Sanatçı özne, sanat eseri ve sanat eseriyle karşılaşan özne arasında var olduğu düşünülen döngüsel etkileşime odaklı bir sanat süreci modeli üzerinden 20. yüzyıl piyano müziğine bakış: Skryabin, Messiaen, Ives, Sorabji ve Feldman'ın hacimli yapıtlarında bağlantısal örüntüler
An overview of 20th century piano music through a model of the art process that focuses on the cyclical interaction between the artist subject, the artwork and the subject encountering the artwork: Connectional patterns in the voluminous works of Skryabin, Messiaen, Ives, Sorabji and Feldman
- Tez No: 884481
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ALPER MARAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Müzik, Philosophy, Music
- Anahtar Kelimeler: Örüntü, piyano müziği, zihin, bağlantısallık, müphemlik, Pattern, piano music, mind, connectivity, ambiguity
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
İnsan doğada var olan şeylerden ödünç alarak yeni nesneler ortaya koyar ve ardından bunları doğaya eklemler. İnsanın yapma/etmelerinin bir ürünü olan bu nesneler tarih boyunca farklı görülmüş, sınıflandırılmış, yorumlanmıştır. Hoşa giden, taklit edilen, sezgisel olan, hâkiki olan, güzel olan veya estetik olan gibi kavramlarla bu farklar açıklanmaya çalışılmış; sonunda da“Sanat”kavramı çatısı altında ele alınmaya başlanmıştır.“Sanat Eseri”olarak nitelenen bu insan yapma/etmelerinin farkı ontolojik dualite sergileyen doğasından kaynaklanmaktadır. Bu nesneler hem duyu-algısal bir varlığa sahiptir; hem de insana özgü bir doğayı kendinde taşır.“Sanatçı Özne”nin, doğadan ödünç aldığı malzemelerle özel doğasının dışa vurumu olarak ortaya koyduğu“Sanat Eseri”onu temaşa eden bir zihinde yeniden varlık alanı bulabilir. Sanat Eserinin ontolojik dualite sergileyen doğası“Sanatçı Özne”,“Sanat Eseri”ve“Sanat Eseriyle Karşılaşan Özne”arasındaki döngüsel bir“Sanat Süreci”içerisinde gözlemlenebilir. Bu çalışma; sanatı tek bir anlam yüklenmesiyle tanımlamaya çalışmak yerine, sanatı“döngüsel bir süreç”olgusu olarak aksiyomatik bir modelle ele almaktadır. Böyle bir modelin ortaya konabilmesi ise farklı disiplinlere başvurmayı gerektirir. Sanat Tarihi disiplininden yararlanıp bir kavram olarak sanata tarihsel süreçte hangi anlamların yüklenmiş olduğunun izi sürülerek Sanat Süreci'nin doğasını anlamak ve modelin aksiyomlarını belirlemek mümkün olacaktır. Sanat Eserinin fenomenal dünyadaki bir nesne olarak“Sanatçı Özne”ve“Sanat Eseriyle Karşılaşan Özne”tarafından nasıl algılandığı ve onu temaşa eden zihinde nasıl bir temsile dönüştüğünü anlayabilmek ise Fenomenoloji disiplinine başvurmayı gerektirir.“Sanat Eseri”sürekli olarak yenilenen bir olanaklar alanı olarak onu yapan-eden ve temaşa eden zihinde kurulur. Sanat Süreci içinde“Sanat Eseri”nin, insanın zihin süreciyle olan girift ilişkisini açıklamak için Zihin Felsefesi disiplininden yararlanmak gerekir. İnsan zihninin çalışma mekaniğini açıklama çabasında olan pek çok yaklaşım vardır. Beynin fiziksel yapısını oluşturduğu düşünülen nöronlar, dinamik biçimde birbirleriyle bağlanarak örüntüler oluştururlar. Bağlantısallık olarak tanımlanan bu yaklaşım, parçaların birbirleriyle ve bütünle olan ilişkisine dayanmaktadır. Bu araştırma; insan zihnindeki örüntüsel yapıyla“Sanat Eseri”nden kaynaklanarak temsile dönüşen örüntüler arasında nasıl bir ilişki olduğuna bağlantısallık yaklaşımından hareket ederek cevap aramaktadır.“Sanatçı/Besteci”,“Sanat Eseri/Müzik Eseri”ve“Sanat Eseriyle Karşılaşan Özne/Dinleyici”nin arasındaki döngüsel“Sanat Süreci”ni açıklayabilmek ve örneklendirebilmek için ortaya konulacak model çerçevesinde 20. Yüzyıl piyano literatürünün beş anıtsal yapıtı incelenmiştir: Aleksandr Skryabin'in Dokuzuncu Piyano Sonatı, Olivier Messiaen'in Vingt Regards sur l'enfant Jésus, Charles Ives'ın Concord Sonata'sı, Kaikhosru Shapurji Sorabji'nin Opus Clavicembalisticum'u ve Morton Feldman'ın Triadic Memories'i. Her eser, bestecisinin zihin örüntülerini şekillendiren fikirlerin açıklanmaları ve yorumlanmaları ile eserdeki temsilî örüntülerin aralarındaki bağlantısallığın açıklanması amacıyla ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Humans create new objects by borrowing from the things that exist in nature and then add these back to nature. These objects, which are the product of human making, have been seen, categorized