Âşıklık geleneği bağlamında Dertli Divani'nin hayatı ve şiirlerinin değerlendirmesi
Evaluation of the life and poems of Dertli Divani in the context of the tradition of minstrelsy
- Tez No: 967846
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERNA AYAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 468
Özet
Âşık tarzı Türk şiiri, köklü bir geçmişe sahip olup, İslâmiyet öncesi dönemde, farklı adlarla anılan şairlerin mirasını sürdürmektedir. İslâmiyet sonrası bu şairler“âşık”olarak adlandırılmış ve gelenek günümüze kadar devam etmiştir. Halk kültürü ve gelenek unsurlarından beslenen âşıklık geleneği, Türk edebiyatında önemli bir konuma sahip olmasının yanı sıra, Türk kültürünün önemli bir yansımasını teşkil etmektedir. Ortaya çıktığı dönemin sözcüsü niteliğinde olan âşıklık geleneği, şiirin kalıcılığını ve etkileyiciliğini temel alarak, nesiller boyunca aktarılan sözlü kültür unsurlarından biri konumundadır. Genellikle saz eşliğinde, irticâlen şiir söyleyen âşıklar; geçmişten günümüze aktarılan, sözlü kültür eserleri aracılığıyla, kültürel mirasın önemli bir parçasını teşkil etmektedir. İslâmiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde temelleri atılan ve özellikle Anadolu'da yeni bir anlayışla şekillenerek Türk halk edebiyatında zirveye ulaşan bu gelenek, yüzyıllar içinde değişimlere uğramasına rağmen, onu sahiplenerek sürdüren ve gelecek nesillere aktarmaya gayret eden âşıklar tarafından yaşatılmaktadır. XXI. yüzyıl âşıklarımızdan, Âşık Dertli Divani bu anlamda önemli bir örnektir. Ancak, Türk halk edebiyatı alanında, Dertli Divani'nin âşıklık geleneği içerisindeki yerine ilişkin yapılmış kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu doğrultuda, çalışmanın temel amacı; âşığın hayatını, sanatını ve eserlerini derleyerek akademik bir çerçevede değerlendirmek ve bilimsel bir çalışma ortaya koymaktır. Çalışmada, yöntem olarak yazılı kaynaklardan ve âşığın eserlerinden yararlanılmış; ayrıca, âşığın icrâ ortamlarında gözlemlenmesi ve kendisiyle gerçekleştirilen mülakatlar aracılığıyla veri toplanmıştır. Bununla birlikte; âşıklık geleneğinin tarihsel gelişimi, günümüzdeki durumu ve âşığın gelenek içerisindeki yeri de ele alınmıştır. Bu doğrultuda, çalışmanın temel hedefi, Dertli Divani ekseninde; âşıklık geleneğini incelemek, değerlendirmek ve bu geleneğin önemini ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
The Turkish minstrel poetry tradition has a long history and continues the legacy of poets from the pre-Islamic period. After the adoption of Islam, these poets were called“minstrel”and the tradition has survived until today. This tradition is an important part of Turkish literature and reflects Turkish culture. It carries the voice of its time and is passed down through generations as part of oral culture. Minstrels usually perform their poetry with a stringed instrument and create their verses spontaneously. They play a key role in keeping cultural heritage alive through oral storytelling. This tradition began in pre-Islamic Turkish literature and reached its peak in folk literature, especially in Anatolia. Over the centuries, it has changed in different ways, but minstrels continue to protect and pass it on to new generations. One of the important representatives of this tradition in the 21st century is Dertli Divani. However, there is no detailed academic study about his place in the minstrel tradition. The main aim of this study is to examine his life, art, and works in an academic way and to create a scientific analysis. For this study, written sources and Dertli Divani's works were used. His performances were observed, and interviews were conducted with him. In addition, the history of the minstrel tradition, its situation today, and Dertli Divani's role in it were studied. In the end, this research aims to explain and evaluate the minstrel tradition through the example of Dertli Divani and to show its importance.
Benzer Tezler
- Âşıklık geleneği bağlamında Âşık Halil Yıldız'ın yaratma davranışları
Creating behaviours of Âşik Halil Yildiz in the context of minstrelsy tradition
ÖMER EBEPERİ
- Kars ili âşıklık geleneği bağlamında bir âşık:Ensar Şahbazoğlu
A minstrel within the context of the minstrelsy tradition of Kars province: Ensar Şahbazoglu
CANER BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLHAN ERSOY
- Kars âşıklık geleneği: Âşık Bilal Ersarı
Minstrelsy tradition in kars: Minstrel Bilal Ersari
ELİF BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Dokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN EROL
- Alacahanlı halk şairleri monografisi
The monograph of folk poets from Alacahan
SERHAT SABRİ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM DEMREN
- Âşık tarzı şiir geleneği bağlamında Zikri Aliyâr'ın şiir dünyası üzerine kuramsal incelemeler
Theoretical analysis on poetry world of Zikri Aliyâr in terms of poetry tradition as gleeman style
ABDULLAH TOPCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Selçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN GÖNEN