Kardeş uygulamaları ve kardeş ilişkisindeki temel psikolojik ihtiyaç tatmini ölçeklerinin türkçe uyarlaması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi
Turkish adaptation of sibling practices and basic psychological need satisfaction scales in sibling relationship, analyses of psychometric properties
- Tez No: 881047
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YELİZ KINDAP TEPE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu araştırmada van der Kaap-Deeder'ın (2021) tarafından kendini belirleme kuramı ve temel psikolojik ihtiyaçlar teorisi bağlamında geliştirilmiş olan“Temel Psikolojik İhtiyaçların Karşılanması ve Engellenmesi Ölçeği (TPİKE)-Kardeş İlişkileri Formu”,“Kardeşten Algılanan Psikolojik Kontrol”ve“Kardeşten Algılanan Özerklik Desteği”ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması ve ortaokul öğrencilerinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışma örneklemini Samsun'da öğrenim gören, 10-14 yaş aralığında bulunan ve beraber yaşadığı en az bir abisi/ablası/kardeşi olan ergenler oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama araçlarını“TPİKE-Kardeş İlişkileri Formu”,“Kardeşten Algılanan Psikolojik Kontrol Ölçeği”,“Kardeşten Algılanan Özerklik Desteği Ölçeği”,“Kardeş İlişkileri Ölçeği”,“Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği”ve“UCLA Yalnızlık Ölçeği- Kısa Formu”oluşturmuştur. Araştırmada uyarlaması yapılan ölçeklerin çeviri işlemleri gerçekleştirilmiştir. Ölçeklerin yapı geçerliği bulguları Doğrulayıcı Faktör Analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın ölçüt geçerliği bulgularını analiz edebilmek için uyarlanan ölçekler ile kardeş ilişkileri ölçeğine ait puanlar, benlik saygısı ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkiler Pearson Korelasyon Katsayısı Analizi aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmanın güvenirlik sonuçlarının belirlenebilmesi için ölçeklerin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları incelenmiş ve test-tekrar test güvenirlik yöntemine başvurulmuştur. Analizler sonucunda Kardeşten Algılanan Psikolojik Kontrol ve Özerklik Desteği ölçeklerinin orijinal versiyonları ile uyumlu sonuçlar sergilediği görülmüştür. TPİKE-Kardeş İlişkileri Formuna ait DFA bulguları ve madde istatistikleri ise 12.Maddenin çıkarılmasına işaret etmiştir. Ölçüt geçerliği bulguları alanyazın ile tutarlı sonuçlar sağlamıştır. Ölçeklere ait Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayılarının ise yeterli seviyede olduğu gözlemlenmiştir. Gerçekleştirilen test-tekrar test ölçümü bulguları; iki ölçüm arasında orta düzeyde bir ilişki olduğuna işaret etmiştir. Araştırma kapsamında uyarlaması yapılan ölçeklerin, yeterli düzeyde geçerli ve güvenilir sonuçlar sergilediği görülmüştür. Bulgular kendini belirleme kuramı ve temel psikolojik ihtiyaçlar teorisi çerçevesinde tartışılmıştır. İlgili ölçeklerin Türkiye'de kardeş ilişkilerindeki niteliğin betimlenebilmesi ve kardeşler arasındaki etkileşimin incelenebilmesi adına uzmanlara yol göstereceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the aim was to adapt the“Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale (BPNSF)- Sibling Relations Form,”“Perceived Psychological Control (PPC) from Sibling Scale,”and“Perceived Autonomy Support (PAS) from Sibling Scale,”developed by van der Kaap-Deeder (2021), within the framework of self-determination theory, into Turkish. The study sample consisted of students living in Samsun, aged between 10-14, who had at least one sibling they lived with. Research measurements included the“BPNSF-Sibling Relations Form,”“PSC from Sibling,”“PAS from Sibling,”“Sibling Relations Scale,”“Rosenberg Self-Esteem Scale,”and“UCLA Loneliness Scale-Short Form.”Firstly, translations of the scales used in the research were carried out. The construct validity of the scales was evaluated with CFA. To analyze the criterion validity, relationships between the adapted scales and scores on the sibling relations scale, self-esteem, and loneliness levels were examined through correlation analysis. Reliability was assessed using Cronbach's Alpha internal consistency coefficients and the test-retest reliability method. Results indicated that the PPC and PAS from Sibling Scales showed consistent results with their original versions. CFA findings and item statistics of the BPNSF- Sibling Relations Form suggested the removal of item 12. Criterion validity findings were consistent with existing literature. The Cronbach's alpha internal consistency coefficients of the scales were found to be sufficient. Test-retest findings indicated a moderate relationship between the two measurements. It was concluded that the adapted scales demonstrated valid and reliable results within the context of the research. Findings were discussed within the framework of SDT and BPNT. These scales are expected to contribute to understanding the quality of sibling relationships in Turkey and assist experts in examining sibling interactions.
Benzer Tezler
- Filistin Ulusal Yönetimi'nin yerel dış politikası
Local foreign policy of the Palestinian National Authority
İPEK YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERBAY ARIKBOĞA
- Bir üniversitede öğrencilerin siber flört istismarına maruziyetlerinin benlik saygısına etkisi ve akıllı telefon bağımlılığının aracı rolü
The effect of students' exposure to cyber dating abuse on self-esteem at a university and the mediating role of smartphone addiction
SENA OKTEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- Türkiye'de kardeş şehir uygulamaları ve Konya Büyükşehir Belediyesi örneği
Sister city practices in Turkey and the case of Konya Metropolitan
BAHADIR AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENAY BABAOĞLU
- Family language policies of second-generation Turkish immigrant families in Germany: An indepth analysis
Almanya'daki ikinci kuşak Türk göçmen ailelerin aile dil politikaları: Derinlemesine bir analiz
DİLRUBA ER
Yüksek Lisans
Almanca
2023
Universität KonstanzDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNHARD BREHMER
PROF. DR. GİOVANNİ AGRESTİ