Masal kahramanlarının tespiti ve aralarındaki duygusal ilişkinin çıkarılması
Identification of fable heroes and the emotional relationship between them
- Tez No: 887370
- Danışmanlar: PROF. DR. BANU DİRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Günümüzde yapay zekanın bir alt dalı olan doğal dil işleme otomatik makine çevirisi, duygu analizi, epostalardan spam tespiti, sosyal medya analizi gibi pratik alanlarda sıkça kullanılmaktadır. Yapay zekanın bu branşında yapılan araştırmalar ve geliştirilen modeller ile bilgisayarların metinleri anlama, onları analiz etme, bilgi çıkarma ve soru cevaplama gibi önemli işlemleri yerine getirme becerileri de gelişmiştir. Makine öğrenmesi, derin öğrenme modelleri ve son yıllarda dönüştürücüler ile doğal dil işlemenin bir çok uygulama alanında büyük başarılar alınmıştır. Masallardan ana karakterlerin çıkarılması ve karakterler arasındaki duygusal ilişkilerin belirlenerek bir sosyal ağ haritası yardımıyla gösterilmesi de doğal dil işlemedeki güncel konulardan biridir. Yapılan tez çalışmasında bu konu araştırılmış ve üç aşamada Türkçe yazılmış masallardaki karakterlerin tespit edilmesi ve aralarındaki duygusal ilişkinin çıkarılması için bir uygulama geliştirilmiştir. Kullanılan modellerden ilk ikisi kişi olarak isimlendirilmiş varlıkların çıkarılması ve bağımlılık ayrıştırma analizi yapılarak masaldaki ana karakterlerin tespit edilmesi olmuştur. Üçüncü aşamada ise tespit edilen karakterlerin geçtiği cümleler çıkarılarak, karakterler arasındaki duygusal ilişkinin derecesi belirlenmiştir. Son aşamada ise ilişkiler durumlarına göre sosyal bir ağ yardımıyla görselleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Today, natural language processing (NLP), a subfield of artificial intelligence, is frequently applied in practical areas such as machine translation, sentiment analysis, spam detection in emails and social media analysis. Research and model development in this branch of artificial intelligence have enhanced computers' abilities to understand texts, analyze them, extract information, and perform tasks such as question answering. Significant achievements have been made in various applications of natural language processing through machine learning, deep learning models such as, RNN or LSTM and more recently, transformers. Extracting main characters from fables, determining the emotional relationships between characters and displaying them in the form of a social network map is one of the current topics in natural language processing. In the thesis study, this issue was researched, and an application was developed in three stages to identify the characters in the fable written in Turkish and to extract the emotional relationships between them. The first two of the models involved named entity recognition and performing dependency parsing analysis to identify the main characters in the fable. In the third stage, sentences containing the identified characters were extracted, and the sentimental relationship between the characters was determined. Finally, sentimental relationships have been visualized in the form of a social network based on their statuses.
Benzer Tezler
- Masalın toplumsal işlevi: Bir göstergebilimsel sembolik analiz
The social function of the fairy tales: A semiological symbolic analysis
ELİF KANCA
Doktora
Türkçe
2009
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiSosyal Antropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. N. SERPİL ALTUNTEK
- Azerbaycan peri masallarının arketipsel sembolizm bağlamında incelenmesi
Analysis of Azerbaijani fairy tales in the context of archetypal symbolism
AYKUT YAŞAR KOTANCI
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ardahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Kazak ve Kırgız sahası destanlarında kahraman eğitimi
The education of the hero in the epics from Kazakh and Kyrgyz regions
GÜVEN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET ÇETİN
- Bikaranîna çîrokên Kurdî di perwerdeya zarokan de
Kürt masallarının çocuk eğitiminde kullanılması
İBRAHİM TARDUŞ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. RAMAZAN PERTEV
- Olağanüstü masal örneği olarak Terry Gilliam sineması: Masalsı bir anlatım sunan filmlerin Propp yöntemine göre analizi
The cinema of Terry Gilliam as wonder tales: A Proppian analysis of the fairy tale narrative in films
SÜMEYYE GÜMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıÇankırı Karatekin ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNÇ BORAN