Geri Dön

Mâlikîlerin amel-i Fâsî anlayışı ile Hanefîlerin istihsan metodu karşılaştırması

The comparison between the understanding of Malīkī scholars to 'amal al-Fāsī and Hanafī scholars to the method of al-Istihsān

  1. Tez No: 885569
  2. Yazar: FURKAN ÇETİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÜLFET GÖRGÜLÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 149

Özet

Hukuk, insanın insanla olan ilişkilerini düzenleyen ve toplumun genel yararını adaletle sağlamayı amaçlayan bir bilimdir. Bir hukuk sistemi olarak fıkıh, dinî ve sosyal bir müessese olması hasebiyle insanın insanla olan ilişkisinin yanında insanın Allah ile olan ilişkisini de düzenlemiş ve bu yönüyle de diğer hukuk sistemlerinden temayüz etmiştir. Fıkıh, mükellefler için kolaylığın sağlanması, hukukun beraberinde getirdiği zorluk ve katılıkların önüne geçilmesi ve hem dünya hem âhirette insanların yararlarını sağlamak üzere gelişim göstermiştir. Kaynak bakımından vahiy ve ictihada dayanması itibariyle de beşerî hukuktan temayüz eden fıkıh, insan hayatının her alanını kuşatacak şekilde; ibâdet, ahlak ve muâmelât ile ilgili genel kurallar vaz' etmiş ve özellikle insanların örf, âdet ve maslahatlarını dikkate almıştır. Kur'ân, sünnet ve icmâ gibi aslî kaynaklara dayanan İslâm fıkıh mezhepleri, mükelleflerin dünya ve âhiret yararlarını sağlama amacına binâen birbirlerinden temayüz ettikleri ferî deliller geliştirmişlerdir. Kuzey Afrika bölgesinde yaşayan Mâlikî fıkıh bilginleri, örf, maslahat ve zaruret gibi belirli gerekçelere dayanarak mezheplerinin meşhur görüşlerini terk etme işlemi olarak amel-i Fâsî anlayışını kullanmışlardır. Hanefîler ise nas, icmâ ve zaruret gibi gerekçelerle genel ve yerleşik kuralı terk edip uygun bir çözüm yolu bulma metodu olarak istihsan yöntemini geliştirmişlerdir. Dolayısıyla her iki anlayışın da temelde sıkıntı ve meşakkati izale etmek gibi ortak temelden hareket ettikleri görülmektedir. Bununla birlikte gerek metodolojik gerek uygulama yönünden birbirlerinden farklılaştıkları yönleri bulunmaktadır. Kendi muhitlerinde gelişip kabul gören iki anlayış da aslî kaynaklar ile uyumları, kapsam ve sınırlarının belirlenmesi cihetiyle tenkitlere de maruz kalmışlardır. Çalışmamızda Fas'ta yaşayan Mâlikî âlimlerin mezheplerinin râcih görüşlerini belirli gerekçelerle terk etme anlayışı amel-i Fâsî'nin tanımı, ortaya çıkma süreci ve hükümlere etkisi üzerinde durulmuştur. Buna mukabil Hanefîlerin sıkça başvurdukları bir hüküm istinbât metodu olan istihsan da tanım ve fikrî temelleri cihetinden ele alınmış ve söz konusu bu iki anlayış farklı açılardan mukayese edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Law is a science that regulates human-to-human relations and aims to ensure the general benefit of society with justice. As a legal system, fiqh, being a religious and social institution, regulates the relationship between man and God as well as man's relationship with other people, and in this respect it stands out from other legal systems. Fiqh has developed to provide convenience for taxpayers, to prevent the difficulties and rigidities brought by the law, and to provide the benefits of people both in this world and the hereafter. Fiqh, which stands out from human law as it is based on revelation and ijtihad in terms of its source, encompasses all areas of human life; He established general rules regarding worship, morality and transactions, and especially took into account people's customs, traditions and interests. Islamic fiqh sects, based on primary sources such as the Quran, sunnah and ijma, have developed secondary evidence that distinguishes them from each other based on the aim of providing the benefits of the taxpayers in this world and the hereafter. Malīkī fiqh scholars living in the North African region used the understanding of amel al-Fāsī as a process of abandoning the famous views of their sect based on certain reasons such as custom, interest and necessity. Hanafīs, on the other hand, abandoned the general and established rule for reasons such as nas, ijma and necessity and developed the istihsān method as a method of finding a suitable solution. Therefore, it is seen that both understandings act on the common basis of eliminating trouble and difficulty. However, there are aspects where they differ from each other both in terms of methodology and application. Both understandings, which were developed and accepted in their own environments, were also subjected to criticism due to their compatibility with the original sources and the determination of their scope and boundaries. In our study, we focused on the definition of al-Fāsī, the understanding of Malīkī scholars living in Morocco to abandon the religious views of their sect for certain reasons, its emergence process and its impact on the provisions. On the other hand, istihsān, a method of istihsān frequently used by Hanafīs, is also discussed in terms of its definition and intellectual foundations, and these two understandings are compared from different perspectives.

Benzer Tezler

  1. Mâliki mezhebinde, tahâret ve namaz konularında mefhûm-i muhâlif ile amel edilmeyen meseleler

    The intellectual issues that the owners don't work in conflict and prayer issues

    ÂYA ALI AMMAR EL HÂDI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinKastamonu Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MARWAN MOHAMMED ABDULLAH MOGHALLES

  2. Mâlikî-selefî akîdesi: Muhammed b. Alevî el-Mâlikî örneği

    Maliki-salafi faith: Mohammed b. Alevî al-Maliki example

    HASAN ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAksaray Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NECATTİN HANAY

  3. İslam Hukuk metodolojisinde maslahat-ı mürsele

    Başlık çevirisi yok

    MUHAMMED TAYYİB KILIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ABDÜLKERİM ÜNALAN

  4. Dört mezhep içinde şafiîlerin teferrüt ettiği meseleler

    The issues that shafi's are alone in four sects

    KENAN KILINÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DinFırat Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ERDOĞAN SARITEPE

  5. Anorektal anomalilerde prognozu etkileyen faktörler

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET GÖKÇE

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul Üniversitesi

    Çocuk Cerrahisi Ana Bilim Dalı