Türk ve Rus idari modernleşmesinin karşılaştırılması
Comparison of Turkish and Russian administrative modernization
- Tez No: 883553
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN TATAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Modernization, Turkish modernization, Russian modernization, reform, constitutional monarchy
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 344
Özet
Modernleşme; Batı'nın kendine özgü iç dinamikleri sonucunda ortaya çıkan, Batı'nın liderliğinde dünyanın değişmesi için siyasal, bilimsel, ekonomik ve kültürel alanda gerçekleştirilen dönüşüm sürecidir. En basit ifadeyle modern devlet meşruiyet kaynağının Tanrı'dan alınması, yurttaşlığın ön plana çıkması ile birlikte devletin hukuki yapısının oluşması sonucu ortaya çıktı. Bu araştırmada modernleşme ve modern devlet kavramları ele alınmış, Batı dışı toplumlarda modernleşmenin görünümü yansıtılmaya çalışılmış; Türk modernleşmesi Osmanlı Devleti esas alınmak üzere idari, askeri, ekonomik olarak irdelenmiş, Rus modernleşmesi de yapısı göz önünde bulundurularak benzer açılardan incelenmiş; her iki devletin modernleşme süreçleri benzerlikleri ve farklılıkları açısından karşılaştırmaya tabi tutulmuştur. Batı Avrupa'ya dahil olmayan bu iki geleneksel Asya imparatorluğun modernleşmeleri Batı'yı örnek alma şeklinde gerçekleşmiştir. Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyıl sonlarında yaşanan askeri yenilgiler ve toprak kayıpları orduyu modernleştirmenin zorunlu olduğunun anlaşılmasını sağlamış, benzer şekilde Rusya'da da modernleşme sürecindeki ilk reformlar askeri alanda yapılmıştır. Osmanlı Devleti'nde modernleşme alanındaki ilk reformlar III. Selim zamanında siyasi, hukuki ve kültürel alandaki reformlar Tanzimat döneminde gerçekleştirilmiştir. Rusya'da ise I. Petro döneminde her alanda reformlar hayata geçirilmiştir. Rus modernleşme sürecinde toplum isyanlar ve devrimlerle tepkisini ortaya koyarken, Osmanlı Devleti'nde isyanlara zemin hazırlanmayacak şekilde evrimsel, genellikle bürokratik ve kültürel alanda gelişmeler yaşanmıştır. Sovyet Rusya döneminde 1917 Bolşevik Devrimi sonrası komünist rejim uygulanmaya başlanmış, Stalin döneminde totaliter bir anlayışla tek parti, tek kişi ve tek lider anlayışı ile halk yönetilmiştir. Türkiye'de ise Cumhuriyet döneminde, özellikle de tek partili dönemde siyasal, ekonomik ve toplumsal değişimler ortaya konulmuştur. Osmanlı Devleti ile Rusya'da bazı dönemlerde anayasal olarak benzer gelişmeler yaşanmıştır. Mutlak monarşi ile yönetilen her iki devletin meşruti monarşiye geçişleri aynı döneme denk gelmektedir. Rusya 1905 Devrimi sonrasında, Osmanlı ise 1908'de meşruti monarşiyi kabul etmişlerdir. Pek çok milleti bünyesinde barındıran bu imparatorluklar Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra dağılmış, Rusya'nın yerine Sovyet Rusya ve Osmanlının yerine Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Türkiye ve Rusya'nın 2000'li yıllardaki reform süreçleri postmodernizme ve globalleşmeye dahil olduğundan, geniş çaplı araştırma gerektirdiğinden, çok ilginç ve geniş perspektifli olaylar geliştiğinden söz konusu süreçler çalışmada kapsam dışı bırakılmıştır. Anahtar Kelime: Modernleşme, Türk modernleşmesi, Rus modernleşmesi, reform, meşruti monarşi.
Özet (Çeviri)
Modernization is a process of transformation in the political, scientific, economic, and cultural fields, initiated by the unique internal dynamics of the West, aimed at changing the world under Western leadership. In its simplest form, the modern state emerged as the state's legal structure developed with the prominence of citizenship, moving the source of legitimacy from God to the people. In this research, the concepts of modernization and the modern state are examined. The appearance of modernization in non-Western societies is reflected. Turkish modernization, primarily based on the Ottoman Empire, is analyzed administratively, militarily, and economically. Similarly, Russian modernization is examined from comparable perspectives, considering its structure. The modernization processes of both states are compared in terms of their similarities and differences. The modernization of these two traditional Asian empires, not included in Western Europe, occurred by taking the West as a model. Military defeats and territorial losses in the Ottoman Empire at the end of the 17th century highlighted the necessity of modernizing the army. Similarly, the first reforms in Russia during the modernization process were made in the military field. In the Ottoman Empire, the initial reforms in modernization were carried out during the reign of Selim III, and political, legal, and cultural reforms were implemented during the Tanzimat period. In Russia, reforms in all areas were implemented during the reign of Peter the Great. While society in Russia expressed its reaction through uprisings and revolutions during the modernization process, in the Ottoman Empire, evolutionary developments, primarily bureaucratic and cultural, took place without preparing the ground for uprisings. During the Soviet Russia period, after the Bolshevik Revolution of 1917, a communist regime was established, and during Stalin's era, the people were governed with a totalitarian approach characterized by a single party, single person, and single leader. In Turkey, during the Republican period, especially in the singleparty period, political, economic, and social changes were introduced. In both the Ottoman Empire and Russia, similar constitutional developments occurred in certain periods. Both states, ruled by absolute monarchy, transitioned to constitutional monarchy in the same period. Russia adopted constitutional monarchy after the 1905 Revolution, and the Ottoman Empire in 1908. These empires, which hosted many nations, disintegrated after World War I, with Soviet Russia replacing Russia and the Republic of Turkey replacing the Ottoman Empire. The reform processes of Turkey and Russia in the 2000s, as they involve postmodernism and globalization, require extensive research and include interesting and broad-perspective events, have been excluded from this study.
Benzer Tezler
- Balkanlar'da dönüşüm, milli devletler ve Osmanlı mirasının tasfiyesi: Bulgaristan örneği (1878-1913)
The Balkans in transition, the nation states and elimination of the Ottoman legacy: The case of Bulgaria (1878-1913)
AŞKIN KOYUNCU
- Altın Orda-Rus ilişkileri ve Altın Orda'nın Rusya'ya etkileri (Altın Orda Devleti'nin yıkılışı ve Çarlık Rusyası'nın kuruluş sürecinde)
Golden Horde-Russian relations and the influences of Golden Horde Over Russia (during the Collapse of Golden Horde and the Establishment of Tsardom Russia )
İLYAS KAMALOV
Doktora
Türkçe
2008
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Bölümü
PROF. DR. GÜLÇİN ÇANDARLIOĞLU
- Türk ve Rus kaynaklarına göre Türkistan'da Basmacı Hareketi (1916-1924)
Basmachi Movement in Turkestan according to Turkic and Russian sources (1916-1924)
SALTANAT KYDYRALİEVA
- Tatar şair ve yazarı Abdullah Tukay'ın eserlerinden seçmeler ve bunlardaki dil özellikleri
The Selections from Tatar poet and writen Abdullah Tukay and their language specialities
MUSTAFA AKBAŞ