and interpreted differently throughout history. These differences have been tried to be explained with concepts such as the pleasing, the imitated, the intuitive, the genuine, the beautiful or the aesthetic; and finally, they have started to be handled under the concept of“Art”. The difference of these human artifacts characterized as“Works of Art”stems from their ontological duality. These objects have both a sensory-perceptual existence and a human-specific nature. The“Work of Art”created by the“Artist Subject”as an expression of his/her special nature with materials borrowed from nature can find a space of existence again in a mind that observes it. The ontological duality of the Work of Art can be observed in a cyclical“Art Process”between the“Artist Subject”, the“Work of Art”and the“Subject Encountering the Work of Art”. Instead of trying to define art with a single meaning, this study deals with art as a“cyclical process”phenomenon with an axiomatic model. The presentation of such a model requires recourse to different disciplines. By utilizing the discipline of Art History and tracing what meanings have been attributed to art as a concept in the historical process, it will be possible to understand the nature of the Art Process and determine the axioms of the model. To understand how the Work of Art, as an object in the phenomenal world, is perceived by the“Artist Subject”and the“Subject Encountering the Work of Art”and how it transforms into a representation in the mind that observes it, requires recourse to the discipline of Phenomenology. The“Work of Art”is established as a constantly renewing field of possibilities in the mind that makes, creates and observes it. In order to explain the intricate relationship of the“Work of Art”with the process of the human mind within the Process of Art, it is necessary to utilize the discipline of Philosophy of Mind. There are many approaches that attempt to explain the working mechanics of the human mind. Neurons, which are thought to form the physical structure of the brain, dynamically connect with each other to form patterns. This approach, defined as connectivity, is based on the relationship between the parts and the whole. This research seeks to answer how there is a relationship between the patterned structure in the human mind and the patterns that arise from the“Work of Art”and turn into representation, based on the connectionism approach. Within the framework of the model to be put forward in order to explain and exemplify the cyclical“Art Process”between“Artist/Composer”,“Work of Art/Musical Work”and“Subject/Listener Encountering the Work of Art”, five monumental works of 20th century piano literature were analyzed: Aleksandr Skryabin's Ninth Piano Sonata, Olivier Messiaen's Vingt Regards sur l'enfant Jésus, Charles Ives' Concord Sonata, Kaikhosru Shapurji Sorabji's Opus Clavicembalisticum and Morton Feldman's Triadic Memories. Each work is analyzed with the aim of explaining and interpreting the ideas that shaped the composer's mental patterns and the interconnectedness of the representational patterns in the work.
Benzer Tezler
- Postmodern dönem müziğinde estetik nesne olarak sanat yapıtı sorunsalı: 4'33 örneği
The problematic of aesthetical object in the music of postmodern era: 4'33 sample
NESRİN AKAN
- The production and transformation of space: Dismantling the space of artistic production
Mekânın üretimi ve dönüşümü: Sanatsal üretim mekânının sökümü
ZÜMRÜT ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İFFET HÜLYA ARI
- Modern bir problem olarak geleneksel sanatlarda işlev
Function in traditional arts as a modern problem
KÜBRA ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. RUHİ KONAK
- Heykelde hazır nesne algısı ve dönüştürme üstüne uygulamalı araştırmalar ve bir sergi
Applied studies on the perception of readymade and metamorphosis in sculpture and an exhibition
DERYA BARAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2013
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. SEVGİ AVCI
- Türkiye'de çağdaş görsel sanat piyasasının dinamikleri üzerine nitel bir araştırma
A qualitative research on dynamics of contemporary visual arts market in Turkey
HÜLYA BİÇER OLGUN
Doktora
Türkçe
2019
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA DEMET ULUSOY