Şevki Bey'in Uşşak makamındaki şarkılarında metinlerarası ilişkiler
Lntertextual relations in Şevki Bey's songs in the maqam Uşşak
- Tez No: 888452
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Bu tez çalışmasında, hânende ve besteci kimliğiyle ön plana çıkan Şevki Bey'in (1860-1891), yaşadığı dönemde hangi gelenek mensupları ile aynı ortamda bulunduğuna, hangi önemli figürlerin etkisinde kaldığına ve 31 yıllık kısa yaşantısı ile ilgili anlatımlar üzerine odaklanılmıştır. Tez çalışmasının giriş bölümünde Şevki Bey'in hayatı ile bilgiler verilirken, eserleri ve hakkında yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir. Şevki Bey'in yaratma davranışlarının ortaya konabilmesi için çalışmanın başlıca kavramlarından olan“Metinlerarasılık”terimi irdelenmiş, çalışmamızdaki önemi vurgulanmış, çalışmanın amaç, kapsam, yöntem ve kavramsal çerçeve başlıkları ele alınmıştır. 19. yüzyıl, Türk sanat müziğinde önemli bir geçiş dönemidir. Bu dönemde, önceki yüzyıllardan gelen etkileşimlerin ve kültürel temasların dinamik bir sentezi gerçekleşmiştir. Bu dönemde yaşamış olan Şevki Bey'in besteleme üslubunun anlaşılabilmesi için Türk sanat müziği geleneği besteciliğinde öne çıkan hususların neler olduğu, bu gelenekte usta-çırak ilişkisinin (meşk sistemi) bestecilik serüvenindeki önemi ve besteci ve icracın bu icra ortamındaki önemi, yaratılan eserlerin mevcut icra ortamlarında yeniden yaratılması başlıkları altında yapılan araştırmalar, tez kapsamındaki birinci bölümü oluşturmuştur. İkinci bölüm itibariyle Şevki Bey'in Uşşak makamındaki şarkılarını çözümleyebilmemiz için makam kavramı dönemsel açıdan tasnif edilmiş, Uşşak makamının tarihsel süreç içerisindeki konumu ulaşılabilen kaynaklarca taranmış ve aktarımlar, geçmişten günümüze doğru sırasıyla ifade edilmiştir. Uşşak makamında sadece şarkı türünde eserler bestelemiş olan Şevki Bey'in yaratma davranışlarına odaklanmadan önce şarkı teriminin etimolojisi, şarkı türünün Türk sanat müziği geleneğinde ortaya çıkışı, yaygınlaşması, biçim özellikleri, güfte özellikleri, tema ve ritim katmanları hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Şevki Bey'in Uşşak makamındaki 52 şarkısı ele alınmıştır. Yapısalcı bir yaklaşımla, bestecinin eserlerindeki makam, tür, usûl ve ezgi malzemesi kesiti (EMK) gibi yapısal unsurlar analiz edilmiştir. Bu analizler, bestecinin besteleme sürecindeki tercihleri, teknikleri ve bu süreçte oluşan yapısal özellikleri ortaya çıkarmayı hedeflemiştir. Analiz sonuçları ise, Şevki Bey'in besteleme davranışlarını ve bu davranışların Türk sanat müziği geleneği içinde nasıl yer aldığını göstermiştir. Bestecinin, geleneksel unsurları modern tekniklerle birleştirerek, Türk sanat müziği geleneğine yeni bir soluk getirdiği, ancak bu geleneğin temel değerlerine sadık kaldığı tespit edilmiştir. Bu sayede, Şevki Bey'in Türk sanat müziği geleneğindeki yeri ve temsil ettiği besteci tipi daha net bir şekilde belirlenebilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on Şevki Bey (1860-1891), who stood out as a singer and composer, examining the traditional figures with whom he shared the same environment during his lifetime, the influence of important figures on him, and narratives related to his short 31-year life. The introduction of the thesis provides information about Şevki Bey's life, his works, and the studies conducted on him. To understand Şevki Bey's creative behavior, the term“intertextuality,”one of the main concepts of the study, has been examined, and its importance in our research has been emphasized. The objectives, scope, method, and conceptual framework of the study have been addressed. The 19th century is a significant transitional period in Turkish art music, during which a dynamic synthesis of interactions and cultural contacts from previous centuries took place. To understand the compositional style of Şevki Bey, who lived during this period, the study's first section includes research on prominent aspects of composition in the tradition of Turkish art music, the importance of the master-apprentice relationship (meşk system) in the compositional journey, the significance of the composer and performer in this performance context, and the recreation of the created works in existing performance environments. In the second chapter, to analyze Şevki Bey's songs in the Uşşak makam, the concept of makam has been classified from a historical perspective, and the position of the Uşşak makam within the historical process has been examined through available sources, with the transmissions presented in chronological order from the past to the present. Before focusing on Şevki Bey's creative behavior in the Uşşak makam, information has been provided about the etymology of the term“şarkı”(song), the emergence, spread, formal characteristics, lyrics, thematic and rhythmic layers of the song genre in the tradition of Turkish art music. In the third chapter, Şevki Bey's 52 songs in the Uşşak makam have been examined. With a structuralist approach, structural elements such as maqam, form, rhythm, and melodic material in the composer's works have been analyzed. These analyses aimed to reveal the composer's preferences, techniques, and structural characteristics that emerged during the compositional process. The results of the analysis have shown Şevki Bey's compositional behavior and how these behaviors fit within the tradition of Turkish art music. It has been determined that Şevki Bey brought a new breath to the tradition of Turkish art music by combining traditional elements with modern techniques, while remaining faithful to the fundamental values of this tradition. Thus, Şevki Bey's place in the tradition of Turkish art music and the type of composer he represents have been more clearly defined.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyıl Türk klasik müziği şarkı formunda kullanılan makam, güfte ve konular üzerine bir araştırma
A study on makams, lyrics and themes of the 19th century song form in Turkish classical music
AHMET ALTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MüzikErciyes ÜniversitesiMüzik Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. N. OYA LEVENDOĞLU ÖNER
- Meşk silsilesinin bestekârlarda makâm-terkîp seyri kullanımlarına etkisi (Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi örneği)
The effect of meşk sequence on composers' use of makam composition course (Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi example)
TOLGA SARAÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH HATİPOĞLU
- Şevki Bey'in 25 Uşşak eserinin form ve makamsal incelenmesi
Analysis of Şevki Bey's 25 Uşşak work in terms of form and maqam
SEZER AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDENİZ EKMEN