Âşık Dertli Divani'nin tasavvuf konulu şiirlerinde yapı ve izlek
Structure and theme in Âşık Dertli Divani's poems on sufism
- Tez No: 881230
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Türkiye'de âşıklık geleneğinin yoğun olarak sürdürüldüğü yerlerden olan Şanlıurfa'nın Kısas Mahallesi bu anlamda çok önemli âşıklar yetiştirmiştir. Kısas Mahallesi'nde doğmuş ve günümüzde âşıklık geleneğini halen devam ettiren âşıklardan biri de asıl adı Veli Aykut olan Dertli Divani'dir. Saz ve söz şairi olan Dertli Divani, ozanlığın vermiş olduğu çalıp söyleme geleneği ile yeni eserler ortaya koymuş olmasının yanı sıra, derlemeci ve besteci özelliği ile de Türk halk müziğine katkı sağlamıştır. Âşık, 2010 yılında UNESCO tarafından“Âşıklık ve Zakirlik”alanında 'Yaşayan İnsan Hazinesi' ödülüne layık görülmüştür. Günümüz âşık edebiyatı alanında giderek azalan âşıkların yerinin doldurulması, âşıklık geleneğinin unutulmaması adına çaba veren Âşık Dertli Divani çeşitli yerlerde ve zamanlarda çalışmalar yürütmekte, düzenlenen konferans ve dinletilere katılmaktadır. Yine bu doğrultuda 2012 yılında Türkiye'de ve yurtdışında başlattığı“Mekteb-i İrfan Sohbetleri”ile âşıklık geleneğine ait bilgi, birikimini geniş kitlelere ulaştırmaya çalışmış ve bu topluluk sayesinde binlerce insana ulaşmıştır. Türk halk müziğinin tanıtılması ve yaşatılması hususunda etkin rol almış olan Divani'nin, halen bu hedef doğrultusunda büyük emek ve çaba sarf ettiği görülmektedir. Âşık Dertli Divani, sade türkçesi, samimi üslubuyla ve kendine has edasıyla âşıklık geleneğinin XXI. yüzyıldaki önemli temsilcilerindendir. Hakkında daha önce ciddi bir inceleme yapılmamış olan Dertli Divani âşıklık geleneği içerisinde kendisine önemli bir konum kazandırmış otodidakt bir âşıktır. Başlattığımız bu çalışmada onun eserleri (toplamda 7 albüm ve çeşitli dergi ve makalelerde yayımlanmış şiirler) hem izlek (tema) olarak hem vermek istediği ana mesajlar ve aynı zamanda yapısal analizleri de yapılarak sunulmuştur. Âşığın son çıkardığı tekli çalışma (Unutma Halkım) da tez konusuna dâhil edilmiştir. Tez çalışmamız, altı bölüm halinde ele alınmıştır. Birinci bölümde saha araştırmasının tanıtılmasıyla başlayıp Dertli Divani'nin doğduğu yer olan Kısas köyü çeşitli yönleriyle tanıtılmıştır. İkinci bölüm âşığın hayatı, sanatı ve eserlerine ayrılmış olup bu bölümde âşığın doğumu, çocukluğu, eğitimi, gençliği ve ailesi hakkında bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde âşığın bağlı olduğu Alevi inancı doğrultusunda Aleviliğin ne olduğu tanımlanmış, Kısas Mahallesi'nde Alevi inanç geleneğinin üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde Dertli Divani'nin şiirlerinde tasavvufi temaların tespiti yapılarak bâtınilik-zahirilik felsefesi çerçevesinde incelenmiştir. Beşinci bölümde âşığın şiirlerinde kullandığı dil ve üslup incelenmiş olup altıncı ve son bölümde ise âşığın şiirleri yapısı yönünden incelenip tahlil edilmiştir. Genel olarak metin çalışması yapılan bu tezin odak noktası âşığın şiirlerinin felsefi açıdan yorumlanması, kendi poetik bakış açısının ne olduğunun belirlenmesi, ilhamını ve bilgi birikimini kullanarak ürettiği şiirlerinde tasavvufi temaların neler olduğu ve buna bağlı alt unsurları tespit etmektir. Tezin sonunda kendisiyle yapılmış olan röportaj metni ve albümlerinin içeriği ek halinde sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Kısas District of Şanlıurfa, which is one of the places where the minstrel tradition is intensely maintained in Turkey, has raised very important minstrels in this sense. One of the minstrels who was born in Kısas neighborhood and still continues the tradition of minstrelsy today is Dertli Divani, whose real name is Veli Aykut. Dertli Divani, an instrumental and spoken word poet, not only created new works with the tradition of playing and singing as a bard, but also contributed to Turkish