Türkiye'de 1960'lı ve 1980'li yıllarda üretilen departmanlı mağazaların mekânsal özellikleri
Spatial characteristics of department stores designed in Turkey during the 1960s and 1980s
- Tez No: 881894
- Danışmanlar: PROF. DR. AYLA FATMA ANTEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Mimarlık, İç Mimari ve Dekorasyon, Fine Arts, Architecture, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Departmanlı Mağaza, Mağaza Tasarımı, Vakko, Vakkorama, Gima, Department Store, Retail Design, Vakko, Vakkorama, Gima
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışma, Türkiye'deki alışveriş kültürünün değişimini ve bu değişimin mekânlara etkilerini ele almaktadır. Öncelikle antik çağlardan başlayarak Avrupa ve Anadolu alışveriş kültürünün ve alışveriş mekânlarının değişimi üzerinden alışverişin tarihçesi anlatılmıştır. Ardından batıda Sanayi Devrimi, Osmanlı Devleti'nde ise batılılaşma hareketleri ile alışveriş mekânlarının bonmarşe ve departmanlı mağazalara dönüşmesi, dönemin sosyolojik, ekonomik ve siyasi olayları üzerinden okunmaya çalışılmıştır. Türkiye'deki alışveriş kültürü içerisinde departmanlı mağazaların günden güne daha fazla yer alması, Türkiye'nin tüketim ve gündelik alışkanlıkları ile kentlerinin çehresini de değiştirmeye başlamıştır. Bu bağlamda çalışma dahilinde 1960'lı ve 1980'li yıllar arasında açılmış bazı departmanlı mağazalar, durum çalışması temelinde yapılandırılmıştır. Çalışmada Vakko (İstanbul Beyoğlu, Ankara Kızılay ve İzmir Kordon şubeleri), Beymen (İstanbul Şişli, Ankara Kızılay ve İzmir şubeleri), Yeni Karamürsel (Ankara Kızılay ve İzmir Konak şubeleri), Gima (Ankara Kızılay), UFİ (İstanbul Aksaray), Vakkorama (İstanbul Taksim şubesi) ve Galeri Nur (İzmir) markalarına ait on 12 adet departmanlı mağaza seçilmiştir. Mevcut literatür bilgileri, fotoğraf, çizim ve sözlü tarih yöntemiyle yapılan görüşmeler üzerinden her bir mağaza kuruluş tarihleri, adresleri, tasarımcıları, işletme modelleri, ürün yelpazeleri, mekân tasarımları, günümüzdeki güncel durumları açısından incelenmiştir. Bu inceleme, Türkiye'deki alışveriş kültürünün departmanlı mağazalarla birlikte nasıl değiştiğini, yeni tüketim alışkanlıklarının toplumların gündelik yaşamını nasıl etkilediğini ve bu değişimlerin kent planlamasına nasıl yansıdığını göstermektedir. Ayrıca çalışma, literatürdeki mevcut çalışmalarla birlikte, gelecekte benzer alanlarda yapılacak çalışmalara ön ayak olmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the transformation of shopping culture in Turkey and its effects on spaces and urban planning. It begins by narrating the history of shopping from ancient times, exploring the evolution of European and Anatolian shopping culture and spaces. It then delves into the Industrial Revolution in the West and the Westernization movements in the Ottoman Empire, analyzing how these historical periods influenced the transformation of shopping spaces into department stores like Bon Marché, and their sociological, economic, and political implications. The increasing presence of department stores in Turkey's shopping culture has begun to reshape the country's consumption patterns and urban landscapes. Within this context, several department stores opened between the 1960s and 1980s are examined through a case study approach. Twelve department stores belonging to brands such as Vakko (in Istanbul Beyoğlu, Ankara Kızılay, and Izmir Kordon branches), Beymen (in Istanbul Şişli, Ankara Kızılay, and Izmir branches), Yeni Karamürsel (in Ankara Kızılay and Izmir Konak branches), Gima (in Ankara Kızılay), UFİ (in Istanbul Aksaray), Vakkorama (in Istanbul Taksim branch), and Galeri Nur (in Izmir) are selected for analysis. Using existing literature, photographs, drawings, and interviews conducted through oral history methods, each store is examined in terms of its establishment date, address, designers, business models, product ranges, spatial designs, and current status. This investigation demonstrates how shopping culture in Turkey has changed alongside department stores, how new consumption habits have affected daily life, and how these changes have influenced urban planning. Additionally, the study aims to contribute to future research in similar fields, building upon existing literature.
Benzer Tezler
- Türkçe Türkiye'deki otomotiv sanayi ar-ge kapasitesinin incelenmesi ve Avrupa Birliği ile kıyaslanması
Analysing of Turkish automotive r&d capacity and comparing with European Union
ABDURRAHMAN TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM SORUŞBAY
- Bir toplumsal eleştiri aracı olarak performans sanatı
Performance art as an instrument for social criticism
NAZLICAN TAHİRLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sanat TarihiSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVREN YILMAZ
- Yapı Kooperatifleri Birliği konut sunumunda İzmir'de bir ilk Egekent-1 örneği
The fist case in housing supply by the Union of Housing Cooperatives in İzmir Egekent-1
BETÜL KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KOÇ
- Yüksek alan şiddetli yaş manyetik ayırıcı geliştirilmesi ve krom cevherleri ile denenmesi
High gradient wet magnetic separator design and experiment with chromite ores
NİLÜFER ELA CÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiCevher Hazırlama Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRÜNNİSA ATEŞOK
- Sendika dergilerinde özelleştirme gündemi: Petrol-İş ve Tek Gıda-İş örnekleri
Privatization agenda in union magazines: Examples of Petrol-İş and tek Gıda-İş
GAYE KUAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEREN SÖZERİ ÖZDAL