Geri Dön

Sağlık çalışanlarında sigara içme durumu ve bırakma isteği ile ilışkılı etmenler

Factors associated with smoking status and willingness to quit in health care professionals

PDF İndir

  1. Tez No: 885582
  2. Yazar: ÇAĞRI ÖNALAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜR HASSOY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Sağlığı, Public Health
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 85

Özet

Giriş: Dünya'da en çok kullanılan bağımlılık yapıcı etkisi olan bir madde olarak bilinen sigara; genel olarak halk sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Engellenebilir olmasına rağmen etken maddelerin yapmış olduğu bağımlılık düzeyleri değişkenlik göstermektedir. Engellenebilir bir halk sağlığı problemi olan sigara kullanma alışkanlığının azaltılmasında en başarılı olan ülkeler, hekimlerinin arasında sigara içme sıklığının en düşük olduğu ülkelerdir. Ülkemizde de sigara bağımlılığı ile etkin mücadele yapılabilmesi için toplumun örnek aldığı meslek alanlarından biri olan hekimlerin ve sağlık çalışanlarının sigara içme alışkanlıkları ve sigara bırakmaya karşı olan tutumlarının bilinmesi gerekmektedir. Amaç: Bu çalışmada, tıpta uzmanlık öğrencisi hekimler ve yan dal tıpta uzmanlık öğrencisi hekimlerin sigara içme durumlarını ve sigara bırakma isteklilik düzeylerini tespit etmek ve bunların nikotin bağımlılık düzeyi ve KOAH semptomları ile ilişkisini araştırmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, kesitesel tipte bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Konya iline bağlı Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesinde görev yapan tıpta uzmanlık öğrencisi hekimler ve yan dal tıpta uzmanlık öğrencisi hekimleri oluşturmaktadır. Asistan hekim sayısı: 1160, yan dal asistan hekim sayısı: 70 olmak üzere yaklaşık 1230'dur. %20 prevelans %4 hata payı %95 güven aralığında 270 kişi örneklem büyüklüğü olarak belirlenmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan hekimlerin yaş ortalaması 32,53  4,82'dir ve %50,2'si kadındır. 35 yaş ve üzerinde olanların oranı %25,5'tir ve katılımcıların %42,8'i evlidir. Katılımcıların %51,4'ünün çocuğu yoktur. Katılımcıların %21,4'ü yan dal tıpta uzmanlık öğrencisi hekim olarak görev yaparken, % 78,6'sı tıpta uzmanlık öğrencisi hekimdir. Katılımcıların %53,5'i acil servis, yoğun bakım, cerrahi birimler veya ameliyathane'de görev yapmaktadır. Katılımcıların %44,1'i 4'ten fazla nöbet tutmaktadır. Ortalama tutulan nöbet sayısı aylık 3,79  1,90'dır. Katılımcıların %27,2'si aktif olarak sigara kullanmaktadır. Kadın hekimlerin %29,5'i erkek hekimlerin ise %24,5'i sigara kullanmaktadır. 