin sağlık okuryazarlığı seviyeleri ile doku/organ bağışına yönelik tutumları arasındaki ilişki incelenmektedir. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezinde yaşayan 18 yaş ve üzerindeki bireyler oluşturmaktadır. Araştırma da kolayda örneklem yöntemiyle 557 katılımcıya ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-Kısa Form ve Organ Bağış Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Sağlık okuryazarlığı seviyeleri ile doku/organ bağışı tutumları arasındaki ilişki korelasyon analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sağlık okuryazarlığı ile bireylerin sergiledikleri organ bağış tutum alt boyutları arasında ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Organ bağış tutumları ile sağlık okuryazarlığı düzeyi arasındaki ilişki incelendiğinde; bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça yardımseverlik değerlerinin arttığı, tıbbi ihmal edilme ve bedensel yaralanma korkularının azaldığı ve yardımseverlik değerini, tıbbi ihmal edilme korkusuna oranla bedensel yaralanma korkusunun daha çok etkilediği saptanmıştır. Bunun yanı sıra organ bağışı ile ilgili önceden bilgi alan ve organ bağışında bulunmuş yakınları olan katılımcıların organ bağış tutumu düzeylerinin diğer katılımcılarınkine göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca bireylerin bedensel yaralanma korkularının artması ile tıbbi ihmal edilme korkusunun da arttığı ve organ bağış tutumunu negatif yönde etkilediği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Data on tissue/organ donation, such as expected life expectancy at birth, birth and death rates, etc., inform us about the development levels of countries. Millions of people living on Earth have problems maintaining their lives healthy due to tissue/organ insufficiency, and in this way, people with chronic health problems can return to normal and regain their health tissue/tissue/the necessity of organ transplantation is a known fact. There are two ways to do tissue/organ transplantation. The first of these is the presence of a live donor or the donation of cadaveric tissue/organ, which has been diagnosed with brain death. The purpose of tissue/organ donation is to ensure that the body integrity is maintained for the right to life, known as the most natural right of the individual, and to provide the opportunity to live a better quality life. The tissue/organ shortage at this point remains the biggest challenge in organ transplantation worldwide. In its simplest form, there is a great incompatibility between organ transplantation and tissue/organ supply that needs to be done to meet the needs of patients on the waiting list. The consent of the deceased's family or the decisions that the person makes while alive affect the size of the donor pool. Some of the reasons why people refuse to donate organs are cultural and religious concerns, lack of knowledge, lack of awareness of medical procedures, lack of understanding of terminology related to organ transplantation. Health literacy is used to help individuals make informed decisions about their health. The good level of health literacy of individuals will allow the reasons for rejecting organ donation to be eliminated. Health literacy enables access to information, a better understanding of information and the expected attitude. In this respect, the concept of tissue/organ donation and the concept of health literacy can be in a relationship. In this study, the relationship between the health literacy levels of individuals and their attitudes towards tissue/organ donation is examined. The universe of the study is composed of individuals 18 years of age and older who live in Isparta provincial center. The research reached 557 participants with easy sample method. The Health Literacy Scale-Short Form and Organ Donation Attitude Scale were used as data collection tools in the research. The relationship between health literacy levels and tissue/organ donation attitudes has been studied through correlation analysis. According to the results of the research, it has been revealed that there is a relationship between health literacy and the sub-dimensions of organ donation attitudes exhibited by individuals. When the relationship between organ donation attitudes and health literacy level is examined; as the level of health literacy of individuals increases, the values of benevolence increase, the fears of medical neglect and physical injury decrease and the value of benevolence, the value of, it was found that the fear of physical injury is more affected than the fear of medical neglect. In addition, it was seen that the organ donation attitude levels of the participants who received prior information about organ donation and who had relatives who had donated organs were higher than those of other participants. In addition, it was seen that the fear of physical injury increased and the fear of medical neglect increased and negatively affected the organ donation attitude.
Benzer Tezler
- Dijital çağın hastalığı 'Siberkondri' ile ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of factors related to 'Cyberchondria' in the digital age
BÜŞRA TEKİN
Doktora
Türkçe
2024
Sağlık YönetimiSağlık Bilimleri ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GİRAY ANKARA
- Sağlık okuryazarlığı ve gebelik; kırsalda kadınlar üzerine bir araştırma
Health literacy and pregnancy; a research on women inrural areas
MERAL KURTULMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk SağlığıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiDisiplinlerarası Kadın ve Aile Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİCRAN ÖZLEM ILGIN
- Kronik hastalığı olan bireylerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık bakım hizmetinin belirlenmesi
Determining health care service and health literacy of individuals with chronic disease
KUBİLAY İSMAİL ÇİFTCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK KILIÇ
- Sağlık okuryazarlığı ve sağlık sistemlerine güvensizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between health literacy and distrust in health care systems
BEYZANUR ÜSTÜNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiSelçuk ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS EMRE ÖZTÜRK
- Çanakkale İli Sağlıklı Hayat Merkezi'ne başvuran 18-65 yaş arası kadınların sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of health literacy and healthy lifestyle behaviors in women aged 18-65 years who applied to Çanakkale Province Healthy Life Center
ÖZGE TAŞÇI ÖZASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ENES GÖKLER