Ortaöğretim felsefe ders kitaplarına yönelik karşılaştırmalı bir inceleme (1980-2024)
A comparative study of secondary education philosophy textbooks (1980-2024)
- Tez No: 888055
- Danışmanlar: PROF. DR. LOKMAN ÇİLİNGİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Felsefe, Ders kitabı, Öğretim programı, Eğitim politikası, Philosophy, Textbook, Curriculum, Educational Policy
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışmanın temel amacı: 80'li, 90'lı, 2000'li yıllarda okutulan ortaöğretim felsefe ders kitaplarının dönemsel olarak uğradıkları değişimleri tespit etmek ve bu değişimin nedenlerini ortaya koymaktır. Böylelikle cumhuriyet tarihinin düşünsel olarak geçirdiği dönüşümün ders kitaplarına nasıl yansıdığının izlerini sürmek hedeflenmiştir. Ders kitapları analiz edilirken dönemin siyasal ve düşünsel yapısı ile eğitim politikalarının ders kitaplarına nasıl yansıdığı, felsefenin temel disiplinlerinin ve bu disiplinlere ait kavramların felsefe literatürüne uygun olarak ele alınıp alınmadığı irdelenmiştir. Ayrıca felsefeyle ilk kez karşılaşan öğrenciler için ilgi çekici, sade, anlaşılır olup olmadığına bakılmıştır. Felsefe ders kitaplarının içerikleri; esas alınan eğitim felsefesi yaklaşımı, konuların ele alınışı, görsellerin etkili kullanımı, ölçme ve değerlendirme yaklaşımları, dönemin öğretim programının amaç ve kazanımlarıyla örtüşme durumu açısından incelenmiştir. Kitapların karşılaştırması yapılırken nitel bir araştırma yöntemi olan doküman analizine başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma evrenini 1985'ten günümüze kadar Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı onayıyla okutulan tüm ortaöğretim felsefe ders kitapları oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemine ise; 1985 ve 2018 tarihleri arasında değişen ortaöğretim felsefe ders programlarına uygun olarak hazırlanan altı ders kitabı dâhil edilmiştir. Kitapların seçiminde her program değişikliğinde ağırlıklı olarak okutulan ders kitabı ve özellikle Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulan komisyonlarca yazılan kitaplara öncelik verilmiştir. İçerik analizinden elde edilen sonuçlara göre; 1985'ten itibaren felsefe öğretim programlarında yapılan güncelleştirme ve yenileştirme çabaları olumlu yönde olmakla birlikte, ders kitaplarının içerik ve kazanımlarına bakıldığında istenen düzeyde bir ilerleme kaydedilmediği görülmüştür. İçerikler ezbere dayalı, uzun ve sıkıcı metinlerden oluştuğundan öğrencilere felsefi bir bakış kazandırmaktan uzaktır. Yine felsefenin tarafsız, sorgulamaya açık, eleştirel bir alan olması gerekirken; ders kitaplarının her dönemin sosyo-politik koşullarının sonucu olarak yanlı bir yaklaşımla yazıldığı, öğrencilere belli bir bakış açısını benimsetme çabasında olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The main objective of this study is to identify the changes undergone by secondary school philosophy textbooks in the 1980s, 1990s, and 2000s in Turkey and to elucidate the reasons behind these changes. Additionally, the study aims to trace how the intellectual transformations throughout the history of the Turkish Republic are reflected in these textbooks. The study analyzed how the political and intellectual structures of each era, as well as educational policies, influenced the content of these textbooks. It examined whether fundamental disciplines of philosophy and their concepts were approached in accordance with philosophical literature. Furthermore, it assessed whether the textbooks were engaging, simple, and comprehensible for students encountering philosophy for the first time. The content of the philosophy textbooks was scrutinized in terms of the educational philosophy adopted, the treatment of subjects, the effective use of visuals, and the alignment with the aims and achievements of the respective educational programs of each period. Document analysis, a qualitative research method, was employed for comparative purposes. The study encompassed all secondary school philosophy textbooks approved by the Board of Education from 1985 to the present. The sample included six textbooks prepared in line with changes in secondary school philosophy curricula between 1985 and 2018. Preference was given to textbooks predominantly used during each curriculum change and especially those authored by commissions appointed by the Ministry of National Education. According to the results of content analysis, despite efforts to update and revise philosophy teaching programs since 1985, the content and achievements of the textbooks have not progressed to the desired level. The texts tend to be rote-based, long, and dull, falling short of instilling a philosophical perspective in students. Moreover, it was observed that rather than being neutral, open to inquiry, and critical, the textbooks tended to reflect biased approaches influenced by the socio-political conditions of each period, attempting to impose certain perspectives on students.
Benzer Tezler
- Ortaöğretim psikoloji dersi öğretim programlarının değerlendirilmesi
Evaluation of high school psychology course curricula
BANU DEMİRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAY TAŞTAN
- Қaзaқcтaндaғы дiни бiлiм мeн дiн caяcaтының қaлыптacу тapиxы (1920-2013 жж.)
Kazakistan'ın Din Eğitim Tarihi ve Din Siyaseti (1920-2013)
İLYAS ERPAY
Doktora
Kazakça
2015
DinHoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak ÜniversitesiTarih Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAZRET TURSUN
PROF. DR. KEMALBEK BERKİMBAYEV
PROF. DR. ŞEFAETTİN SEVERCAN
- Öğretmenlerin gözünden Kazakistan'da okullarda din dersleri ve ders kitaplarına dair bir inceleme
An analysis of religious courses and textbooks in schools in Kazakhstan from the eyes of teachers
AİGERİM BAKYTOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU GÜRER
- Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin öğrencilerin anlam arayışlarına etkisi
The effect of secondary school religious culture and moral knowledge courses on students' search for meaning
MUHAMMED İKBAL TEKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KAMİL COŞKUN