Ajan bazlı finansal modelleme: İstanbul yapay borsası örneği
Agent based financial modeling: The case of Istanbul artificial stock market
- Tez No: 886548
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SENEM ÇAKMAK ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu çalışmada, yapay borsa modeli kullanılarak finansal piyasalarda etkin piyasa hipotezinin varlığı ve dışsallığın portföylere etkisi, hem bireysel yatırımcılar hem de endeks düzeyinde ampirik olarak incelenmiştir. Yapay borsanın gerçekçiliğini test etmek için finansal piyasaların kalıplaşmış olgularının (kalın kuyruklar, kayıp/kazanç asimetrisi, balonlar ve çöküşler gibi) varlığı araştırılmıştır. Binlerce simülasyon, Python kullanılarak hazırlanan gerçekçi mekanizmalar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada analiz edilen kalıplaşmış olgular endeks düzeyinde daha güçlüdür. Ancak, hisse senetleri düzeyinde de gözlemlenmiştir. Volatilite ile mevcut getiriler arasında pozitif korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dışsallık merkez bankasının her ay verdiği faiz kararları yoluyla modelde incelenmiştir. Dışsallığın hisse senedi taleplerine ve dolayısıyla yatırımcı portföylerine pozitif ve negatif (faiz kararlarının yönüne göre) etkisi olduğu bulunmuştur. Faizin yükseltilmesi yönünde karar geldiğinde talep düşmekte ve faiz düştüğünde talep artmaktadır. Etkin piyasa hipotezi endeks düzeyinde zayıf formda etkinlik şeklinde, hisse senedi düzeyinde ise bazı serilerde görülmüştür. Bu durum bu çalışmanın temel hipotezini desteklemektedir: Belirli koşullar altında 'yapay borsalar tıpkı gerçek borsalarda olduğu gibi etkindir ve politika yapıcılara olası bir problemin öncesinde test ve önlem alma imkânı' verebilmektedir. Etkinliğin yanı sıra Borsa İstanbul'da bulunan fiyat marjının hacim ve volatiliteyi artırıcı etkisi de analiz edilmiştir. Son olarak, yatırım stratejilerinin başarısı kâr oranları ve portföy büyüklükleri üzerinden incelenmiştir. Çalışmada etkilerin nasıl oluştuğu ve hangi etkinin oluşumunda hangi mekanizmanın sorumlu olduğu ifade edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the existence of the Efficient Market Hypothesis (EMH) in financial markets and the impact of externalities on portfolios were empirically examined at both individual investor and index levels using an artificial stock market model. To test the realism of the artificial stock market, the presence of stylized facts of financial markets (such as fat tails, loss/gain asymmetry, bubbles and crashes) was investigated. Thousands of simulations were conducted through realistic mechanisms developed in Python. The stylized facts analyzed in the study are stronger at the index level but were also observed at the stock level. It was concluded that there is a positive correlation between volatility and current returns. Externality was examined in the model through the interest rate decisions made by the central bank each month. It was found that externalities have positive and negative effects (depending on the direction of the interest rate decisions) on stock demands and thus on trader portfolios. When a decision to increase the interest rate is made, demand decreases, and when the interest rate is decreased, demand increases. The Efficient Market Hypothesis was observed in weak form efficiency at the index level and in some series at the stock level. This supports the main hypothesis of this study: 'under certain conditions, artificial stock markets can be as efficient as real stock markets and provide policymakers with the opportunity to test and take precautions before a potential problem arises.' In addition to efficiency, the impact of the price margin on Borsa Istanbul on increasing volume and volatility was also analyzed. Finally, the success of investment strategies was examined in terms of profit rates and portfolio sizes. The study explains how the effects occur and which mechanism is responsible for which effect.
Benzer Tezler
- Dynamic market modeling with heterogeneous agents: Applications in diverse markets
Heterojen ajanlarla dinamik finansal piyasa modellemesi: Çeşitli piyasalarda uygulamalar
HİDAYET BEYHAN
Doktora
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BURÇ ÜLENGİN
- Mikroiktisat teorisinde reel kesim / Finansal kesim etkileşimi: Türkiye'de para politikasının aktarım kanalı üzerine bir uygulama
Real sector / Financial sector interaction in macroeconomic theory: An application to the monetary transmission channel for Turkey
M. KUTLUĞHAN SAVAŞ ÖKTE
- Agent based modeling of single asset markets
Tek varlıklı pazarların ajan tabanlı modellenmesi
AHMET ONUR DURAHİM
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
İnşaat MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RANA ATILGAN
- Basınç yarası modeli oluşturulan sıçanlarda lavanta yağının yara yeri iyileşmesinde etkisi
The effect of lavender oil on wound healing in rats with pressure ulcer model
EMİL İBRAHİMOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Genel CerrahiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiGenel Cerrahi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARTU BADAK
- An analysis of behavioral aspects of economic agents in Turkey
Türkiye'deki ekonomi ajanlarının davranışsal özellikleri üzerine bir analiz
MESUT KARAKAŞ