986-988/1578-1580 tarihli Çirmen şerʿiyye sicilinin hukuksal analizi
A legal analysis of the register of the law court of Çirmen dated 986-988/1578-1580
- Tez No: 881494
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP ÇİĞDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu tezde, 1578-1580(986-988) tarihli Çirmen şer'iyye sicili hukuksal açıdan analiz edilmiştir. Osmanlı hukukunun kaynağı olan İslam hukukunun, yargıçların kararlarına etki edip etmediğinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda sicilde yer alan tüm konular incelenmiş, bazı önemli olaylar ise analiz edilmiştir. Çalışmada evlenme, boşanma, alışveriş, kiralama, karz ve vakıf konuları ile ukûbat alanında zina, zina iftirası, hırsızlık, öldürme, yaralama, gasp, itlaf, ihrâk ve belgede sahtecilik suçları ile ilgili kayıtların sicilde yer aldığı tespit edilmiştir. Kadınların, mehir hakları için mahkemeye başvurdukları, mahkemeye getirilen boşanmalardan biri dışında tamamının muhâlea şeklinde gerçekleştiği yani kadının mehir ve nafaka haklarından feragat ederek kocasından ayrıldığı belirlenmiştir. Para vakıflarında muâmele-i şer'iyyenin %10 olduğu, gerekli görüldüğünde bu oranın arttırıldığı, borcun geri ödenmesinin ise kefil ve rehin ile garanti altına alındığı tespit edilmiştir. Sicilde yer alan davalarda genelde kadı'nın kararları yer almamış, daha çok olayın tespiti ile yetinilmiştir. Bazı ceza davalarında davalıların vovvoda (yönetici), muhzır (mübaşir) ve subaşı (polis) gibi görevlilere teslim edildikleri, yargılama tedbiri olarak kefâlet ve hapis uygulamalarına başvurulduğu belirlenmiştir. Zina davasına ait bir kayıtta zinayı itiraf eden zimmîye had vurulduğu bilgisi yer almıştır. Müslüman ile gayr-i Müslimler arasında satım ve kiralama gibi yollarla hukuki ilişkiler kurulduğu yani Müslüman ile gayr-i Müslim ilişkilerinde bir sorun olmadığı tespit edilmiştir. Zimmîlerin kendi davalarını mahkemeye taşıdığı, bu davalarda da İslam hukukunun uygulandığı belirlenmiştir. Bazı oryantalistlerin İslam hukuku uygulama alanı bulamamıştır iddiasının aksine İslam hukukunun uygulandığı, mahkemenin kararlarında Hanefi fıkhını takip ettiği, zimmîlerin Müslümanlar aleyhine şahitliğinde ise Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin fetvasına uygun işlem tesis ettiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the Çirmen court record dated 1578-1580 (986-988) was legally ana-lyzed. It aimed to find out whether or not the Islamic law, the source of Ottoman law, effected the decision of the judge. For this reason, the cases in the register were examined and some important cases were analyzed. The study has found out that the register consists of cases regarding mar-riage, divorce, sale, rent, loan and waqf (endowment), adultery, slander of adultery, theft, murder, wounding, usurpation, destruction, burning and forgery of docu-ments. It has also been underlined that woman applied to the court for their dower, and all divorce cases except for one ended with muhalaa in which they gave up their rights to mahr (dower) and alimony in return for separation from their husbands. In addition, it has been underscored that the rate of al-muamala al-sharia (legal trans-actions in which the prohibition on usury is bypassed) in cash waqfs was 10%, this rate was increased when necessary, and the repayment of the debt were ensured with bail and pawns. The decision of the judge was not recorded in the register but rather the case was registered. It has been observed that in some criminal cases, the defendants were handed over to officials such as vovvoda (provincial governor), muhzır (the one who summons in the court) and subaşı (a kind of police), and bail and imprisonment were used as a trail precaution. In a record of the adultery case, it was stated that a dhimmi who confessed adultery was punished (hadd). It has also been disclosed that there were legal transactions such sale or rent between Muslims and non-Muslims meaning that there was no problem in the relations between Muslims and non-Muslims. It has been further ascertained that dhimmis brought their own cases to court and Islamic law was applied in these cases. Contrary to the claim of some orientalists that Islamic law was not applied in the courts, it has been determined that Islamic law was applied, and the court followed the Hanafi law in its decisions, and regarding the testimony of dhimmis against Muslims, the court followed the fatwa of Sheikh al-Islam Ebussuud Efendi.
Benzer Tezler
- Atatürk Üniversitesi Tarım İşletmesi'nde yetiştirilen esmer, ileri kan dereceli esmer melezleri ile siyah alaca sığırların süt verim özellikleri ve laktasyon eğrisi parametrelerine etkili faktörler
Factors affecting the milk yield traits and lactation curve parameters of brown swiss, highly upgraded brown swiss crosses of East Anatolian red and holstein cows in experimental farm of Atatürk Üniversity
ÖMER AKBULUT
- Vâkıât-ı Hüdâyî'nin tahlîl ve tahkîkî (17 Ramazan 986/30 Rebiü'l ahir 987)
Analysis and enquiry of Vakiat-i Hudayi (17th of Ramadan 986 / 1st of Rabiul ahir 987)
HİLAL ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN NURİ KÜÇÜK
- Sosyal becerilerin kazanımı sürecinde örtük programın işlevi
Function of hidden cirruculum in the process of acquisition of social skills
BİRSEN SERHATLIOĞLU
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYSUN GÜROL
- Video oyunu ve geleneksel oyun oynayan çocukların sosyal problem çözme becerileri ile değer algılarının karşılaştırılması (Türkiye – İngiltere örneği)
Comparison of social problem solving skills and value perceptions of children who used to play video and non-video games (Turkey – England example)
EYÜP YILMAZ
- Süt ve süt ürünlerinde tür tayinin senkronize floresans spektroskopisiyle belirlenmesi
Determination of species in milk and dairy products by synchronous fluorescence spectroscopy
DUYGU ÖZER GENİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Gıda MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI BOYACI