35 yaş üzerinde olan hekimlerin %41,9'u, 35 yaş ve altında olan hekimlerin ise %22,1'i sigara kullanmaktadır. Evli hekimlerin sigara içme oranı %39,4, boşanmışların %25,9, bekarların ise %16,1'dir. Çocuk sayısı 2 ve üzerinde olanların %47,5'i sigara kullanmaktadır. Hiç çocuğu olmayan hekimlerin ise sigara kullanma oranı %17,6'dır. Yan dal tıpta uzmanlık öğrencisi hekimlerin %26,9'u sigara kullanırken, tıpta uzmanlık öğrencisi hekimlerde bu oran %27,2 olarak saptanmıştır. Sigara kullandığını beyan eden hekimlerin %36,2'si acil servis, yoğun bakım, cerrahi birimler veya ameliyathanelerde görev yapmaktadır. Nöbet sayısı 4'ten fazla olan hekimlerin %28'i sigara kullanmaktadır. Sigara kullanan hekimlerin %14'ü 1-5 yıl arası sigara içme öyküsüne sahiptir. Günlük içilen sigara miktarı 1-10 arasında olan hekimler %15,2'dir. Aktif olarak sigara kullanan hekimlerin %74,4'ü sigarayı bırakmak istemektedirler. Hekimlerin %46,2'si profesyonel sigara bırakma programlarına katıldığını belirtmiş, %67,9'u en az bir defa sigarayı bırakmayı denemişlerdir. Sigara kullanan hekimlerin Fagerstörm ölçeği değerlendirmesine göre ortalam puanı 3,80  0,67'dir. Katılımcıların %38,4'ünde çok düşük düzeyde, %3,8'sinde ise yüksek düzeyde nikotin bağımlılığı saptanmıştır. Yüksek bağımlılık düzeyine sahip hekimlerin %92,3'ü sigarayı bırakmak isterken, düşük bağımlılık düzeyine sahip hekimlerde bu oran %65,4 olarak ortaya çıkmıştır. Hekimlerin %15,2'si en az bir KOAH semptomu gösterdiğini belirtmiş, KOAH semptomu gösterenlerin %89,2'si sigara içmektedir. Sigara kullanan ve KOAH gsemptomu gösteren hekimlerin %91,8'i sigarayı bırakmak istemektedir. İkili analizlere sigara kullanma durumu; 35 yaş üzerinde olanlarda, evlilerde, çocuk sayısı 2 ve üzerinde olanlarda, acil servis, yoğun bakım, cerrahi birimler veya ameliyathanelerde çalışanlarda ve KOAH semptomlarından en az birini gösterenlerde daha fazla bulunmuştur (p ≤ 0,05). Sigara bırakma isteklilik düzeyleri; kadınlarda, bekarlarda, KOAH semptomlarından en az birini gösterenlerde ve nikotin bağımlılık düzeylerine göre yüksek bağımlılık düzeyine sahip olanlarda daha fazladır (p ≤ 0,05). Çoklu analiz sonuçlarına göre hekimlerin sigara içme riski; 35 yaş üzerinde olmak 2,6 kat; KOAH semptomu göstermek ise 9,1 kat artırmaktadır (p ≤ 0,05). Sigara bırakma isteklilik düzeyleri ise kadınlarda 5,6 kat, KOAH semptomu gösterenlerde ise 22,8 kat daha fazladır (p ≤ 0,05). Sonuç: Hekimlerin sigara içme durumlarında çok çeşitli risk faktörleri rol oynar. Hekimlerde sigara kullanımının önlenmesi ve sigara bırakma isteklilik düzeylerinin artırılmasında demografik ve sosyoekonomik özellikler ve KOAH semptomlarının varlığı göz önüne alınmalıdır. Hekimlerde sigara kullanma durumu ve sigara bırakma isteklilik düzeyleri ile demografik ve sosyoekonomik özellikler ve KOAH semptomlarının varlığı arasındaki ilişkiyi gösterebilmesi bakımından daha geniş örneklemler ile yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler; sigara; nikotin bağımlılık düzeyi; sağlık çalışanları; hekimlerde sigara içme sıklığı; sigara ve KOAH; sigara bırakma; hekimlerde sigara; asistan ve yan dal asistanlarda sigara içme

