Ahmed el-Gerevî ve Hâşiyetu Sa'dillâh es-Sağîr adlı eserinin metodu
The method of Ahmed el-Gerevî and his work Hâşiyetu Sa'dillâh es-Sağîr
- Tez No: 885890
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET CEVAT ERGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Curcânî'nin (ö. 471/1078-79) amiller üzerine telif ettiği el-'Avâmilu'l-mie isimli eserinin ilim erbabının takdirini kazandığı bilinmektedir. Yazıldığı günden itibaren medreselerde okutulan metin, onlarca şerh, hâşiyeye ve tekmileye konu edilmiştir. Hadâiku'd-dekâik adlı eseriyle ün kazanan Sa'dullâh el-Berde'î'nin (ö. 793/1390) Curcânî'nin mevzu bahis eseri üzerine kaleme aldığı Sa'dullâh es-sağîr'i de medrese müfredatına giren önemli yapıtlardandır. Söz konusu eser, dil konularını genellikle kısa ve veciz ifadelerle ortaya koymaktadır. Aynı şekilde detaya girmeden dilciler arasında meydana gelen ihtilaflara da genel hatlarıyla işaret ederek okuyucuyu bilgilendirmektedir. Alanla ilgili bazı kavramların ıstılah diğer bazılarının da lügat tanımlarını aktarmaktadır. Berde'î, en ince ayrıntısına kadar analiz ettiği el-'Avâmilu'l-mie'nin ibareleri için neredeyse bütün farklı i'râbları zikretmektedir. Hem el-'Avâmilu'l-mie hem de Sa'dullâh es-sağîr her ne kadar medrese eğitim sisteminde yer almışsa da sorun teşkil eden ibarelerden de hali değildir. Bu nedenle söz konusu eserlerin eksik yönlerini tamamlamak ve ıslaha kabil olmayan ibarelerini okuyucuya iletmek için bazı dilciler hâşiye tarzı çalışmalar yapmışlardır. Sa'dullâh es-sağîr üzerine yazılan ilk hâşiye Hâmid es-Sûsî'ye ait olduğu halde yeterince bilinmemektedir. İlim erbabı arasında ün kazanan ve yıllardır Sa'dullâh es-sağîr'in anlaşılması adına yardımcı kaynak mesabesinde olan hâşiye Gerevî'ye aittir. Yapılan kapsamlı araştırmalar neticesinde söz konusu hâşiye üzerine şimdiye kadar hem Türkiye'de hem de yurt dışında çalışılmadığı tespit edilmiştir. Gerevî'nin hâşiyesine bakıldığında Sûsî'nin hâşiyesinden çok daha hacimli olduğu görülmektedir. Gerevî, her ne kadar yeri gelince Hâmid es-Sûsî'den istifade etmişse de çoğu yerde Sa'dullâh es-sağîr'i yeterince anlamadığını ileri sürerek onu eleştiriye tabi tutmaktadır. Bununla birlikte yer yer Curcânî ve Berde'î'yi de tenkit etmektedir. Dolayısıyla eserinde genel bağlamda eleştirel bir üslubun hakim olduğu ifade edilebilir. Hâşiyede farklı i'râb vecihleri üzerine durmaktadır. Sa'dullâh es-sağîr'de geçen literatür konularını detaylı bir şekilde okuyucuya aktarmaktadır. Aynı zamanda dilciler arasında meydana gelen ihtilaflara değinerek tercih ettiği görüşü ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Gerevî'nin içinde bulunduğu dönemin genel durumu, yaşamı, ilmi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra konumuzu teşkil eden hâşiyesinin geniş çaplı incelemesi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
It is known that Curcânî's (d. 471/1078-79) work el-'Avâmilu'l-mie, written on amils, has earned the appreciation of scholars. Since the day it was written, the work has been taught in madrasas and has been the subject of numerous commentaries, glosses, and completions. Sa'dullâh es-sağîr, written on the mentioned work of Curcânî by Sa'dullâh el-Berde'î (d. 793/1390), who gained fame with his work Hadâiku'd-dekâik, is also one of the significant works included in the madrasa curriculum. This work generally presents linguistic topics in concise and precise expressions. Similarly, it briefly points out the disputes among linguists without going into detail, informing the reader. It conveys some of the terms' technical definitions and others' lexical definitions. Berde'î mentions almost all different i'râbs for the phrases he meticulously analyzed in el-'Avâmilu'l-mie. Although both el-'Avâmilu'l-mie and Sa'dullâh es-sağîr were part of the madrasa education system, they were not free from problematic expressions. Therefore, some linguists conducted gloss-style studies to address the shortcomings of these works and to convey the uncorrectable expressions to the reader. Although the first gloss written on Sa'dullâh es-sağîr belongs to Hâmid es-Sûsî, it is not well known. The gloss that gained fame among scholars and has served as an auxiliary resource for understanding Sa'dullâh es-sağîr for years belongs to Gerevî. Comprehensive research has shown that this gloss has not been studied either in Turkey or abroad until now. Gerevî's gloss is much more voluminous than Sûsî's gloss. While Gerevî occasionally benefited from Hâmid es-Sûsî, he often criticized him, claiming that Sûsî did not sufficiently understand Sa'dullâh es-sağîr. Additionally, Gerevî sometimes critiques Curcânî and Berde'î. Thus, it can be stated that a critical tone predominates in his work. The gloss focuses on different grammatical aspects and conveys in detail the literary topics discussed in Sa'dullâh es-sağîr. It also addresses the disputes among linguists and presents his preferred view. In this study, after providing information about the general conditions of the period in which Gerevî lived, his life, scholarly personality, and works, a comprehensive analysis of his gloss, which constitutes our subject, has been conducted.
Benzer Tezler
- حاشية ملا محمد الگردي على كتاب الأنوار للأردبيلي من أول كتاب الوقف إلى نهاية كتاب قسم الفىء والغنيمة دراسةً وتحقيقاً
Haşiyetü Molla Muhammed el-Gerdi Ala'l Envar min kitabi'l-vakfi ıla nihayeti kitabi kasmi'l feyi ve'l ganime dirase ve tahkik
ZANA TAHA AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZDEMİR
- Bir şehir tarihçisi Matarî ve et-Ta'rîf adlı eseri
An urban historian Matarî and his work named al-Ta'rîf
ABDULKERİM DİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL
- Eyüp Sabri Paşa ve tarihçiliği
Ayyûb Sabrî Pasha and his historiography
MEHMET AKİF FİDAN
Doktora
Türkçe
2008
BiyografiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYDETTİN ERŞAHİN
- III.Ahmed Devri teşrîfâtı (A.D.346:1716-1718)
III.Ahmed Period protocol (A.D.346:1716-1718)
FAHD ALHAMAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ KARACA