Mimar ve hoca: Mehmet Ali Handan
Architect and professor: Mehmet Ali Handan
- Tez No: 886486
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VESİLE GÜL CEPHANECİGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Tarih, Architecture, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Cumhuriyet Dönemi mimarlık tarih yazımı genellikle belirli figürlere yoğunlaşarak, dönemin en az devleşen mimarları kadar değerli, anlaşılmaya değer meslek insanlarını ve eserlerini gözden kaçırmaya açık hale gelmiştir. Bu sebeple bu çalışmada, Akademi'deki 44 yıllık eğitimcilik hayatının yanı sıra, Cumhuriyet dönemi silüetinin oluşturulduğu yıllarda pek çok mimari ve şehircilik eseri ortaya koyan Prof.Mehmet Ali Handan'ın“mimar”ve“hoca”sıfatları incelenecektir. MSGSÜ'deki Personel Arşiv Dosyası incelendiğinde, Handan'ın 34 yıl Şehircilik derslerine girdiği ve Akademi'deki Şehircilik kürsüsünün temellerini atması onu diğer mimarlardan ayıran bir özelliktir. Handan 1950'li yıllardan itibaren Şehircilik dersleri, mimari proje yürütücülüğü ve bir dönem de ince yapı derslerini üstlenmiştir. Mesleki faaliyelerini incelediğimizde AHE ortaklarıyla birlikte yaptıkları şehir planlama işleri ve projeleri de mimarın şehircilik ile olan ilişkisini ortaya koymaktadır. Bürokrat bir aileden gelen Handan'ın, mesleki bakış açısının gelişmesinde ailesiyle ve yalnız yaptığı yurt dışı seyahatlerinin, Galatasaray Lisesi'nde aldığı eğitimin ve çizim kabiliyetinin olması unsurlarının etkili olduğunu söyleyebiliriz. Handan'ın hayatını incelerken Akademi'yle kurduğu bağın ne denli güçlü olduğunu; Ernst Egli, Bruno Taut'un ve Sedad Hakkı'nın öğrencisi olmasıyla başlayan serüveninin, 1948 yangını sonrası Akademi Restorasyonu'na bizzat katkı sağlamış olması ve 44 yıl boyunca eğitimci ve yönetici rollerinde bulunması izlemiş, emekliliğinden sonra dahi Akademi'ye sık ziyaretleri ve proje tashihlerine katılması kanıtlar niteliktedir. Bu sebeple de Handan'ın hayatını Akademi'den bağımsız ele almak pek mümkün olmayacaktır. Handan, önemli hocalardan eğitim almanın yanı sıra; Akademi'deki önemli eğitim reformlarına da şahit olarak, Akademi tarihinin önemli dönüm noktalarında burada bulunmuştur. Güzel Sanatlar Akademisi'nde başlayan eğitimcilik kariyerini ömrünün son yıllarına kadar sürdürmüş, pek çok mimar ve şehir planlamacının yetişmesine katkı sağlamıştır. Mimari pratiği ele alındığında; pek çok çağdaşı gibi öğrencilik yıllarında hocalarına projelerinde yardımcı olarak kendini kanıtlama fırsatı yaratmıştır. Bruno Taut'un Ankara Dil Tarih Fakültesi ve Sedad Hakkı'nın Ağaoğlu Evi ve Yalova Oteli projelerinde yardımcı olarak katkı sağlamıştır. 1939'da Akademi'yi bitirdikten sonra yurtdışı bursuyla Fransa Beax Arts De Ecole'e kayıt yaptırmıştır, Paris'te geçirdiği dönemde Auguste Perret ve Le Corbusier ile temasının bulunduğunu belirtse de, her ikisinin ofisinde çalıştığına dair de bir belge bulunamamıştır. Fakat söylemleri ve mimari üslubunda Perret'den izler görmek mümkündür. II.Dünya Savaşı sebebiyle kısa süren yurt dışı eğitimi, 1941 yılında Akademi'ye dönüşüyle tamamlanmıştır. Sonraki süreçte Handan'ın iki döneme ayırabileceğimiz mimarlık dönemlerinin ilki başlamış olur. Handan'ın ilk dönemi olarak adlandırabileceğimiz bu evre, 1960'lara kadar sürecek olan bireysel konut projeleridir. Müşterilerinin belirli bir aristokrat kesimi oluşturduğu bu dönemde, mimari tarzı tahminen henüz müşteri önerilerine açık ve dönemin milli mimari çizgilerinin izlerini de gördüğümüz henüz kararsız diyebileceğimiz ilk evredir. Ancak, 1948 Akademi yangını sonrası Akademi'de yaptıkları yenilemeler ve Handan'ın bireysel konut projelerinde de özgün modern mimari dili kendini göstermeye başlamaktadır. 1960'lar sonrası, AHE oluşumuna katılması ile AHE projeleri ve kendi yaptığı konut projeleriyle modern mimari çizgilerinin oldukça net ve kararlı bir çizgiye taşındığını görebiliriz. M.A.Handan'ı çağdaşı mimarlardan ayıran önemli özelliklerden birisi de, çağdaşları gibi mimari teorisini anlatmaya çabalamamış olması, projelerinin pek çoğunu dönemin Arkitekt gibi ünlü dergilerinde yayınlamamış olmasıdır. Bu sebeple pek çok projesinin detayları ve çizimleri günümüze ulaşmamıştır. Personel dosyasındaki proje listelerinden Handan'ın projelerine ulaşarak, bilinmeyenlerin de gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır. Dönemin ve Akademi'nin basılı yayınları incelenerek, Handan'ın eğitimcilik yaptığı döneme ait öğrenci projeleri, personel arşiv dosyasında belirtilen projelere ait haber ve verilerin toplanması ve analiz edilmesi hedeflenmiştir. AHE ile ilgili bilgilere ulaşılmasında Kemal Ahmet Aru Arşivi önemli bir değer taşımaktadır. Aru'nun titiz düzeni sayesinde, AHE bürosunun yayınlanmamış pek çok proje ve çalışması gün yüzüne çıkabilir şekilde beklemektedir. Handan'ın vefatından önce, Ataman Demir'e araştırarak