Türk-Amerikan ticari münasebetleri (1950-1960)
Turkish-American commercial relations (1950-1960)
- Tez No: 888252
- Danışmanlar: PROF. DR. ERCAN ÇELEBİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 316
Özet
Bilindiği üzere ilk Türk-Amerikan diplomatik ve ticarî münasebetleri ABD'nin 18. yüzyıl sonlarında Osmanlı'ya tabii Garp Ocakları ile temas kurmasıyla başlamış ve Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar gelişerek devam etmiştir. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın safında girmesi ve ABD'nin savaş devam ederken Almanya'ya savaş ilan etmesi, 1917 yılında taraflar arasındaki diplomatik ve ticarî ilişkilerin kesilmesine sebep olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulmasından sonra 1 Ekim 1929 tarihinde taraflar arasında imza altına alınan Ticaret ve Seyr-ü Sefain Anlaşması, ilişkilerin yeniden başlamasını sağlamıştır. 1939'da yeni bir ticaret anlaşması yapılmış ve ABD'ye verilen ticarî ayrıcalıklar biraz daha genişletilmiştir. II. Dünya Savaşı yıllarında ise Almanya ile ekonomik ve ticarî münasebetler kesilince; ABD, Türk dış ticaretinde ilk sırayı almıştır. Savaş sonrası dönemde ABD, bir taraftan Sovyet yayılmacılığına karşı, diğer taraftan savaşta harap olmuş olan Avrupalı Devletleri desteklemek amacıyla, Truman Doktrini ve Marshall Plânı gibi iktisadî ve askerî politikaları uygulamaya koymuş, Türkiye de Truman Doktrini ve Marshall Plânı çerçevesinde ABD yardımlarından yararlanmıştır. 1950 yılında Türkiye'de Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle ekonomi ve dış ticarette daha liberal ve serbest uygulamalara gidilmiş, bunun sonucunda ABD'den yapılan ithalatta önemli artışlar yaşanmıştır. 1950-1960 arası dönemde Türkiye ABD'den en fazla makineler, yakıt ve madenî yağlar, hububat, kara nakil vasıtaları ve demir-çelik ürünleri ithal etmiştir. Bunun karşılığında ise ABD'ye en fazla tütün, krom, kurutulmuş meyve ve kuruyemişler, madenler ve bitkisel ürünler ihraç edilmiştir. DP'nin ekonomiye ilişkin uyguladığı politikalar, Truman Doktrini ve Marshall Plânı, Kore Savaşı, hava şartlarında yaşanılan değişiklikler, mahsullerin kalite ve miktar olarak düşük olması gibi nedenlerle iki ülke arasındaki ticaret hacmi, yıllara göre değişiklik göstermiştir. DP Dönemi Türk-ABD ticarî ilişkilerinde Türkiye'nin daha çok ham madde ihraç eden, karşılığında ise mamul madde ithal eden bir devlet konumunda olduğunu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
As it is known, the first Turkish-American diplomatic and commercial relations began with the USA's contact with the Western Hearths of the Ottoman Empire in the late 18th century and continued to develop until the collapse of the Ottoman Empire. The Ottoman Empire's entry into World War I on the side of Germany and the USA's declaration of war on Germany while the war was still ongoing led to the severance of diplomatic and commercial relations between the parties in 1917. After the establishment of the Republic of Turkey, the Trade and Seyr-ü Sefain Agreement signed between the parties on October 1, 1929 enabled the resumption of relations. A new trade agreement was signed in 1939 and the commercial privileges given to the USA were further expanded. II. During the World War, when economic and commercial relations with Germany were interrupted; The USA took the first place in Turkish foreign trade. In the post-war period, the USA implemented economic and military policies such as the Truman Doctrine and the Marshall Plan, in order to fight against Soviet expansionism on the one hand, and to support the European States devastated in the war, on the other hand, and Turkey also benefited from US aid within the framework of the Truman Doctrine and the Marshall Plan. With the Democratic Party coming to power in Turkey in 1950, more liberal and liberal practices were implemented in the economy and foreign trade, and as a result, there were significant increases in imports from the USA. In the period between 1950 and 1960, Turkey imported mostly machinery, fuel and mineral oils, grain, land transportation vehicles and iron and steel products from the USA. In return, the most tobacco, chrome, dried fruits and nuts, minerals and herbal products were exported to the USA. The trade volume between the two countries has changed over the years due to reasons such as the policies implemented by the DP regarding the economy, the Truman Doctrine and the Marshall Plan, the Korean War, changes in weather conditions, and the low quality and quantity of crops. In Turkish-US commercial relations during the DP Period, it is seen that Turkey was a state that exported mostly raw materials and imported finished goods in return.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti-Amerika Birleşik Devletleri ticari ilişkileri (Zirai ürünler, 1850-1917)
Ottoman State-United States commercial relations (Agricultural products 1850-1917)
GÜLŞAH KAYA
- 1939 New York World's Fair in Turkey
1939 New York Dünya Fuarı'nda Türkiye
AHMET ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA BAŞAK
- Amerikan basınında Türk Milli Mücadelesi (1918-1922)
Turkish National Struggle on American press (1918-1922)
ABDULLAH BERK
- Türk-Amerikan ilişkilerinin başlangıcında Osmanlı diplomasisi (1776-1830)
In beginning of Turkish-American relationship Ottoman diplomacy (1776-1830)
MUHAMMED ABDULLAH BALTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURCAN YURDAKUL
- Soğuk Savaş döneminde Türkiye'de Amerikan karşıtlığının yükselişi
The rise of anti-Americanism in Turkey in the course of the Cold War era
ANIL NALKIRAN
Doktora
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE KALAY