Bir anlatı mekanı olarak İstanbul okumaları
Reading on İstanbul as a narrative space
- Tez No: 887228
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HİKMET SELİM ÖKEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Bu çalışma Mihail Bahtin'in anlatı çözümleme kuramı fikirleri çerçevesinde, Selim İleri'nin İstanbul kent mekanı fenomenine dair yazdığı deneme ve romanlar eşliğinde anlatısal mekansallığın izlerini taşıyan dokuz romanın bir incelemesidir. Çalışmada bir yandan Bahtin'in anlatı çözümleme kuramı ve bu kuramın katmanları hakkındaki görüşleri üzerinde durulmuş, öte yandan bir İstanbul yazarı olan Selim İleri'nin seçilen deneme ve romanlarından anlatısal özellikli mekanların envanterleri oluşturulmuş ve son olarak da edebiyat ve mimarlık ikileminin ortak bir paydası olan anlatı mekanı ifadesini, İstanbul kent mekanıyla özdeşleştirmeye çalışılmıştır. Mekan ve Anlatı kavramlarının en temel kuramlardan itibaren zaman içerisinde geçirdikleri kavramsal değişimleri, iki sanatsal temelli disiplin olan Edebiyat ve Mimarlık alanındaki araştırmaları yapılırken, ortak paydalarını bulmak adına anlatılar üzerinden mekanı okumaya çalışırken, bu tezde öznel çalışmalar sonucunda oluşturulan yeni bir içerik analizi yöntemiyle İstanbul kent mekanının yeni bir okumasını mümkün kılarken, fiziksel okumalarda eksik kalan anlatısal duyusal anlam taşıyıcılarını okumasına da olanak tanımaktadır. Çalışmanın temelini oluşturan üç kavramın yanında çalışmayı anlaşılır kılmak adına, Bahtin anlatı kuramının dört katmanı yani;“Diyaloji (söyleşimsellik)”,“Polifoni (çokseslilik)”,“kronotop (zaman-mekansal süreklilik)”, ve“Tür (janr)”kavramlarının da açıklanmasına çalışılmıştır. Çalışma temel olarak dört kısımdan oluşmaktadır. Birinci bölümde kuramsal çerçeve olarak mimarlığın temel kavramları, mekanın fenomenolojik açıdan kavramsallaşma serüveni ve mekansal süreklilik kavramları araştırılmış ve açıklık getirilmiştir. İkinci kısımda mimarlık; anlam ileten bir dil olarak ve edebiyat ile aslında birbiriyle anlatısal söylemler aracılığıyla anlamsal bağlantıları olduğunu anlamak için anlatı, analtının mekana etkisi, mekansal sürekliliğin mimari dil ile anlatı mekanına içkinliği ve bir fenomen olarak mekan ve kent mekanı kavramlarının açılımı yapılmıştır. Üçüncü bölümde, Selim İleri'nin roman ve denemelerindeki mekansal süreklilik görüngüleri tespit edilirken, Mihail Bahtin'in anlatı çözümleme kuramının anlaşılması için Diyaloji, Polifoni, Kronotop ve Tür gibi anahtar kavramlar tartışılmış ve bu kavramların açıklığa kavuşturulmasına çalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise bu kavramların, Selim İleri'nin İstanbul kent mekanı anlatılarında kentin mekansal-anlatısal sürekliliğinin görüngüleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sonuç olarak,“Diyaloji”,“Polifoni”,“Kronotop”ve“Tür”kavramlarının, örnek olay olarak seçilen İleri roman ve denemelerinde pek çok açıdan karşılık bulduğu saptanmış ve bu durum, yazınsal anlatılardan alınan örneklerle gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, within the framework of Mihail Bakhtin's ideas on narrative analysis theory, Selim İleri's essays and novels written about the phenomenon of Istanbul urban space, as well as nine novels that also bear traces of narrative spatiality, were examined. In the study, on the one hand, Bakhtin's perspectives on narrative analysis theory and its various layers were highlighted, on the other hand, an inventory of narrative spaces was created from the selected essays and novels of Selim İleri, an Istanbul writer, and finally, the expression of narrative space, which serves as a common denominator for the dilemmas faced in both literature and architecture, was examined in Istanbul. It was tried to identify the İstanbul as an urban space. While researching the conceptual changes that the concepts of Space and Narrative have undergone over time, starting from the most basic theories, in the field of Literature and Architecture, which are two artistic-based disciplines, while trying to read the space through narratives in order to find their common denominators, this thesis examines the urban space of Istanbul with a new content analysis method created as a result of subjective studies. While it enables a new reading, it also allows the reader to read narrative sensory meaning carriers that are missing in physical readings. In addition to the three foundational concepts of the study, the four layers of Bakhtin's narrative theory, which are, are also explained to enhance clarity:“Dialogy(conversationalism)”,“Polyphony”,“chronotope (time-spatial continuity) ”and“Genre”have also been clarified. The study is divided into four main parts. The first section, which examines the theoretical framework, clarifies the fundamental concepts of architecture, including the phenomenological conceptualization of space and the notions of spatial continuity. In the second part, architecture; To comprehend literature as a language conveying meaning and its semantic interconnections through narrative discourses, this study delves into several key concepts. These include narrative discourse, the influence of subtext on space, the intrinsic nature of spatial continuity within architectural language and narrative space, as well as the conceptualization of space and urban environments as phenomena. In the third part, while identifying the spatial drag phenomena in Selim İleri's novels and essays, key concepts such as Dialogy, Polyphony, Chronotope and Genre are discussed and tried to clarify these concepts to understand Mikhail Bakhtin's narrative analysis theory. In the fourth chapter, the phenomena of spatial continuity of these concepts in Selim İleri's narratives of Istanbul urban space are traced. Consequently, it has been established that the concepts of“Dialogy”,“Polyphony”,“Chronotope”, and“Genre”manifest themselves in various aspects within İleri's novels and poems. This situation is demonstrated with examples taken from literary narratives.
Benzer Tezler
- Kentsel gerçekliğin imgesel yeniden üretimi: Piyalepaşa, İstanbul
Imaginary reproduction of urban reality: Piyalepaşa, Istanbul
GİZEM AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY
- Criticality of the embodied mind within spatial experiences
Bedenleşen zihnin mekansal deneyimler yoluyla eleştirelliği
BİLGE CAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
- Capitalizing Istanbul: Reading Orhan Pamuk'sLiterary Cityscape
Edebi Sermaye olarak İstanbul: Orhan Pamuk'un Şehir Manzaralarını Okumak
HACER ESRA ALMAS
Doktora
İngilizce
2011
Karşılaştırmalı EdebiyatUniversiteit van AmsterdamKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MIREİLLE ROSELLO
- Mekan, toplum, iktidar: İstanbul'un duygusal mekansallığı üzerine
Urban, community, power: On the emotional spatiality of İstanbul
SENA YİĞİTTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY
- A transdiscursive enquiry on urban identity
Kentsel kimlik üzerine söylemötesi bir sorgulama
AVŞAR KARABABA
Doktora
İngilizce
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA AYDINLI
DOÇ. DR. LENA HOPSCH