6 Şubat depremini yaşayan yetişkinlerin travma sonrası büyüme düzeyleri ile bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating the relationship between posttraumatic growth levels and cognitive flexibility and intolerance of uncertainty levels of adults who experienced February 6 earthquake
- Tez No: 881714
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE ELİÜŞÜK BÜLBÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Travma Sonrası Büyüme, Bilişsel Esneklik, Belirsizliğe Tahammülsüzlük, 6 Şubat Depremi, Posttraumatic Growth, Cognitive Flexibility, Intolerance of Uncertainty, February 6 Earthquake
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Travmatik yaşantılar insanların hayatlarında beklenmedik zamanlarda fiziksel olarak zarar görme tehlikesi, sahip olunan mal varlıklarının insan eliyle veya doğa olayları ile tehdit ile karşılaşması gibi durumlar sonucu ortaya çıkabilmektedir. 2023 yılının Şubat ayında Türkiye'de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem ve artçıları, yıkım düzeyi yüksek bir doğal afet olarak milyonlarca insanı derinden etkilemiştir. Bu çalışmada ise 6 Şubat depremini yaşayan yetişkinlerin travma sonrası büyüme düzeyleri ile bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Deprem felaketini yaşamış bireylere ulaşmak için kartopu örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. 18-65 yaş aralığındaki 266'sı (% 77,1) kadın 79'u erkek (% 22,9) olmak üzere toplam 343 depremzedeye ulaşılmıştır. Kişisel bilgi formu, travma sonrası büyüme ölçeği, bilişsel esneklik envanteri ve belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği vasıtası ile veriler toplanmıştır. t testi ve ANOVA; Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U; Spearman Korelasyonu; basit ve çoklu regresyon analizleri; SPSS Process macro 4.2'nin Bootstrap tekniği kullanılmıştır. Çalışma kapsamında cinsiyet ile travma sonrası büyüme ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Yakın kaybı yaşayan ve yaşamayan katılımcılar arasında travma sonrası büyüme düzeyleri açısından anlamlı bir fark saptanmıştır. Belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri ile 46-65 yaş kategorisi ile 18-30 yaş arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Belirsizliğe tahammülsüzlüğün medeni duruma göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Korelasyon analizi sonucunda; travma sonrası büyüme ile bilişsel esneklik arasında pozitif anlamlı ilişki; bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasında ise negatif anlamlı ilişki; travma sonrası büyüme ile belirsizliğe tahammülsüzlük arasında ise anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Bilişsel esnekliğin travma sonrası büyümeyi pozitif; bilişsel esnekliğin ise belirsizliğe tahammülsüzlüğü negatif anlamlı düzeyde yordadığı saptanmıştır. Bilişsel esnekliğin belirsizliğe tahammülsüzlük ile birlikte, travma sonrası büyüme üzerinde pozitif anlamlı etkisinin olduğu görülmüştür. Belirsizliğe tahammülsüzlük ve bilişsel esnekliğin birlikte travma sonrası büyüme düzeyini anlamlı düzeyde yordadığı tespit edilmiştir. Ayrıca belirsizliğe tahammülsüzlüğün bilişsel esneklikle travma sonrası büyüme arasındaki ilişkiye aracılık ettiği görülmüştür. Son olarak travma sonrası büyüme ile bilişsel esneklik arasındaki ilişkide aylık gelirin, deprem sonrası yaşanılan yerin ve cinsiyetin düzenleyici etkiye sahip olduğu bulgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Traumatic experiences happen at unexpected times in people's lives, the danger of physical harm, the danger of human damage to assets or as a result of threats posed by natural disasters. The February 2023 Earthquake in Turkey, centered in Kahramanmaraş and its aftershocks, was a devastating natural disaster that deeply affected millions of people. In this study, it was aimed to examine the relationship between posttraumatic growth levels and cognitive flexibility and intolerance of uncertainty levels of adults who experienced the February 6 earthquake. Snowball sampling method was preferred to reach individuals who experienced the earthquake disaster. A total of 343 earthquake survivors between the ages of 18-65, 266 (77.1 %) female and 79 (22.9 %) male, were reached. Data were collected through personal information form, posttraumatic growth scale, cognitive flexibility inventory and intolerance of uncertainty scale. t test and ANOVA; Kruskal Wallis H and Mann Whitney U; Spearman Correlation; simple and multiple regression analyses; Bootstrap technique of SPSS Process macro 4.2 were used. Within the scope of the study, there was a significant difference between gender and posttraumatic growth and intolerance of uncertainty levels. A significant difference was found between the participants who experienced bereavement and those who did not experience bereavement in terms of posttraumatic growth levels. There was a significant difference between the levels of intolerance of uncertainty and the age category of 46-65 years and 18-30 years. It was seen that intolerance to uncertainty differed significantly according to marital status. As a result of correlation analysis, there was a positive significant relationship between posttraumatic growth and cognitive flexibility, a negative significant relationship between cognitive flexibility and intolerance of uncertainty, and no significant relationship between posttraumatic growth and intolerance of uncertainty. Cognitive flexibility positively correlated with posttraumatic growth, and cognitive flexibility positively correlated with intolerance of uncertainty predicted intolerance of uncertainty at a negative significant level. Cognitive flexibility was found to have a positive significant effect on intolerance of uncertainty and posttraumatic growth. It was determined that intolerance of uncertainty and cognitive flexibility together significantly predicted the level of posttraumatic growth. In addition, intolerance of uncertainty mediated the relationship between cognitive flexibility and posttraumatic growth. Finally, it was found that monthly income, place of living after the earthquake and gender had a moderating effect on the relationship between posttraumatic growth and cognitive flexibility.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş merkezli depremi yaşayan yetişkinlerin psikolojik sağlamlık ve çok boyutlu algıladıkları sosyal desteğin travma sonrası büyüme ile ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between psychological resilience and multidimensional perceived social support of adults who experienced the Kahramanmaraş earthquake and post traumatic growth
HACER KUTAR DEĞER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile Hekimliğiİnönü ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU KAYHAN TETİK
- 6 Şubat Kahramanmaraş depremi sonrası yetişkinlerde psikolojik dayanıklılık ve travmatik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between psychological resilience and traumatic growth in adults after the February 6 Kahramanmaraş earthquake
ÖYKÜ AĞIROĞLU
- 6 Şubat 2023 pazartesi Pazarcık merkezli Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremlerden etkilenmiş KSÜ Hastanesindeki depremzede sağlık çalışanlarının travma sonrası stres belirtilerinin psikolojik dayanıklılık ve stresle baş etme yöntemleri açısından değerlendirmesi
Evaluation of post-traumatic stress symptoms of health care workers at KSÜ Hospital, affected by the earthquakes in Kahramanmaraş, centered in Kahramanmaraş, on monday, February 6, 2023, in terms of psychological resilance and methods of coping with stress
NİMET ÇELİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU FINDIKLI
- Deprem sonrası kaybı olan genç yetişkinlerde depresyon, anksiyete, stres belirtileri ve psikolojik sağlamlık düzeylerinde EMDR uygulamasının etkisi
The effect of EMDR application on depression, anxiety, stress symptoms and psychological resilience levels in young adults with post-earthquake loss
PINAR YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI KARTOL
- Türkiye'de 6 şubat depremini yaşayan bireylerin duygusal etkilenme düzeyleri
Who lived through the february 6 earthquake emotional impact levels of individuals
KADER AY