Demans tanısı olan kişilere bakım verenlerin psikolojik belirti ve travma sonrası gelişim düzeyleri ve ilişkili değişkenlerin kaynakların korunması kuramı kapsamında incelenmesi
Investigation of psychological symptoms and post traumatic growth levels and related variables of caregivers of people with dementia in the scope of conservation of resources theory
- Tez No: 886588
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Demans bilişsel işlevlerde bozulmaya yol açmakta ve demansın evresi ilerledikçe bireyler bir bakım verene bağımlı hale gelmektedirler. Bu nedenle demans tanısı almak hem tanı alan kişiyi hem de bakım veren kişiyi etkilemektedir. Travmatik bir deneyim olarak bakım vermek, bireylerde psikolojik sıkıntılar yaratabildiği gibi travma sonrası gelişim (TSG) gibi olumlu değişimler de ortaya çıkabilmektedir. Bu çalışmanın amacı demans tanısı olan kişilere bakım verenlerin psikolojik belirti ve TSG düzeylerinin ve ilişkili değişkenlerin Kaynakların Korunması Kuramı çerçevesinde incelenmesidir. Bu doğrultuda algılanan sosyal destek, iyimserlik, genel anlamdaki bozulmalar ve kaynak kaybının psikolojik belirtiler ve TSG üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 18-82 yaş aralığında (Ort.= 50.5), 110 kadın 38 erkek toplamda 148 bakım veren ile yürütülmüştür. Araştırmada katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Yaşam Yönelimi Testi, Kaynak Kaybı Ölçeği, Genel Anlamdaki Bozulmalar Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri ve Travma Sonrası Gelişim Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri ile test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre demans tanısı alan kişilere bakım verenlerin psikolojik belirti düzeylerinin düşük, TSG düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Algılanan sosyal destek, iyimserlik, kaynak kaybı ve genel anlamdaki bozulmalar değişkenleri ile psikolojik belirtiler arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiş; kaynak kaybının ve eğitim düzeyinin tüm psikolojik belirtileri yordadığı bulunmuştur. Genel anlamdaki bozulmaların (inançlardaki bozulmalar alt boyutu) somatizasyon ve hostilite hariç tüm psikolojik belirtileri yordadığı tespit edilmiştir. Kısaca, demans tanısı olan kişilere bakım verenlerde eğitim düzeyi düştükçe, inançlardaki bozulmalar ve kaynak kaybı arttıkça psikolojik belirtiler artmaktadır. Çocuk sahibi olmak ise TSG'yi yordayan tek değişken olarak belirlenmiştir. Başka bir ifadeyle, çocuk sahibi olmayan kişilerin toplam TSG ile kendilik algısındaki değişim ve yaşam felsefesindeki değişim alt boyutlarında artış olduğu bulunmuştur. Çalışmada elde edilen bulgular alanyazın ışığı altında tartışılıp, araştırmanın güçlü ve zayıf yönlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Dementia causes impairment in cognitive functions, and as the stage of dementia progresses, individuals become dependent on a caregiver. Therefore, being diagnosed with dementia affects both the person receiving the diagnosis and the caregiver. While caregiving, as a traumatic experience, can create psychological distress in individuals, positive changes such as post-traumatic growth (PTG) can also occur. The aim of this study is to examine the psychological symptom and PTG levels and related variables of caregivers of people diagnosed with dementia within the framework of the Conservation of Resources Theory. It was also aimed to examine the effects of perceived social support, optimism, global meaninng violation and loss of resources on psychological symptoms and PTG. The study was carried out with 110 women and 38 men aged 18-82 years, with a total of 148 caregivers of people diagnosed with dementia. In the study, the Sociodemographic Information Form, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, Life Orientation Test, Resource Loss Scale, The Global Meaning Violation Scale, Brief Symptom Inventory and Post Traumatic Growth Inventory were applied to the participants. The relationships between the variables of the study were tested by correlation and regression analyses. As a result of the research, it was determined that the participants' psychological distress levels were low and PTG levels were moderate. It has been determined that there was a significant relationship among the variables of perceived social support, optimism, loss of resources and global meaning violations and psychological symptoms, also resource loss and education level have been found to predict psychological symptoms. It was determined that global meaning violation (belief violations subscale) predicted all psychological symptoms except somatization and hostility. Briefly, psychological symptoms increase among caregivers of those diagnosed with dementia as their education level decreases, belief violations and loss of resources increase. Having children was determined to be the only variable that predicted PTG. In other words, it has been found that there was an increase in the total PTG and change in self-perception subscale and change in life philosophy subscale of people who do not have children. The results of the study were discussed in the light of the literature, and strengths and weaknesses of the study were presented.
Benzer Tezler
- Demans hastalarına bakım verenlerin yas süreçlerinin olumlu ve olumsuz sağlık değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkisi
Grief process as a predictor of positive and negative health variables in dementia patient caregivers
MERVE ERBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFE ÖZLEM SERTEL BERK
- Alzheimer hastalığında görülen davranışsal ve psikiyatrik belirtilerin bakım veren yükü ve depresyonu ile ilişkisi
The association between neuropsychiatric symptoms of Alzheimer's disease and caregiver burden and depression
GAMZE BOZGEYİK
- Aile hekimliği asistanlarının demans ile ilgili tutumlarının değerlendirilmesi
Assessment of family medicine residents' attitude towards dementia
MARİNA TAVŞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TİJEN ŞENGEZER
- Ruhsal bozukluğu olan kişilerin yaşam kaliteleri ve toplum içinde bakım ve tedavilerine örgütsel bir yaklaşım
Quality of life of mantally ill people and an organizational approach in their community-based care and treatment
ZEYNEP TÜRÜTGEN ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2000
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENER KOÇYILDIRIM
- Demans, empati ve ilişkili değişkenler
Dementia, empathy and related variables
FATMA ECE ÇETİN
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE GÖKBEN HIZLI SAYAR