Folk Music as a compiler and composer. Minstrel was awarded the“Living Human Treasure”award by UNESCO in the field of Minstrelsy and Chanting in 2010. Ashik Dertli Divani, who strives to fill the place of the decreasing number of minstrels in today's minstrel literature and to ensure that the minstrel tradition is not forgotten, carries out studies in various places and times, and participates in conferences and concerts. In this direction, he tried to convey the knowledge and experience of the minstrelsy tradition to large masses with the“Mekteb-i İrfan Conversations”he started in Turkey and abroad in 2012, and thanks to this community, he reached thousands of people. It is seen that Divani, who has played an active role in promoting and keeping Turkish Folk Music alive, still makes great efforts towards this goal. Ashik Dertli Divani, with its simple Turkish, sincere style and unique style, is a part of the XXI tradition of minstrelsy. He is one of the important representatives of the century. Dertli Divani, who has not been seriously studied before, is an autodidact minstrel who has gained an important position for himself within the minstrelsy tradition. In this study we have initiated, her works (7 albums in total and poems published in various magazines and articles) are presented both as a theme and the main messages she wants to give, and also by structural analysis. Minstrel's latest single work (Don't Forget My People) is also included in the thesis topic. Our thesis study is discussed in six chapters. In the first chapter, starting with the introduction of the field research, the village of Kısas, the birthplace of Dertli Divani, is introduced in various aspects. The second chapter is devoted to the life, art and works of the minstrel, and in this section, information about the minstrel's birth, childhood, education, youth and family is included. In the third chapter, what Alevism is is defined in line with the Alevi belief to which the minstrel adheres, and the Alevi belief tradition in Kısas neighborhood is emphasized. In the fourth chapter, Sufi themes in Dertli Divani's poems were identified and examined within the framework of esoteric-exoteric philosophy. In the fifth chapter, the language and style used by the minstrel in her poems were examined, and in the sixth and last chapter, the poet's poems were examined and analyzed in terms of their structure. The focus of this thesis, which is generally a text study, is to interpret the poet's poems from a philosophical perspective, to determine what his own poetic perspective is, to identify the Sufi themes and related sub-elements in the poems he produced using his inspiration and knowledge. At the end of the thesis, the text of the interview with him and the content of his albums are presented as an appendix.
Benzer Tezler
- Âşık şiirinde hayvan sembolizmi
Animal symbolism in minstrel poetry
BESİME BESTE KEÇECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUĞRUL BALABAN
- Türk edebiyatında dertli olgusu âşık dertli ve eserleri (inceleme-metin)
Dertli phenomenon in Turkish literature âşik dertli and his poems (text- analysis)
RECEP TEK
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÖRKEM
- Erzurumlu Emrah Dîvânı'nda dîvân edebiyatı etkileri ve tasavvuf
Erzurumlu Emrah court of divan literaure effects and sufism
RIZA TALHA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER DEMİRBAĞ
- Âşık Mürsel Sinan Uğursu (hayatı-sanatı-eserleri)
Life arts and works of Aşık Mursel Sinan Uğursu
SEYFETTİN GELEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ TORUN
- Edebiyat öğretiminde örneklem olarak on dokuzuncu yüzyıl divan ve halk şairlerinin müşterekleri
19th century divan and popular poetry simjlar aspects as a sample in the literary education
SUAT UMAGAN
Doktora
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET KIRKKILIÇ