Özet (Çeviri)

Factors Associated with Smoking Status and Willingness to Quit in Health Care Professionals Background and aim: Cigarette; generally known as a substance which is popularly used in the world, negatively affects public health and has an addictive effect. Although it can be prevented, the dependence levels of active substances vary. The countries most successful in reducing the habit of smoking, which is a preventable public health problem, are those with the lowest smoker rates of smoking among physicians. In order to combat smoking effectively in our country, it is necessary to know the smoking habits of physicians and health professionals and their attitudes towards smoking cessation. It was aimed to reach the smoking status and willingness to quit smoking of health workers and to investigate their relationship with nicotine addiction level and COPD symptoms. Materials and Methods: As a cross-sectional field study, the population of the research consists of residents and fellows working at Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine in Konya. The number of residents: 1160, and the number of fellows: 70, and approximately 1230. A 20% prevalence 4% margin of error was determined as a sample size of 250 people at a 95% confidence interval. Results: Physicians' average age in the research is 32.53  4.82 and 50.2% are women. The rate of those aged 35 and over is 25.5% and 42.8% of the participants are married. 51.4% of the participants do not have children. While 21.4% of the participants work as subspecialty assistant physicians, 78.6% are assistant physicians. 53.5% of the participants work in the Emergency Department, Intensive Care, Surgical Units or Operating Rooms. 44.1% of the participants have more than 4 seizures. Night shifts per month average number is 3.79  1.90. 27.2% of the participants actively smoke. 29.5% of female physicians and 24.5% of male physicians smoke. 41.9% of physicians who is over the age of 35 and 22.1% of physicians under the age of 35 smoke. Rate of the smoking among married physicians is 39.4%, divorced physicians is 25.9%, single physicians is 16.1%. 47.5% of those with 2 or more children smoke. The smoking rate of physicians who have no children is 17.6%. While 26.9% of subspecialty assistant physicians smoked, this rate was 27.2% among assistant physicians. 36.2% of physicians who declare that they smoke work in emergency departments, intensive care units, surgical units or operating rooms. 28% of physicians with more than 4 night shifts actively smoke. 14% of physicians who smoke have a smoking history of 1-5 years. The percentage of physicians smoking between 1-10 cigarettes per day is 15.2%. 74.4% of physicians who actively smoke want to quit smoking. 46.2% of physicians stated that they participated in professional smoking cessation programs, and 67.9% of physicians tried to quit smoking at least once. According to the Fagerstörm scale evaluation of physicians who smoke, the average score is 3.80  0.67. A very low level of nicotine addiction was detected in 38.4% of the physicians, and a high level nicotine addiction was detected in 3.8%. While 92.3% of physicians with high addiction levels wanted to quit smoking, this rate was 65.4% for physicians with low addiction levels. 15.2% of physicians stated that they showed at least one COPD symptom, and 89.2% of those with COPD symptoms are actively smoking. 91.8% of physicians who smoke and show COPD symptoms want to quit smoking. Smoking status was included in binary analyses; it was found more frequently in those over 35 years of age, in those who were married, in those with 2 or more children, in those working in intensive care units, emergency rooms, operating rooms or surgical units and in those showing at least one of the COPD symptoms (p ≤ 0.05). Willingness levels to quit smoking; It was found to be higher in women, single people, those showing at least one of the COPD symptoms, and those with high levels of nicotine addiction (p ≤ 0.05). Results of multiple analysis show that physicians' risk of smoking; Being over 35 years old is 2.6 times higher; Having COPD symptoms increases the risk by 9.1 times (p ≤ 0.05). Levels of willingness to quit smoking are 5.6 times higher in women and 22.8 times higher in those with COPD symptoms (p ≤ 0.05). Conclusion: Different variety of risk factors play a role in physicians' smoking status. Demographic and socioeconomic characteristics and the presence of COPD symptoms should be taken into consideration in preventing smoking and increasing willingness to quit smoking among physicians. Studies with larger samples are needed to indicate the relationship between smoking status and willingness to quit smoking in physicians, demographic and socioeconomic characteristics, and the presence of COPD symptoms. Keywords; smoking; nicotine addiction level; health professionals; smoking frequency in physicians; smoking and COPD; smoking cessation; quit smoking; smoking frequency among residents and fellows.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    688618

    COVİD-19 tanısı ile Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde izlenen hastaların hastalık ile ilgili risk algıları ve yaşam tarzı değişikliği planlarının değerlendirilmesi

    Evaluation of disease-related risk perceptions and lifestyle change plans of patients followed up at Hacettepe University adult hospital with the diagnosis of COVİD-19

    KAMIL ZARNISHANOV

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLAY SAİN GÜVEN

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL ÇALIK BAŞARAN

  2. Tez No

    906493

    Tıp fakültesi hastanesi çalışanlarında üçüncü el sigara dumanına maruziyet ile ilgili farkındalığın araştırılması

    Third hand smoke beliefs about personnels who work in medical school hospital

    FATMANUR YILDIZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Göğüs HastalıklarıManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. PINAR ÇELİK

  3. Tez No

    886281

    Sigara kullanan sağlık çalışanlarının sigara bırakma öngörüleri ve ı̇lişkili faktörler

    Smoking cessation prediction of smoking healthcare professionals and associated factors

    SEVDA ACAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk SağlığıEge Üniversitesi

    Madde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖRKEM YARARBAŞ

    PROF. DR. DERYA KAYLI

  4. Tez No

    690430

    Tıp fakültesi öğrencilerinin tütün ürünleri kullanım alışkanlıkları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

    Tobacco use habits of medical faculty students and determination of affecting factors

    BAŞAK GÜL YÖRÜK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Halk SağlığıKırıkkale Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL SAYGUN

  5. Tez No

    544299

    Karaman Devlet Hastanesinde sigara içen çalışanların sigara içme davranışının ve bırakma isteğinin belirleyicileri

    The determinants of smoking behaviour and smoking cessation desire of the smoking personnel working in Karaman State Hospital

    HÜSEYİN YAŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk SağlığıSelçuk Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATİH KARA

Geri Dön