derlemesi amacıyla teslim ettiği eskiz çalışmaları ve vaziyet planları da, projelere ait yol gösterici bir kaynak olmuştur. Bu kaynakların incelenmesi ile Handan'ın eğitimciliği ve mimarlığı analiz edilirken, dönemin ve Akademinin mimari bakış açısı ve kimliğinin de değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The architectural historiography of the Republican Period generally focused on specific figures and became overlooked the professionals and their projects that were as valuable and worth understanding as the star architects of the period. In this light, the purpose of this essay is to examine Prof. Mehmet Ali Handan's life and contributions to architecture and urban planning throughout the years when the Republican Era's silhouette was developed, as well as his 44 years of lecturer at the Academy. According to Archive at MSGSU, Handan had Urbanism lectures for 34 years and he was founder of the Department of Urbanism at the Academy, which distinguishes him from other architects. Handan had been giving lectures on fine structure, architectural project and urban planning since the 1950s. When we look into his professional activities, his urban planning projects that cooperated with AHE partners also reveal the relationship of the architect with urbanism. His adventure started with being a student of Ernst Egli, Bruno Taut and Sedad Hakkı, has personally contributed to the Restoration of the Academy after the fire in 1948, and has been in the roles of lecturer and manager for 44 years. Apart from being educated by great educators, Handan was there for important milestones of the Academy's history and witnessed significant changes in education. He was participating in project lessons, even after his retirement. He contributed to the educate many architects and urban planners from the beginning of his career at the Academy until his last years. Considering the architectural practice, he created the chance to prove himself as many of his contemporaries, by assisting his professors with their projects during his student years. After graduating from the Academy in 1939, he joined in Beax Arts De Ecole with a scholarship. He contacted with Perret and Corbusier in Paris. He came back Istanbul because of WW-II. The initial phase, which we can call the first period of Handan, is the individual housing projects that will last until the 1950s. The architectural style of this period is the first and only phase where we see the traces of the national architectural lines of the period. In his works, his own modern architectural style is noticed with the renovations they made in the Academy after the Academy fire. After the 1960s, his modern architectural style has been revealed clearly and he had firm lines with his projects. One of the important things that distinguish Handan from his contemporaries is that he didn't need to explain his architectural theory like others, and he didn't publish many of his projects in famous magazines of the period such as Arkitekt. For this reason, his theory and the drawings of many of projects have not survived. Another purpose of this paper is to reach the projects of Handan from the lists in the personnel file and to reveal the unknowns. It is aimed to collect and analyze the studentprojects, and news about the projects from the era when Handan was a lecturer by examining the printed publications of the Academy and the period. Kemal Ahmet Aru Archive is a crucial resource for learning about AHE. Numerous unreleased projects and research of the AHE office are waiting to be revealed, largely due to Aru's scrupulous organizing. While studying the architectural identity of Handan and this period, it is aimed to reveal our modern architectural heritage, many of which have been demolished today, and have not been taken under any protection.
Benzer Tezler
- Çağdaş klarinet öğretiminin incelenmesi
A Search of contemporary clarinet training
ASUR MAKSUT FERAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. MEHMET ALİ BOĞUÇ
- İslâmnâme (Dilbilgisi incelemesi, metin, dizin)
İslâmnâme (Grammar review, text transcription, index)
MEHMET ALİ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN
- Cumhuriyetten günümüze Türkiye'de sanat yapıtı piyasası (2 cilt)
Art market in Turkey from republic to present day
MEHMET ÜSTÜNİPEK
Doktora
Türkçe
1998
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA GERMANER
- Mehmet Güleryüz ile Burhan Uygur'un resimleri ile defterleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
The comparative observation of the painting-sketchbook relationships of Mehmet Güleryüz and Burhan Uygur
YİĞİT ALTIPARMAKOĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. NEŞE ERDOK
- Mehmet Ağa Külliyesi restorasyon projesi
Restorasyon proposal for the külliye of Mehmet Ağa
MERİH BAHÇEKAPILI